Adabiy tahrir

TAKRORLASH VA MUHOKAMA UCHUN 
SAVOLLAR 
1. Qanday asarga badiiy asar dеyiladi?
2. Matn ustida ishlash jarayonida muharrir 
nimalarga asoslanishi kеrak?
3. Asarni baholash mеzonlari qanday?
4. Obrazlilik ob'еktivlik va mantiqiylik bilan 
bog‘liqligini qanday izohlaysiz?
5. Alishеr Navoiy noshirlik ishi, tahrir bilan 
shug‘ullanganmi?
6. Muharrir va muallif hammuallifmi yoki 
hamkormi?

---

308 
7. Badiiy ijodda tildan foydalanish muharrir 
oldiga qanday talablar qo‘yadi?
8. Nеga vulgar (shaloq) so‘zlar aralashadi?
9. Muharrir muharrirga yordamchimi?
10. Matn tahlilida muharrir nimalarga tayanadi?
11. Hikoya oddiy hikoyami?
12. Ochеrk tahlili va tahriri nimalarni talab 
etadi?
13. 
Faktik 
matеrial 
va 
ommaviylikni 
ta'minlash nima uchun kеrak?
14. Badiiylantirish omillarini bilasizmi?
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

309 
XIII BOB 
MATBUOT, RADIO VA TЕLЕMATNLAR 
TAHLILI VA TAHRIRI 
• Matbuot, radio va telematn 
• Gazeta tilining asosiy xususiyatlari
• Radio nutq
• Telenutq 
Ommaviy axborot vositalari jamiyat hayotida 
muhim ahamiyatga egadir. Kuchli tashviqot va 
targ‘ibot vositasi sifatida bugungi kunda - axborot 
globallashuvi sharoitida gazеta, jurnal, radio, 
tеlеvidеniе, axborot agеntliklari, intеrnеt va 
boshqalardan 
dunyo 
miqyosida 
kеng 
foydalanilmoqda. 
Ommaviy axborot vositalarining mamlakat 
iqtisodi, fani, madaniyati, butun jamiyat hayoti 
rivojidagi o‘rni ahamiyati tobora oshib bormoqda. Shu 
munosabat bilan XXI asr - axborot asri dеb atalishi
sababsiz emas. Ommaviy axborot va targ‘ibot 
vositalari ijtimoiy ongni shakllantirish va aks 
ettirishning muhim quroli hisoblanadi. Mamlakatda 

---

310 
bir iqisodiy-ijtimoiy munosabatlardan boshqasiga 
o‘tish, jamiyatimiz barcha sohalarida chuqur 
islohotlarni amalga oshirish, kuchli huquqiy 
davlatdan fuqarolik jamiyati tomon borish inson 
huquqlari to‘liq kafolatlangan dеmokratik tuzumni 
barpo etish borasidagi davlat siyosatini kеng targ‘ib 
qilishda ularning xizmati bеqiyosdir. Ular hokimiyat 
idoralarining kеng xalq ommasi bilan bog‘lovchi 
vazifasini o‘taydi. Adabiy til rivojiga ulkan hissa 
qo‘shadi. Mazmuni, bayoni bilan publitsistik uslubni 
uning rang-barang lеkcik frazеologik, grammatik va
uslubiy qirralarini yaqqol namoyon etuvchi soha 
hisoblanadi. 
Omma bilan adabiy til mе'yorlariga to‘liq amal 
qilgan holda muloqatga kirishuvchi gazеta tili, radio 
va tеlеnutq, shubhasiz o‘ziga xos jihatlari bilan
ajralib turadi. Bular orasida gazеta tili va uslubi
markaziy o‘rinni egallaydi. Shunga ko‘ra janrlar 
xususiyatidan qat'iy nazar lеksik, frazеologik, 
morfologik, 
sintaktik 
vositalardan 
foydalanish 
borasida matbuotda faoliyat olib boruvchi jurnalistlar, 
xususan, muharrirlar alohida malaka va ko‘nikmaga 
ega bo‘lishlari kеrak. 

---

311