«Adabiyot» 5-sinflar uchun 20 yil Mavzu: adabiyot so‘z san’ati


Download 1.83 Mb.
bet14/32
Sana12.05.2020
Hajmi1.83 Mb.
#105206
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   32
Bog'liq
5 sinf adabiyot fanidan dars ishlanma



Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi
I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Yangi mavzu:

MENING O‘G‘RIGINA BOLAM (Voqeiy hikoya)

Otamizning o‘lganiga anchagina yil o‘tib ketdi. Bu yil - o‘n yettinchi yilning ko‘klamida onamizdan ham ajralib, shum yetim bo‘lib qoldik. Biz to‘rt yetimdan xabar olib turishga katta onam - onamning onalari Roqiyabibi kelib turibdilar. Bu kishini biz erkalab «qora buvi» deb ataymiz.

Oqshomlari buvim boshliq hammamiz oldi ochiq ayvonda uvunto‘da ko‘rpa-yostiqlarga o‘ralib, bittagina O‘ratepaning kir ip sholchasi ustida uxlaymiz.

Sentabr oylarining oxiri, ilk kuz oqshomlaridan biri edi. Havo anchagina salqin. Biz yetimlar bir-birimizning pinjimizga tiqilib, bir-birimizni isitib uyquga ketganmiz. Qatorda eng so‘nggi bo‘lib, ona chumchuqday qora buvim yotardilar, u kishi saksondan oshib ketgan, noskash kampir edilar.

Bu oqshom uch xo‘roz o‘tgandan keyin, yetti qaroqchi yulduzi tik kelganda g‘o‘ng‘ir-g‘o‘ng‘ir ovozdan uyg‘onib ketdim. Buvim kim bilandir anchagina baland ovoz bilan suhbatlashmoqda edilar. Hovlimiz, ota-buvadan qolgan, anchagina katta bo‘lib, to‘rtburchak tanobi hovlilardan edi. Gir atrofi imorat, shimol tomonda amakivachchalarimiz turishardi. Lekin ular yozda bog‘ga ko‘chib ketardilar. Hozir ular tomon bo‘sh.

Buni qarang-a, bizning uyimizga o‘g‘ri kepti. Bizni ham odam deb yo‘qlaydigan kishilar bor ekan-da, dunyoda? Ertaga o‘rtoqlarimga toza maqtanadigan bo‘ldim-da: «Bizning uyga o‘g‘ri keldi». G‘urur bilan aytilsa bo‘ladi. Lekin ishonisharmikan?

O‘g‘ri o‘sha amakivachchalarning tomidan sekin yura kelib, buvimning to‘g‘rilariga kelganda aksa urib yuboribdi. Buvim esa yostiqni ko‘kraklariga qo‘yib, til tagidagi nos bilan o‘ylab yotar ekanlar. Buvim «tuf» deb nosni tuflab, tomga qarab:

- O‘g‘rigina bolam, hoy o‘g‘rigina bolam, hoynahoy biror tiriklikning ko‘yida tomga chiqqan ko‘rinasan, axir kasbing nozik, tumov-pumovingni yozib chiqsang bo‘lmaydimi, — debdilar.

o‘g‘ri tomdan turib:

— Axir, buvijon, siz ham birorgina kecha tinchingizni olib uxlasangiz bo‘lmaydimi, bizning tirikchiligimizning yo‘lini to‘saverasizmi? — debdi.

Men gap shu yerlarga kelganda uyg‘onib ketgan bo‘lsam kerak. Qolgan gaplarni eshitganimcha qilib yozaman.


  • Hoy, aylanay, o‘g‘rigina bolam, boshimda shunday musibat turganda ko‘zimga uyqu keladimi? Mana: olti oy bo‘ldi, biror soat mijja qoqib uxlaganim yo‘q. Kunduz kunlar garangday dovdirab yuraman. Biror yerga o‘tib mizg‘iganday qush uyqusi qilaman. Kechalari xayol olib qochib ketadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________

«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: «MENING O‘G‘RIGINA BOLAM» HIKOYASI HAQIDA

Darsning texnologik haritasi




Malaka talablari

Bilim: «MENING O‘G‘RIGINA BOLAM» HIKOYASI HAQIDA mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi.

Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish.

Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi.

Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.




Maqsad va vazifalar

a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did,

estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va

mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.







O`quv jarayonini mazmuni

«MENING O‘G‘RIGINA BOLAM» HIKOYASI HAQIDA mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish




O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi

Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy

Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash

Shakl: yakka va guruhlarga ishlash

Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar

Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish)

Baholash: 5 balli tizim asosida






Kutiladigan natija

O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman.

