Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar

 
7. Og‘irligi 
bo‘lgan vagon ishqalanish kuchi 
ta’sirida tekis sekinlanuvchan harakat qiladi va ma’lum vaqt o‘tgach 
to‘xtaydi. Vagonning boshlang‘ich tezligi 
ga teng.
1) Ishqalanish kuchining ishi, 2) vagon to‘xtaguncha o‘tgan masofa 
topilsin. 
8. Tosh gorizontga 
burchakda 
tezlik bilan 
otilgan. Toshning 1) harakat boshlangandan bir sekund o‘tgach,
2) harakat trayektoriyasining eng yuqori nuqtasidagi kinetik va 

---

29
potensial energiyasi topilsin. Tosh massasi 
ga teng. 
Havoning qarshiligi hisobga olinmasin. 
9. 
tezlik bilan yugurib kelayotgan og‘irlikdagi 
odam 
tezlik bilan ketayotgan og‘irlikdagi 
aravachani quvib yetadi va unga sakrab chiqadi. 1) Shu payt 
aravacha qanday tezlik bilan harakat qiladi? 2) Agar odam qarshi 
tomondan kelib chiqsa, u qanday tezlik bilan harakat qiladi? 
10. 
massali to‘pdan otilib chiqqan og‘irlikdagi 
snaryadning kinetik energiyasi 
ga teng. Orqaga tepish 
tufayli to‘p qanday kinetik energiyaga ega bo‘ladi? 
11. Gorizontal uchib kelayotgan o‘q yengil qattiq sterjenga osilgan 
sharga tegdi va unda tiqilib qoldi. O‘qning massasi 
va 
sharning massasi 
. O‘qning tezligi
. O‘q 
tekkandan keyin shar aylananing eng yuqori nuqtasiga ko‘tarilishi 
uchun sterjenning chegaraviy uzunligi (osilish nuqtasidan shar 
markazigacha bo‘lgan oraliq) qanday bo‘lishi kerak? 
 
12. Harakatdagi 
massali jism qo‘zg‘almas 
massali jismga 
uriladi. Urilish elastik va markaziy bo‘lsa, urilishda birinchi jism 
o‘zining boshlang‘ich kinetik energiyasining qancha qismini 
ikkinchi jismga beradi? Masala avval umumiy ko‘rinishda yechilsin, 
keyin esa, 1) 
, 2) 
hollarda ko‘rib chiqilsin. 
13. 
uzunlikdagi ipga bog‘langan massali tosh gorizontal 
tekislikda aylana chizadi. Toshning aylanma tezligi 
ga mos 
keladi. Ipning taranglik kuchi topilsin.