Агрокимё. doc

namlikni aniklash 

 

Uslubning  mohiyati.  O’simlik  namunalari  105°C    quritilganda  undagi 

bug’lanmagan va gigroskopik namlik ajralib chiqishi hamda massalar orasidagi farqni 

o’lchash ushbu usulning asosini tashkil etadi. 

Ishni bajarish tartibi. Shisha byuksga  tozalab  yuvilib quritilgan qumdan 5-10 

gr  o’lchab  olinadi  va  ichiga  shisha  tayoqcha  solinib,  quritish  shkafida  100-105°C 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

---

12

haroratda  40  minut  davomida  quritiladi.  Sovutilib  0,0001  gr  aniqlikda  analitik 

tarozida massasi aniqlanadi. 

Ayni  paytda  tekshirilishi  lozim  bo’lgan  o’simlik  namunalari  (meva,  sabzavot, 

karam,  kartoshka  tuganagi  va  h)  gomogenizatorda  yoki  qirg’ichda  maydalanadi.  Bir 

xil holga keltirilgan o’simlik namunasidan 5-7 gr namuna byuksga solinadi. 

Quritish  105°C  haroratda    6  soat  davom  ettiriladi.  Byuksdagi  namuna  shisha 

tayyoqcha  bilan  vaqti-vaqtida  aralashtirilib  turiladi.  Sovutilgach  massasi  aniqlanadi. 

Quritish namuna massalari orasidagi farq 0,0002 gr bo’lguncha yana 1-2 soat davom 

ettiriladi. 

Natija quydagicha amalga oshiriladi: 

a - byuks, qum va shisha tayoqcha massasi; gr 

b - byuks va namunani quritishdan ilgari massasi; gr 

s - byuks va namunani quritishdan so’ng massasi; gr 

d - absolyut quruq modda massasi; gr 

d=s-a 

ye - namuna massasi 

ye=b-a 

Namunadagi quruq moddaning %  miqdori quyidagi formula bilan topiladi. 

d 

         X = ---------- * 100 % 

ye 

Namlik  quyidagicha  hisoblanadi: 

Y = 100 - x 

bu yerda: 

x - quruq modda  %   miqdori; 

 

Nazorat savollari  

1.  O’simlik tarkibidagi quruq modda va namlikni aniqlashning asosiy 

maqsadi. 

2.  O’simlik tarkibidagi quruq modda va namlikni aniqlashning qaysi usullarini 

bilasiz? 

3.  O’simliklarda quruq modda va namlikni miqdori.