Abyssal-abissal

URTIT — URTIT Urtit (Kola yarimorollaridagi Luvr-Urt tog‘ i n o m i bilan atalgan) dala shpatlarisiz, panidiomorf zarrali, nefelinli t.j.,tar.
FAZA SKLADCHATOSTI (TEKTO GEN EZA ) — FOLDING PHASE (TECTO GEN ESA) Tektog‘enez burmalanish bossichi — Yer sobiginnng rivojlanishida burmalanishlarga, regional nomoslikka, joylarning yuvilib ketishiga olib keladigan, jinslar faqiyasi va salinligini keskin o‘zgartiradi^an, nnsbatan qisqa vaqt
ichida bo‘lib o‘tadigan, yukori _harajadagi tektonik faol davr. T. b. b.
lari aniq va to‘lits geosinklinallarda kechadi. XX asrning boshida
G; SHtille «Orogenik bossichlar sonuni» ni kashf etgan. Bu sonunga binoan T. b. b. lari butun dunyoda bir vaqtda bo‘lib o‘tgan. Keyingn paytlarda aniqlanishicha, konunga kiritilgan Kuychilik T. b. b. lari faqat regional tarsalishga ega bo‘lib, hozirgi vaqtda ularning anchasi uzgacha belgilanadi. Bundan tashhari, SHtille tomonidan kursatilgan bossichlarning birortasiga ham turri kelmaYdigan yangi T. b. b. lari topildi.

USADKA — SHRINKAGE Sisharish, kichrayshi,
mayda zarralarga bulingan ispYerslan) t. j. lari (va tuproq) Yerishi,
muzlashi va surishi natijasida boshlanrich xajmining sisharishi (yoki
kichrayishi). Qatta hajmdagi t. j.
larining kichrayishi yuz bYeradi yoki
muzlaganda ancha maydonlarda, t. j.
lari qatlami butunligi bo‘zilib, sinits va yuza harzliklar rivojlanadi.
raqatlarning faollashish davrlari
kuzga tashlanmokda.

FAKOLIT — FACOLITH Fakolit — antiklinal va sinklinal, deb ataluvchi burmalarning yadrosiga joylashgan linzasimon jins shakli. F. lar murakkab burmalangan joylarda ko‘p uchraydi. Ular burmalanish jarayoni bilan bir vaqtda vujudga keladi
(sintektonik F. lar) yoki burmalanishdan keyin ham paydo bo‘lishi
mumkin (posptektonik F. lar).

FAKTORЫ METALLOGENICHETKIE — METALLOGENIC FACTORS Metallogeniya o m i l l a r i — ma’dan komplekslari, ma’dan shakllari va konlarnnng z^osil bo‘lgan vaqti z^amda keng maydonda, ya’ni kenglikda joylashishini boshqarish omillari. Bilibin (1948) buyicha M.o. lari uch guruhga bo‘linadi: tektonomagmatik, litoTuzilma va nurash (Yeroziya) chuqurligi. Bunda M. r. larining, ma’dan konlari hosil bo‘lishi vaqti va ma’lum maydonda joylashishini boshqaradigan
xillari kuzda tutiladi. Yer yuzida
yuzaga kelgan konlar fatsial, stratigrafiya, paleogeografiya (qadimiy
davr geografiyasi), geomorfologiya.