Ахборот тизимларида ахборот хавфсизлиги тушунчаси

Konfidentsiallik  esa  axborotning  ma’lum  bir  doiradagi  shaxslardan  tashqari 

barchadan  sir  tutilishi  xususiyatidir.  Eng  oddiy  va  yorqin  misol  –  bu  kasbiy  sir, 

ya’ni  hunarmandlar  o‘z  kasblarining  sirlarini  faqatgina  tanlangan  odamlargagina 

(merosxo‘rlari,  shogirdlari  kabi)  aytishi,  ishlab  chiqarish  texnologiyasi  sirlarini 

(masalan,  harbiy  qurollarni  ishlab  chiqarish,  yangi  samolyotlar  yasash,  pepsi  va 

kola ishlab chiqarish kabi) yashirishidir. 

To„liqlik  deb  axborotning  mazmunan  boyligi,  ishonchliligi,  yomon  niyatli 

odamlar  tomonidan  o‘g‘irlab  yoki  o‘zgartirib  qo‘yilmaganligini  tushunamiz. 

Masalan,  o‘qish-yozishni  biladi,  fizika  fani  bilan  tanish,  ishlaydi,  fizikani  yaxshi 

tushuntira oladi, maktabda ishlaydi, institutni bitirgan va hokazo ma’lumotlarni bir 

og‘iz tajribali fizika  o‘qituvchisi degan, g‘ildiragi bor, to‘rtta, ularning balloni bor, 

ruli  bor,  o‘rindig‘i  yumshoq,  besh  o‘rinli,  kechasi-yu-kunduzi  minish  mumkin, 

benzin  bilan  yuradi,  qimmat  turadi,  besh-olti  yil  ta’mirga  muhtoj  bo‘lmaydi, 

magazinda  sotiladi va  hokazo  ma’lumotlar  o‘rniga  yangi  yengil  avtomobil  deyish 

---

axborot  orqali  berish  mumkin.  Bu  ancha  to‘liq  va  ishonchliroq  bo‘lishi  mumkin, 

chunki  bitta-bitta  sifat  berishda  inson  o‘z  fikri,  o‘z  baholashiga  asoslanadi,  lekin 

inson  xatoga  yo‘l  qo‘yishi  mumkinligini  har  birimiz  yaxshi  bilamiz,  bundan 

tashqari  o‘qituvchi  yoki  yangi  yengil  avtomobil  so‘zlari  o‘z  navbatida  yana  bir 

qancha xulosalar keltirib chiqarishi mumkin.