O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar






Kelgusi rejalar

O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash

O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish






Uyga vazifa

Mavzuni o`qib o`rganib kelish


Darsning texnik chizmasi:


Dars bosqichlari

Vaqt

Tashkiliy qism.




Yangi mavzuni boshlashga hozirlik




Yangi mavzuni yoritish




Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish




Darsni yakunlash




Uyga beriladigan topshiriqlar





Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi

O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Yangi mavzu:

Biz G‘afur G‘ulom hayoti to‘g‘risida gapirganimizda uning ota-onadan yosh yetim qolgani, hayotning juda ko‘p og‘irliklarini boshidan kechirganini aytdik. Tushunasizki, ijodkor odam xotirasi uchun bu kunlar izsiz ketishi mumkin emas edi. Uning qator asarlari, jumladan, «Sen yetim emassan» she’ri, «Shum bola» va «Netay» qissalarida ayni o‘sha kunlar asorati yaqqol sezilib turadi. Siz bu asarlar bilan yuqori sinflarda batafsil tanishasiz.

«Mening o‘g‘rigina bolam» hikoyasiga kelsak, u bejizga «voqeiy hikoya» deb nomlanmagan. Chunki hikoyaga yozuvchi bolaligida guvoh bo‘lgan hayotiy hodisa asos qilib olingan bo‘lib, u avtobiografik xarakterga ega.

Aslida biror odamning uyiga o‘g‘ri tushishi favqulodda hodisa hisoblanadi. Lekin, guvohi bo‘lganingizdek, bu hikoyada yetimlar hovlisiga o‘g‘ri oralashi sokin tarzda, kundalik voqeadek bayon qilinadi. Nega shunday, degan savol o‘z-o‘zidan tug‘iladi, to‘g‘rimi? Bu savolga javobni esa asar hodisalari yuz bergan zamon tabiatidan izlash kerak.

Xo‘sh, o‘sha paytda — 1917-yilning sentabr oylarida yurtni kimlar boshqarayotgandi, odamlarning taqdiri kimlarning qo‘lida edi? Nega bu boshqaruvchilar xalqni bu qadar og‘ir hayotga giriftor qildilar?

1865-yilda Qo‘qon xonligining taslim bo‘lishi bilan Turkiston o‘lkasi Rossiya imperiyasining mustamlakasiga aylanib qoldi. O‘lkani Rossiyadan kelgan, «general-gubernator» deb ataluvchi harbiy kimsalar idora qilar, ular o‘zlariga quloq soladigan odamlarni mingboshi, ellikboshi sifatida joylarga boshliq etib tayinlardilar. Turkistonni faqat xomashyo o‘lkasi sifatida ushlab turishni mo‘ljallagan imperiya rahbariyati bu yerda sanoat rivojlanishini, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari qayta ishlanadigan korxonalar qurilishini mutlaqo xohlamas edi. Ilm-fan, ta’lim o‘choqlari zamondan orqada qolgan, ularni rivojlantirish uchun jon kuydirib harakat qilinmasdi. G‘afur G‘ulomning o‘zi o‘qigan rus-tuzem maktablari ham, aslida, mustamlakachilar chizgan chiziqdan chiqmay-digan ish yurituvchilarni tayyorlash maqsadida ochilgan edi. Tug‘ilish darajasi katta bo‘lgan Turkiston o‘lkasida ishsizlik kuchayib borar, xalqning peshana teri evaziga yaratilgan boyliklar huzurini esa boshqalar ko‘rardi.

Agar «Mening o‘g‘rigina bolam» hikoyasiga shu sharoitdan kelib chiqib yondoshsak, bilamizki, o‘g‘irlik bu o‘lkada oddiy hodisaga aylanib ulgurgan edi. Yurt tepasida turganlarning har kuni qilayotgan o‘g‘riligi oldida, bir kambag‘al oilaga boshqa bir nochorning o‘g‘ri sifatida tushishi favqulodda hodisa bo‘lmay qolgandi.

Mana shunday og‘ir sharoit yetmagandek, 1914-yilda Birinchi jahon urushi boshlangan. Unda har jihatdan ojiz Rossiyaning ham ishtirok etishi — «o‘lganning ustiga chiqib tepgan bo‘ldi» desak, aslo mubolag‘a bo‘lmaydi.


Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________


«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: MUSO TOSHMUHAMMAD O’G’LI OYBEK

Darsning texnologik haritasi




Malaka talablari

Bilim: MUSO TOSHMUHAMMAD O’G’LI OYBEK mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi.

Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish.

Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi.

Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.




Maqsad va vazifalar

a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did,

estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va

mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.







O`quv jarayonini mazmuni

MUSO TOSHMUHAMMAD O’G’LI OYBEK mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish




O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi

Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy

Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash

Shakl: yakka va guruhlarga ishlash

Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar

Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish)

Baholash: 5 balli tizim asosida






Kutiladigan natija

O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman.

O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar






Kelgusi rejalar

O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash

O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish






Uyga vazifa

Mavzuni o`qib o`rganib kelish


Darsning texnik chizmasi:


Dars bosqichlari

Vaqt

Tashkiliy qism.




Yangi mavzuni boshlashga hozirlik




Yangi mavzuni yoritish




Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish




Darsni yakunlash




Uyga beriladigan topshiriqlar





Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi

O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Yangi mavzu: OYBEK (1905-1968)

Taniqli o‘zbek adibi Muso Toshmuhammad o‘g‘li Oybek 1905-yil 10-yanvar kuni Toshkent shahrida bo‘zchi oilasida tug‘ilgan. Avval maktabda, keyin pedagogika texnikumida o‘qigan. 1925—1930-yillarda o‘rta Osiyo davlat dorilfununi (hozirgi o‘zbekiston Milliy universiteti)ning ijtimoiy fanlar fakultetida ta’lim olgan Oybek o‘qishni bitirib, shu dorilfununda muallimlik qilgan.

She’rlar yozish bilan ijodini boshlagan Oybekning dastlabki to‘plami «Tuyg‘ular» nomi bilan 1926-yilda chop etildi. Shundan so‘ng shoir yirik she’riy janr hisoblangan dostonchilikka qo‘l uradi. Birin-ketin «Dilbar - davr qizi» (1931), «O‘ch» (1932), «Baxtigul va Sog‘indiq» (1933) singari turli mavzudagi o‘nlab dostonlari e’lon qilinadi. Bilasizki, eng katta daryolar ham dastavval tog‘lardan pildirab tushuvchi arg‘amchidek ingichka jilg‘alardan boshlanadi. Daryoning Siz ko‘rgan qudratli oqimida o‘sha jilg‘alarning har birini o‘ziga yarasha ulushi bo‘ladi. Xuddi shunga o‘xshab Oybekning keyinchalik yozgan yirik nasriy asarlari - «Qutlug‘ qon» (1940), «Navoiy» (1944), «Quyosh qoraymas» (1958) singari romanlarining «xamirturushi» ham kichik-kichik hikoyalar bo‘lgandi. Ular sirasiga «Fanorchi ota», «Musicha», «Singan umid», «Tillatopar», «Gulnor opa» kabi hikoyalarni kiritish mumkin. Shunisi muhimki, bu asarlarning aksariyat qahramonlari keyin ham yozuvchi o‘y va fikrida yashashni davom ettirdi, ijodiy o‘sib bordi. Ma’lum vaqt o‘tib esa, yuqorida sanaganimiz yirik romanlarda to‘laqonli qahramonlar bo‘lib maydonga chiqishdi.

Shunday hikoyalardan biri o‘tgan asrning 30-yillarida yozilgan «Fanorchi ota» hikoyasidir.

Keling, avval bu hikoyani birgalashib o‘qib chiqaylik.
Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________

«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: FANORCHI OTA HIKOYASI

Darsning texnologik haritasi




Malaka talablari

Bilim: FANORCHI OTA HIKOYASI mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi.

Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish.

Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi.

Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.




Maqsad va vazifalar

a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did,

estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va

mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.







O`quv jarayonini mazmuni

FANORCHI OTA HIKOYASI mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish




O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi

Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy

Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash

Shakl: yakka va guruhlarga ishlash

Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar

Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish)

Baholash: 5 balli tizim asosida






Kutiladigan natija

O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman.

O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar






Kelgusi rejalar

O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash

O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish






Uyga vazifa

Mavzuni o`qib o`rganib kelish


Darsning texnik chizmasi:


Dars bosqichlari

Vaqt

Tashkiliy qism.




Yangi mavzuni boshlashga hozirlik




Yangi mavzuni yoritish




Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish




Darsni yakunlash




Uyga beriladigan topshiriqlar





Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi

I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

O’tgan mavzuni so’rash.

Download 1.83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling