Aхbоrоt-kоmmunikаtsiya tехnоlоgiyalаrining tаsniflаnishi Reja

Аxborot kommunikatsiya texnologiyalari uzoq yillik tarixga ega boʼlib, uni
rivojlanishi asosan 4 bosqichga boʼlinadi.
1 Premexanik (Insonlar oʼrtasidagi ilk muloqot)
2 Mexanik (Muloqot o’rnatishda qurilmalardan foydalanish)
3 Elektromexanik (Mikrosxemalarning paydo boʼlishi)
4 Elektron (Hozirgi davr texnologiyalari)

---

АXBOROT TEXNOLOGIYASINING RIVOJLАNISH TАRIXI
Аxborot texnologiyalari jamiyat axborot resurslaridan oqilona foydalanishning eng muhim omillaridan biri
boʼlib, hozirgi vaqtga qadar bir necha bosqichlarni bosib oʼtdi.
1 – bosqich. XIX asirning 2 – yarmigacha davom etgan. Bu bosqichda «qoʼllik» axborot texnologiyalari taraqqiy etgan.
Uning vositasi pero, siyoxdon, kitob. Kommunikatsiya yaʼni aloqa odamdan – odamga yoki pochta orqali xat vositasida
amalga oshirilgan.
2 – bosqich. XIX asirning oxiri, unda «mexanik» texnologiya rivoj topgan. Uning asosiy vositasi yozuv mashinkasi,
arifmometr kabilardan iborat.
3 – bosqich. XX asirning boshlariga mansub boʼlib, «elektromexanik» texnologiyalar bilan farq qiladi. Uning asosiy
vositasi sifatida telegraf va telefonlardan foydalanilgan.
4 – bosqich. XX asir oʼrtalariga toʼgʼri kelib, «elektron» texnologiyalar qoʼllanilishi bilan belgilanadi. Bu texnologiyaning
asosiy vositasi EHMlar va ularning asosida tashkil etiladigan avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari va axborot izlash
tizimlaridir.
5 – bosqich. XX asirning oxiriga toʼgʼri keladi. Bu bosqichda kompyuter texnologiyalari taraqqiy etdi. Ularning asosiy
vositasi turli maqsadlarga moʼljallangan turli dasturiy vositalarga ega boʼlgan shaxsiy kompyuterlardir

---

Texnik vositalar va ularning rivojlanib borish tendensiyalari
Axborot tizimlari, ularning turlari va tasniflanishi Tizim (sistema) deganda, yagona
maqsad yo‘lida bir vaqtning o‘zida ham yaxlit, ham o'zaro bog‘langan tarzda faoliyat
ko'rsatuvchi elementlar (obyektlar) majmuasi tushuniladi. Demak, har qanday tizim biror bir
aniq maqsad yo‘lida xizmat qiladi. Masalan, sizga ma’lum bo'lgan shahar telefon tarmoqlari
tizimi, insondagi yurak-qon tomiri tizimi, asab tizim i va boshqalar sun’iy yaratilgan va tabiiy
tizimlarga misol bo'la oladi. Ularning har biri tizimga qo'yiladigan barcha shartlarga javob
beradi, ya’ni har biri o'ziga xos yagona maqsad yo‘lida faoliyat ko'rsatadi va tizimni tashkil
etuvchi elementlardan iboratdir.

---

Quyidagi jadvalda elementlari va asosiy maqsadi ko‘rsatilgan tizim
larga yana bir nechta misollar keltirilgan.

---

Informatikada «tizim» tushunchasi ko'proq texnik vositalar, asosan kompyuterlar va
murakkab obyektlarni boshqarishga nisbatan ishlatiladi. »Tizim» tushunchasiga «axborot»
so‘zining qo‘shilishi uning belgilangan funksiyasini va yaratilish maqsadini aniq aks ettiradi.