Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar
– misol. Ishning o‘lchamligi topilsin. munosabat- ga asosan bo‘ladi. 2 – misol
Download 2.72 Mb. Pdf ko'rish
|
Fizika fanidan masalalar to\'plami 1-qism
- Bu sahifa navigatsiya:
- Masalalarni yechish uchun metodik ko‘rsatmalar
|
1 – misol. Ishning o‘lchamligi topilsin.
munosabat- ga asosan bo‘ladi. 2 – misol. Solishtirma issiqlik sig‘imining o‘lchamligi topilsin. bo‘lib, bo‘lganligi uchun bo‘ladi. Qandaydir fizik kattalikning XBT tizimidagi o‘lchamligini bilgan holda, uning o‘lchov birligini bu tizimda topish qiyin emas. Masalan, ishning o‘lchov birligi ga, solishtirma issiqlik sig‘imining o‘lchov birligi esa ga teng bo‘li- shi kerak va hak. XBT tizimining hosilaviy birliklar jadvallari mos ravishda kitobning bo‘limlarida, masalan, mexanik kattaliklarning birliklari I bobda, issiqlik kattaliklarining birliklari II bobda, elektr va magnit kattaliklarining birliklari esa III bobda berilgan va hak. O‘sha joyda XBT tizimining birliklari bilan boshqa va keltirilgan birliklar tizimning o‘zari munosabatini ifodalovchi jadvallar berilgan. Masalalarni yechish uchun metodik ko‘rsatmalar Masalalarni yechishdan oldin masala asosida qanday fizik qonuniyatlar yotganligini aniqlash kerak. Keyin bu qonuniyatlarni ifodalovchi formuladan harfli belgilar orqali yechilishini topish kerak. Bundan keyin, albatta berilgan son qiymatlarni biror birlikda chiqarilgan formulaga qo‘yish mumkin. Amalda va adabiyotlarda XBT bilan birga boshqa birliklar tizimi, xuddi shuningdek, 7 keltirilgan birliklar tizimi ko‘p tarqalgandir. Shuning uchun ko‘pchilik masalalar shartida berilgan son qiymatlar XBTning birligida ifodalanmagan. XBT, keltrilgan va boshqa tizimlardagi birliklarning o‘zaro bog‘lanishi har bir bobning boshida joylashtirilgan jadvallarda berilgan. Masalalarni XBTda yechish uchun masala shartida berilgan va jadvaldan olingan kattaliklarni XBT tizimining birliklariga keltirish kerak. Bunda masalaning javobi ham, tabiiy holda, shu tizimdagi birliklarda kelib chiqadi. Ayrim hollarda hamma berilgan qiymatlarni bitta tizimning o‘zida ifodalashning hojati bo‘lmay qoladi. Masalan, formuladagi berilgan kattaliklar surat va maxrajda ko‘paytmadan iborat bo‘lsa, bu kattaliklarning qaysi birlikda ifodalanishidan qat’iy nazar, birliklar bir xil bo‘lishi kifoyadir. Masalaning sonli javobini chiqarishda oxirgi natijaning aniqlik darajasiga ahamiyat berish kerak. Javobning aniqligi masalalar shartida berilgan kattaliklarning aniqligidan oshmasligi kerak. Harfli belgilar o‘rniga ularning son qiymatlarini qo‘yish yo‘li bilan olingan javobning oxirida darhol uning nomi yozilishi kerak. Grafigi chizilishi kerak bo‘lgan masalalarda masshtab va koordinata boshini tanlab olish zarur. Grafikda albatta, masshtab ko‘rsatilishi shart. Kitobda ayrim masalalarning javoblaridagi grafiklar masshtabsiz berilgandir, ya’ni topilishi kerak bo‘lgan bog‘lanish, faqat sifat jihatdan tavsivlab berilgandir. Download 2.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|