13
4. Yuqoriga tik otilgan jism
balandlikdagi nuqta orqali ikki marta
o‘tadi (4.1 – rasm). Bu o‘tishlar o‘rtasidagi vaqt oralig‘i
ga teng.
Jismning
boshlang‘ich tezligini va
jismning harakati boshlan-
gandan dastlabki vaziyatiga qaytguncha ketgan
vaqtni toping.
Berilgan:
Yechish:
; ;
;
__________
Agar sanoq boshi sifatida
jismni otish joyi olinsa,
yuqoriga
jismning
koordinatasi
quyidagi
tenglama bilan aniqlanadi (4.1 – rasm):
(4.1)
Berilgan
va
uchun bu tenglama
vaqtning ikkita
qiymatida aniqlanadi:
Bu qiymatlarning farqi esa jismning bir xil
baland-
likni ikki marta o‘tishi orasidagi vaqt oralig‘ini
beradi, ya’ni:
4.1 – rasm
(4.2)
Bundan
Agar (4.2) ifodada
desak, u holda biz jismning otilishi
bilan
uning dastlabki vaziyatiga qaytib kelishi o‘rtasidagi vaqt oralig‘ini
olamiz:
14
Bu
ifodaga
ning yuqorida olingan qiymatini qo‘yib,
ni topamiz.
Javob:
5. Aylanma harakat qilayotgan g‘ildirak
radusining burilish
burchagining vaqtga bog‘lanishi
tenglama bilan
berilgan. G‘ildirakning birinchi
sekund oxirida burchak tezligi,
chiziqli tezligi va g‘ildirak gardishidagi nuqtalarning to‘la tezlanishi
topilsin. G‘ildirak radiusi 2 sm.
Berilgan:
Yechish:
;
;
________________
Burchak tezlikni topib olamiz:
(5.1)
Chiziqli tezlik
ni esa, burchak tezlik orqali topamiz:
To‘la chiziqli tezlanishni quyidagi ifodadan topamiz:
bu yerda,
va
.
U holda,
