Aholining kambag'allik darajasini statistik o'rganish reja: Bozor iqtisodiy munosabatlarida boylik (kambag’allik) tushunchasi

AHOLINING KAMBAG’ALLIK DARAJASINI O’RGANISH BO’YICHA KUZATUVLAR DAVOM ETMOQDA

Avval xabar berganimizdek, joriy yilning 18-may kunidan boshlab, Andijon viloyatining Xonobod shahrida, 20-maydan boshlab Toshkent viloyatining Yuqori Chirchiq tumanida aholining kambag’allik darajasini o’rganish bo’yicha kuzatuvlar boshlangan edi. 

Ayni kunga kelib, Xonobod shahri va Chirchiq tumanining 10 dan ortiq mahallalarida kuzatuvlar o’tkazib bo’lindi.


Eslatib o’tamiz, kuzatuvlarni amalga oshirishda Xonobod shahrida jami 71 ta va Yuqori Chirchiq tumanida jami 70 ta instruktorlar, intervyuerlar hamda ma'lumotlarni elektron bazasini shakllantirish uchun operatorlardan iborat ishchi guruhlar biriktirilgan. Kuzatuvlar Davlat statistika qo’mitasi Raisi o’rinbosari M.Ziyadullayev boshchiligida tuzilgan maxsus komissiya a’zolari ishtirokida o’tkazilmoqda.

Kuzatuv bilan bog’liq masalalar va kuzatuv natijalari bilan tanishtirib boramiz.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 22-apreldagi hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi va kambag‘allikni qisqartirish masalalariga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishida qator topshiriqlar berilgan edi. Mazkur topshiriqlarning ijrosini ta'minlash maqsadida, Davlat statistika qo‘mitasi tomonidan maqsadli va manzilli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Avval xabar berib o’tganimizdek, tajriba tariqasida Andijon viloyatining Xonabod shahrida yashovchi aholini to‘liq qamrab olgan holda kambag‘allik darajasini o‘rganish bo‘yicha kuzatuvlar tashkil etildi.

Shu yilning 20-mayidan boshlab, Toshkent viloyatining Yuqori Chirchiq tumanida ham aholini to‘liq qamrab olgan holda kambag‘allik darajasini o‘rganish bo‘yicha kuzatuvlar o‘tkazilmoqda.

Kuzatuvlar davomida Davlat statistika qo‘mitasi hamda Toshkent viloyat statistika boshqarmasi xodimlari tomonidan aholiga so‘rovnomalarni xato va kamchiliklarsiz to‘ldirish bo‘yicha ma'lumotlar berib borilayapti.

Belgilangan topshiriqlar ijrosi ta'minlash maqsadida Davlat statistika qo‘mitasining Demografiya va mehnat statistika boshqarmasi va Toshkent viloyat statistika boshqarmasi rahbarlari hamkorlikda Yuqori Chirchiqda o’tkazilayotgan kambag‘allik darajasini o‘rganish bo‘yicha kuzatuv jarayoni va natijalarini nazorat qilib bormoqda.

Kuzatuv natijalari bo’yicha ma’lumotlar bilan tanishtirib boramiz.

XULOSA
Bozor iqtisodiyotiga o'tish davrining umumiy mazmuni iqtisodiy munosabatlarning alohida unsurlarini isloh qilish yoki iqtisodiy siyosatga tuzatishlar kiritish emas, balki butun iqtisodiy munosabatlar tizimini o'zgartirishdan iboratdir. O'tish davri quyidagi me'zonlar bilan tavsiflanadi: sikllilik (jamiyatda u yoki bu tarkibiy o'zgarishlarni qaytarilib turishligi), beqarorlik (turli xil jamiyat kuchlarining kurashi va o'zaro ta'siri), muqobillik (islohotlar va rivojlanish yo'llarining tanlash imkoniyati), tarixiylik (eski tizimning yo'qolib ketishi, o'rniga boshqa tizimning vujudga kelishi, uning rivojlanishi).
Iqtisodiy islohotlar iqtisodiyotda tub o'zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan tadbirlar majmui.
Iqtisodiy uklad - turli mulkchilikka asoslangan xo'jalik yuritishning shakllari va turlari.
Iqtisodiyotni erkinlashtirish - nima va qancha ishlab chiqarishni, qayerga, qanday narx sotishni tadbirkorning o'zi belgilashi uchun imkon berish. Iqtisodiyotning barcha sohalari va tarmoqlarini erkinlashtirish, xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning erkinligi va mustaqilligini ta'minlash, tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish uchun barcha shart-sharoitlarni yaratish demakdir.
Islohotlar konsepsiyasi - ijtimoiy—iqtisodiy islohotlarning asosiy maqsad va yo'nalishlari, uni amalga oshirishning vazifalari va strategik yo'llarining umumiy g'oyasidir.
Iqtisodiyotni barqarorlashtirish - tanglik holatlariga barham berish asosida makroiqtisodiy muvozanatlikni saqlash va ishlab chiqarishni yuksaltirish uchun shart-sharoitlarni vujudga keltirishdir.
Kambag’allik tushunchasini ko'rib chiqib, ba'zi xulosalarga kelishimiz mumkin. Kambag’allik tushunchasi turli xil ta'riflarga ega: daromad va xarajatlarning past darajasi va kerakli hayot standartlarini saqlab qolishning iloji yo'qligi va jamiyatda o'zini qanday his qilish mumkinligi. Ushbu yondashuv, birinchi navbatda, muallifga va ushbu masalani ko'rib chiqishda unga rioya qilgan kontseptsiyaga bog'liq. Bundan tashqari, qashshoqlikni o'rganishning turli yondashuvlari mavjud: birinchi - rasmiy (mutlaq) yondashuv; ikkinchi yondashuv subyektivdir; uchinchi yondashuv - deprivatsiya.
Aholining bir qismi murakkab iqtisodiy sharoitlar tufayli "pastga" tushish yoqasidadir. Bu odamlar ijtimoiy depressiya holatida, ular yashamaydi, balki omon qolishga intiladi. Kambag’allik muammosi juda dolzarb bo'lib, u boshqa muammolarni kamaytirish haqida gapirishga imkon beradi. Demografiya, aholi bandligi, ishsizlik masalalari qashshoqlik bilan bevosita bog'liq; qashshoqlik aholi salomatligiga, fuqarolarning ta'lim va madaniyat darajasiga, ularning tarbiyasi, ijtimoiylashuvi va axloqiga bevosita ta'sir ko'rsatadi, bu ilm - fanni rivojlantirishning tormozlaridan biridir. Kambag’allik inson munosabatlarining insoniylashtirilishiga, jinoyatchilik va terrorizmning o'sishiga yordam beradi, hayot darajasi va sifatining pasayishiga olib keladi. Bu, ayniqsa, siyosiy munosabatlarga, barcha darajalarda davlat siyosatini amalga oshirishga ta'sir qiladi, Rossiyada fuqarolik jamiyatining shakllanishiga to'sqinlik qiladi.