Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar
Download 2.72 Mb. Pdf ko'rish
|
Fizika fanidan masalalar to\'plami 1-qism
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tuzuvchilar
- Taqrizchilar
|
1 O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI ABU RAYHON BERUNIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI FIZIKA FANIDAN MASALALAR TO‘PLAMI I qism TOSHKENT – 2015 2 Tuzuvchilar: B.Y. Umirzakov, A.A. Abduvayitov, X.X. Boltayev. «Fizika fanidan masalalar to‘plami (I qism)» // O‘quv-uslubiy qo‘llanma. – T.: ToshDTU, 2015, 154 b. Ushbu o‘quv-uslubiy qo‘llanma texnika oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun “Umumiy fizika” fanining hozirgi zamonaviy dasturi asosida tayyorlangan. Asosiy masalalar V.S. Volkenshteyn- ning “Umumiy fizika kursidan masalalar to‘plami” kitobidan olingan. Har bir bobning boshlang‘ich qismida, shu bobga tegishli asosiy formulalar berilgan. Shu bilan bir qatorda ba’zi masalalar yechimlari, mavzuni mustahkamlash uchun sinov testlari, hamda kitob so‘ngida mavzularga oid ilovalar ham joy olgan. Taqrizchilar: Nurmatov N.A. – O‘zMU Fizika fakulteti “Yarim o‘tkazgichlar va polimerlar fizikasi” kafedrasi dotsenti, f-m.f.n. Usmonov M. – ToshDTU, “Umumiy fizika” kafedrasi dotsenti, f-m.f.n. Toshkent davlat texnika universitetining ilmiy-uslubiy kengashi qaroriga binoan chop etildi. © Toshkent davlat texnika universiteti, 2015. 3 XALQARO BIRLIKLAR TIZIMI Turli xilda fizik kattaliklar, bu kattaliklar orasidagi bog‘- lanishlarni ifodalovchi tenglamalar orqali o‘zaro bog‘langan. Masalan, massali jismning olgan tezlanishi ta’sir etuvchi kuch bilan quyidagi tenglama orqali bog‘langan: (1) bu yerda, – sonli koeffitsiyent bo‘lib, uning qiymati , va larning qanday birlikda o‘lchanishiga bog‘liqdir. Agar massa va tezlanishning birligi ma’lum bo‘lsa, kuchning birligi (1) tenglamadagi koeffitsiyent birga teng bo‘ladigan qilib, ya’ni (1) tenglama ko‘rinishga keladigan qilib tanlab olishimiz mumkin. Buning uchun kuch birligi qilib, massa birligiga bir birlik tezlanish bera oladigan kuchni olishimiz kerak. Xuddi shu yo‘l bilan yangidan kiritilgan har qanday kattalikning o‘lchov birligini topishda, bu kattalikni aniqlashga imkon beradigan formuladan foydalanamiz va, shunday qilib, birliklar tizimini tuzamiz. Har xil birliklar tizimlari bir-biridan qaysi birlik tizimi asos qilib olinganiga qarab farq qiladi. “Masalalar to‘plami” ning bu nashrida ГОСТ 9867-61 tomonidan fanning barcha sohalarida, texnika va xalq xo‘jaligida, xuddi shuningdek o‘qitishda eng qulay tizim deb tasdiqlangan xalqaro birliklar tizimi (XBT)dan foydalanamiz. Bu tizim System Download 2.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|