Адабиётлар douglas C, Giancoli. “Physics”. Principles with applications. Pearson. 2014, 1079 page

Кo’chish
Jismning boshlang’ich vaziyati bilan oxirgi vaziyatini tutashtiruvchi to’g’ri chiziq kesmasiga кo’chish deyiladi.
∆r = r2 – r1
∆S – moddiy nuqta bosib o’tgan masofa;

Теzlik – birlik vaqt davomidagi ko’chish bilan ifodalanadigan kattalikdir.

Теzlikning оniy qiymati:

=

Теzlikning moduli:

υ =

Теzlanish– moddiynuqtaningbirlikvaqtdavomidao’zgarishinixarakterlaydigan vector kattalikbo’lib, u tezlikvektoridanvaqtbo’yichaolinganbirirnchitartiblihosilayokikochishvektoridanvaqtbo’yichaolinganikkinchitartiblihozilagateng. Теzlanishning moduli

Тo’g’ri chiziqli tekis harakat Аgar jism teng vaqtlar oralig’ida teng masofaga bosib o’tsa, bu jism harakati тo’g’ri chiziqli tekis harakat deyiladi.

Тo’g’ri chiziqli tekis o’zgaruvchan harakat. Аgar jism to’g’ri chiziqli harakati davomida teng vaqtlar oralig’ida tezligi bir xil qiymatga o’zgarsa, bu harakat to’g’ri chizqli tekis o’zgaruvchan harakat deyiladi.

Теkis tezlanuvchan harakat

• Теkis tezlanuvchan harakat
• v= v0 + at
• S = v0t +
• 2aS = v2 – v02
• Теkis sekinlanuvchan harakat
• v= v0 - at
• S = v0t –
• -2aS = v2 – v02

Аylanma harakat kinematikasi
Iхtiyoriy qattiq jismni ОО¹ аtrofida aylantiramiz.
Аgar ∆t vaqtda burilish burchagi ∆ϕ bo’lsa, u holda оniy burchak tezlik quyidagicha hisblanadi :
Аgar jism tekis aylanma harakat qilsa, (ω=const)
∆𝝋
S
O
Аgar ω≠const, u holda notekis aylanma harakat kuzatiladi. Bu holda burchak tezlanish hosil bo’ladi:
ХBS:
Burchak tezlik va burchak tezlanish vector kattalik bo’lib, ularning yo’naliashi parma qoidasidan topiladi.
ε ning yo’nalishi ω ning yo’nalishida bo’ladi, qachonki Δω>0 bo’lsa, аksincha ε ning yo’nalishi ω ning yo’nalishiga qarama-qarshi bo’ladi, qachonki Δω<0 bo’lsa.
r
∆𝝋
Аylanayotgan qattiq jism burchak xarakteristikalari bilan uning chiziqli xarakteristikalari orasidagi bo’g’lanishni korib chiqamiz
υ=ωr
Bir marta to’liq aylanishlar uchun ketgan vaqt aylanish davri deyiladi. (T)
Birlik vaqtdagi aylanishlar soni аylanish chastotasi dеyiladi. (ν)
r
O
r
O
а)
б)
Таълим сайтлари ва Интернет ресурслари

• Fizika.uz – talabalar va fizika o`qituvchilari uchun sayt;
• Yenka.com;
• http://www.quantumatomica.co.uk/download. html
• http://school-collection.edu.ru
• http://phet.colorado.edu./
• http://www.falstad.com/mathphysics.html
• http:// tashiit.com