Adabiy nutq

Badiiy uslub. Badiiy uslubning o`ziga xos
Badiiy uslub - badiiy
adabiyot, ya’ni badiiy
asarlarga xos bo`lib,
unda badiiylik,
ifodaviylik, ta’sirchanlik
kuchlidir.
Obrazlilik va estetik ta’sir
etish badiiy uslubning
muhim belgisidir.
xususiyati
shundaki,
adabiy
tilning
barcha
imkoniyatlarini o`z ichiga olish bilan birga, unda
o`zbek shevalariga, kasb-hunarga doir leksik birliklar,
bugungi kunda iste’moldan chiqib ketgan tarixiy
so`zlar ham personajlar nutqi orqali ishlatila beradi.
Badiiy uslub o`quvchiga estetik zavq bag`ishlaydi.
So`zlalashuv uslubining
o`ziga xos xususiyati
uning erkinligidir.
So`zlar tartibi erkin,
asosiy maqsadni
ifodalovchi gap bo`lagi
ajratib ko`rsatiladi, fikr
so`zga mantiqiy urg`u
berish bilan ifodalanadi.
Jumlalar qisqa va ta’sirli
bo`ladi.

---

Publitsistika –
lotincha so`z bo`lib,
«xalq, omma»
ma’nolarini
anglatadi.
Publitsistik uslubning
o`ziga xos xususiyati -
muayyan ijtimoiy
masalalarga faol
munosabatda bo`lish,
hozirjavoblik,
ta’sirchanlik belgilariga
ega. Bunday nutq
uslubida ijtimoiy-siyosiy
tushunchalarni
ifodalovchi so`zlar
ko`proq qo`llaniladi. M.,
isyon, irqchilik,
qo`poruvchilar, siyosiy
tanglik, bitim va b.
Publitsistik uslub. Davrning eng muhim, dolzarb
masalalarini
o`quvchilarga,
tinglovchilarga,
tomoshabinlarga gazeta-jurnal, radio, televideniye orqali
yetkazish, ommani jonlantirish, kishilarning ongiga
atrofda sodir bo`layotgan voqealarni singdirish, ularning
ijtimoiy qarashlarini shakllantirish uchun xizmat qiladi.
Ommaviy axborot vositalarida (gazeta-jurnal, radio,
televideniye), Oliy majlis yig`inlarida, turli xil anjumanlarda qo`llaniladigan nutq
uslubi publitsistik uslub sanaladi.
Ijtimoiy-siyosiy masalalarga bag`ishlangan bosh maqolalar, felyeton va
pamfletlar, murojaatnomalar, chaqiriqlar, deklaratsiyalar publitsistik uslubning
yozma shakliga mansubdir. Radio va televideniyeda chiqayotgan siyosiy
sharhlovchilar, notiqlarning nutqlari esa publitsistik uslubning og`zaki shaklidir.
Publitsistik uslub - matbuot, radio, teleko`rsatuvga xos bo`lgan tildir.
Bu uslub rasmiy va dolzarb xabarlar, axborotlar, e’lonlar, reportaj, bosh
maqolalardan iborat bo`ladi. Ularda fikr kichik
hajmdagi ommabop jumlalar orqali ifodalanadi.
Zarur o`rinda asoslar keltiriladi. Shuning uchun ham
rasmiy xabarlarda «muxbirimizning xabar berishicha,
elchixona xodimining so`ziga ko`ra, muxbirimiz voqea
ro`y bergan joydan xabar beradi ...» va hokazo
iboralar qo`llanadi.
Har bir xabarga ta’sirli, xabarning asosiy
mohiyatini ifodalovchi sarlavhalar qo`yiladiki, bu hol
o`quvchining diqqatini jalb qiladi. («Qonun barchaga

---