Abyssal-abissal

PETRO FIZIKA — PETRO PHYSICS Petrofizika — geologiyada tog‘ jinslarining fizik xossalarini o‘rganadi.

PIKRIT — PICRIT Pikrit (yunon. pikros — achchik; — o‘ta asos)— tomir t. j. Birinchi bo‘lib CHYermak (1866) plagioklazli vYerlitning effo‘ziv to‘rini P. deb atadi. Tarkibida vulkan shishasi bo‘lgan xili P. porfirit, deb yuritiladi. Tarkibida 31% olivin. 34% titan-avgit, 25% barkevikit, 5% biotit, ikkinchi _harajali minerallar: apatit, magnetit va 5% shishasimon bazis mavjud. Ko‘pchilik
olimlar (E. D. Andreeva, V. A. Baskina va b. 1983) P. ni effo‘ziv jins, deb xisoblaydilar. A. A. Marakushev (1981) P. tarkibidagi ishsoriy elementlarning miqdoriga qarab, ularni normal ishkorli va yuqori ishqorli xillarga ajratadi. P. lar va P. porfirit uzoqsa cho‘zilgan salin
daykali mintaqalarni tashkil etadi.
O‘zbekistonning Nurota, Zirabuloq
va Ziyovuddin tog‘larida uchraydi.

PIRIT — PYRITE Pirit — m-l, kimyoviy tarkibi. YUnon, «piros» va ut (olov) demakdir. U ko‘pik singoniyada kristallanadi, och jez — sarik, sarg‘ish qo‘ng‘ir va ola-bula tovlanadi, metall kabi yaltiraydi, qat. 6—6,5, ancha mo‘rt. S. og. 4,9—5,2. Elektrni yaxshi u'tkazmaydi. P. Yer pustida eng ko‘p tarqalgan sulfid bo‘lib, juda xilma-xil sharoitlarda yuzaga keladi. 1. Ko‘pgina magmatik t. j. lari orasida ikkinchi _harajali m-l bolida uchraydi. 2. Kontakt-metasomatik
jarayonlarda sharn jinslar tarkibiga kiradi. 3. Ruda va cho’kindi jinslar orasida xam tez-tez uchraydi. P.
rudalari sulfat kislota olish uchun
foydalaniladigan asosiy xom ashyolardan biri hisoblanadi.

PIROKSENIT — PYROXENITE Piroksenit. To‘liq kristallangan magmatik t. j. P. tarkibi asosan piroksen (monoklin yoki rombik, ba’zan esa ular birga uchraydi) dan, shuningdek rogovaya obmanka, olivin va plagioklazdan iborat. Bundan tashhari, aksessor m-llardan magnetit, ilmenit, xromit uchraydi. P. piroksen m-li tarkibiga qarab bir necha turga bo‘linadi. Monoklin piroksen (klinopiroksen) va
rombik piroksen (ortopiroksen) dan
iborat P. vebstYerit, deyiladi. Monoklin piroksendan iborat t. j. lari
klinopiroksenit, deb yuritilib, piroksen nomi bilan ataladi (diallagit, diopsidit, avgitli piroksenit
va boshqalar). Rombik piroksendan
to‘zilgan P. lar ortopiroksenitlar
.\am maxsus nomlarga ega (enstatitit, gipYerstenit va boshqalar). P.
bir tomondan — pYeridotit, ikkinchi
tomondan — gabbrolar bilan uzviy
ravishda bog’liqdir.