Agrigat zaǵday ǵaz
Download 114.43 Kb.
|
gaz
- Bu sahifa navigatsiya:
- Boyl-Mariott nizami
- “Ideal gaz” modeli
- Real gazlerdin jaǵday teńlemeleri Real gazler menen is ju’ritkende bir ǵana molekulalar kólemi
- Itibarińiz ushun raxmet
Agrigat zaǵday ǵazjobasi “Ideal gaz” modeli Gey-Lyussak nizami Real gazlerdin jaǵday teńlemeleri Boyl-Mariott qonuni Avogadro nizami: Gazlerdiń jilliliq siyimliliǵi. kirisiw
Gazlerdi tumen basim jaǵdayda bir jinisli sistema dep qaraw mumkin Gaz bóleksheleri toqtawsiz betartib harekete boladi. Bóleksheler bir baǵdarda háreketlenedi. Gazlerdi molekulalar arasindaǵi araliq úlken hám molekulalardiń kólemi júde kishi bolǵani sebepli gazlerge tiyisli qaǵiydalari kelip shiqan.
Gazlerde molekulalar arasindaǵi araliq úlken hám molekulalardiń kólemi júda kishi boiganligi sabepli gazlarǵe tiyisli nizamlar keltirip shiǵariwda gaz molekulalar arasidaǵi ózara tásir kushleriniń hám molekulaladiń kólemin esapqa alminbasa ham bolatuǵun gazler ideal gazler deb ataladi. Tikarǵi gaz qanunlar usinday ideal gazler ushun keltirip shiǵrilǵan. Gazdiń jaǵdayi, tikarinan T, p,V menen xarakterliydi.Boyl-Mariott nizami
p- V = const ',p -V = p I-Vl;Gey-Lyussak nizamlarina muwapiq (1802 jil) ózgermes kólem de ózgermes gaz massasiniń basimi gazlerdiń toliq temperaturasina sáykes boladi: P=const T yaki const Absissalar oǵina temperature ordinatorlar oǵina kólem qoyilsa ideal gaz ushin tuwri siziqlardiń payda boliwi buǵan baylanisli -273,15 0 C da gazlerdiń kólemi 0ge teń boliwi kerek. Bul temperaturada uliwma nol dep ataladi. Avsolut noller basqalarinan temperature avsolut temperatura dep ataladi. T = 273,15+tGey-Lyussak nizamlarina muwapiq (1802 jil) ózgermes kólem de ózgermes gaz massasiniń basimi gazlerdiń toliq temperaturasina sáykes boladi: P=const T yaki const Absissalar oǵina temperature ordinatorlar oǵina kólem qoyilsa ideal gaz ushin tuwri siziqlardiń payda boliwi buǵan baylanisli -273,15 0 C da gazlerdiń kólemi 0ge teń boliwi kerek. Bul temperaturada uliwma nol dep ataladi. Avsolut noller basqalarinan temperature avsolut temperatura dep ataladi. T = 273,15+tGey-Lyussak nizami Ximiyaniń tiykarǵi nizamlariniń ja’ne biri Avogadro nizami (1811-jil) na tiyisli: ózgermes basim ha’m ózgermes temperaturadada ha’mme gazlardiń teń kólemde teń muǵdarda molekulalar yaki gazdiń gaz muǵdari ten` boladi. Solay eken qanday gazdi almayiq oniń kólemi mol sanli (n) ge tuwri proportsional. N- gazdiń mol sani V-gazdiń kólemi Eger V 1= V 2 T 1 =T 2 P 1 =P 2 bolsa N 1 =N 2 boladi. Avogardo sani N har qanday zattiń bir mol muǵdarinda bolǵan molekularlar sanin kórsetedi Avogadro nizami:
2. Ideal gaz molekulalariniń óz-ara soqliǵisiwi ha’m idis diywalina kelip uriliwina molekularadiń kinetic energiysi bir molekulalardiń basqa molekulalarǵa yaki idis diywalina ótiwi mu’mkin. Biraq bul energiya basqa tu’rge (mis: issiliqqa) aylanbaydi. 3. Ideal gaz molekulalari arasinda óz-ara ta’sir (misali: bir-birine tartisiw) bolmaydi. Massasi m bolǵan ideal gaz ózine jarasa kólemi V temperature T ha’m basim P menen korsetiledi. P V T ózgeriwsheń u’lkenlikler bolip olar gaz jaǵdayiniń parametrleri dep ataladi.Bul parametrler arasindaǵI mu’nasibetler birinen keyin biri XVII XVIII ha’m XIX a’sirlerde aniqlanǵan. 0 C da gazdiń basimi ham ko’lem bolsin Basimdi o’zgertpey temperaturani t 0 ge shekem asirsaq gazdin’ ko’lemi shakl nizamina muwapiq:
Mendeleev Klauperon teńlemesi 1.Zatlar qizdirilǵanda issiliq jutiw qasiyeti issiliq siyimliliǵI dep ataladi. 2.Ha’rqiyli zatlardiń issiliq siyimliliǵI tu’rlishe boladi. Zatlardiń temperaturasi 1 C ǵa kóterilgende jutilǵan issiliq muǵdarisol zattiń jilliliq siyimliliǵi dep ataladi. Gazlerdiń jilliliq siyimliliǵi sharayatqa qarap turaqli basimdaǵi jilliliq siyimliliǵi Cv menen belgilenedi. Klassik molekulyar kenetik teoriyaǵa muwapiq 1 mol ideal gaz ushin ortasha ilgerileme ha’reket kinetic energiyasi Eu Gazlerdiń jilliliq siyimliliǵi. Real gazlerdin jaǵday teńlemeleri Real gazler menen is ju’ritkende bir ǵana molekulalar kólemiReal gazlerdin jaǵday teńlemeleri Real gazler menen is ju’ritkende bir ǵana molekulalar kólemiNatiyjede 1m3 kólem degi molekulalar kólemiReal gazler ushin T P ha’m tómen temperaturaǵa ideal gazdegi nizamlardi paydalaniw mumkin. Vander Vaals tenReal gazlerdin jaǵday teńlemeleri Itibarińiz ushun raxmetDownload 114.43 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|