Abyssal-abissal

UGOL NESOGLASIYA — CORNYER DISCORD Nomoslik
burchagi — nomos yotgan qatlamlarning
yotish burchaklaridagi farqlar.
UGOL POGASANIYA KRISTALLA — CRYSTAL EXTINGUISHING ANGLE Kristallning So‘nish burchagi —
kristallning optik indiqatrisa, uchlaridan biri bilan birorta kristallografik uts orasidagi burchak. K. s. b. ni aniqlash uchun indiqatrisa uchi nikollardan bittasidagi nurning tebranish yo’nalishiga parallel silib quyiladi, So‘ngra kristallografik
uchi orasidagi burchak o‘lchanadi. To‘g‘ri So‘nishda K. s. b. nolga yoki 90° ga
teng keladi, qiya So‘nishda K. s., b.
nolga teng bo‘lmaydi. To‘g‘ri So‘nish
geksagonal, tetragonal, trigonal
va rombik singoniyaly kristallar
uchun aynitssa xosdir. Monoklin singoniyali kristallar odatda qiya So‘nadi parallel kesmadan tashhari). Triklin singoniyali kristallar har doim qiya So‘nadi. K. s. b. ni aniqlash uchun: 1. YUqori intYerfYerenqiya rangli va ulanish chizitslari aniq, bir-biriga parallel m-l kesmasi topiladi; 2. Topilgan m-l kuzatish doirasiiing markaziga quyiladi; 3. Mikroskop stolchasi aylantirilib, m-lniig ulanish ch i z i r i yoki k,irrasi okulyardagi vYertikal ipga
to‘g‘ri keltirilib, stolcha limbasidak
hisob olinadi (faraz silaylik 55°);
4. Mikroskop stolchasini xoqlagak
(45 ° dan kam bo‘lgan) tomonga to
m-lning So‘nishiga k,ahar buriladi vag,
ikkinchi hisob olinadi (u 85° deb.
faraz kilaylik), hisoblar farsi So‘nish burchagini ko’rsatadi. Va sh qoyat, o‘lchangan natija quyidagicha yoziladi: S: 85°-55°.

ULTRABAZITЫ — ULTRABASITES Ultrabazitl a r — kelib chi^ishidan k,at’i nazar, dala shpati bo‘lmagan o‘ta asosli t. j. larini belgilash uchun ishlatiladigan sishartirilgan umumiy atama (dunitlar, olivinitlar, pYeridotitlar). Bu magmatik t. j. lari tarkibida kremnezemning kam bo‘lishi bilan ajralib turadi.
ULTRAMETAMORFIZM — ULTRAMETAMORPHISM Ultrametamorfizm umumiy ma’noga ega bo‘lmagan atama. Bu atamani Xolmkvist kiritgan va eng intensiv rivojlangan metamorfik jarayonlar yirindisi uchun ishlatgan. U regional xususiyatga ega, ya’ni qatta-qatta maydonlarda sodir bo‘ladi. U. ga uchragan
nordon t. j. lari qaytadan magmaga
uxщash Yeritmaga aylanadi. Yer pusti
chukur qismida, burmalangan joylarda sodir bo‘ladi. U. natijasida vujudga kelgan magmasimon Yeritma t. j. lari qatlamlari orasiga kirib, sotib soladi va mygmitit, deb ataladigan metamorfik jinslarni hosil qiladi. SedYerxolm, MenYert, Sudovikov, Saranchina, SHinharev va boshqalar U. ni turlicha ta’riflashgan.