Akadememik yozuv va axborot 01 mavzu reja

AKADEMIK YOZUV
Akadememik yozuv va axborot
01
MAVZU

REJA:

• Akademik yozuv va axborot
• Fanning maqsadi va vazifalari
• Axborot haqida tushuncha
• Axborotning idrok etilishi

Akademik yozuv va axborot

Akademik yozuv – bu qisqa va ishonchli ilmiy matn yordamida o‘z fikrini bayon qilish hamda asoslay olish qobiliyati. Bu oliy ta’limda muvoffaqiyatli bilim berishning hamda keyingi ilmiy-tadqiqot faoliyati, shuningdek xalqaro miqyosda ham muhim aspektlaridan biri hisoblanadi.
Akademik yozuv yordamida oxirgi o‘n yilliklar ichida turli mamlakatlar orasida ilmiy va ta’limiy kommunikatsiya amalga oshirilib kelinmoqda. Uning tamoyillariga butun dunyodagi eng kompetentli ilmiy nashrlar redaktorlari amal qiladilar, shuning uchun hamma istalgan fan bo‘yicha ma’lum bir yutuqlarga erishmoqchi bo‘lsa, bularni
egallashi lozim.
Akademik yozuv fanining maqsadi
Har bir sohada zamonaviy fikrlaydigan, bilimli, zukko, o‘g‘zaki va yozma savodxonligi yetuk mutaxassisni tayyorlash uchun talabalarda til bilimlarini-so‘z va terminlarni qo‘llash, gap va matnlarni to‘g‘ri va mantiqli tuzish, nutqiy etiket va notiqlik mahorati bo‘yicha bilim, ko‘nikma va malakani shakllantirishdan iboratdir.
Akademik yozuv fanining vazifalari
Talabalarga “Akademik yozuv” fani hamda amaliyotga oid bilimlarni berish, olgan nazariy bilimlarini amaliyotda qo‘llay bilishga o‘rgatishdan va natijada ularni akademik yozuvga mos jarayonlarning modellarini tuzish va tekshira olishga o‘rgatishdir.
Akademik yozuv uchun shaxsiy fikrni bildirish emas, balki keltirilgan muammoga e’tiborni qaratish o‘ziga xos. Birinchi shaxs o‘rniga uchinchi shaxsni qo‘llash, og‘zaki nutqni, qisqartmalarni, iboralarni qo‘llamaslik afzalroqdir. Boshqa uslublardan farqli o‘laroq, materialni yaxshi o‘zlashtirish maqsadida bir so‘zni bir necha bor qaytarish mumkin, sinonimlarni kamroq ishlatish kerak.
Akademik yozuv ilmiy ishlarda fikrlarni qisqa va tushunarli shaklda bayon qilish qobiliyatini aks ettiradi. Bu uslubda quyidagilarni farqlash mumkin:
Ilmiy va
publitsistik bayon qilish
uslubini qo‘l-
lash;
Dalillar keltirish va
jumlalarni o‘zgartirib ifodalash;
Havolalarni to‘g‘ri joylash va adabiyotlar ro‘yxatini to‘g‘ri shakl-
lantirish qobiliyati.
Matnning tuzilishi va
uni rasmiy-
lashtirishga qo‘yiladigan talablarning mavjudligi;
“Axborot” so‘zi lotincha informatio so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, ma’lumot, tushuntirish, tanishtirish kabi ma’nolarni anglatadi. Axborot tushunchasi antik faylasuflar tomonidan qo‘llanila boshlagan.
XX asrda axborot nazariyasi masalalari bilan kibernetika va informatika sohalari shug‘ullana boshlagan.
Axborot
Axborot deb inson sezgi organlari orqali qabul qiladigan barcha ma’lumotlarga aytiladi. Inson sezish a’zolari, texnikada turli asboblar va hokazolar yordamida qayd etiladigan tashqi dunyo dalillari ma’lumotlar deb ataladi. Ma’lumotlar aniq vazifalarni hal etishda zarur va foydali deb topilsa, axborotga aylanadi.
Axborot deganda atrof-muhitdan (tabiatdan yoki jamiyatdan), sezgi a’zolarimiz (ko‘z, quloq, burun, og‘iz, teri) orqali qabul qilib, anglab oladigan har qanday ma’lumotni tushunamiz.
Axborot
Ma’lumotlarning axborotdan farqi nimada?
Ma’lumotlar - bu ba’zi bir sabablarga ko‘ra ishlatilmaydigan, faqat saqlanadigan narsalar va hodisalarni kuzatish natijalari. Ma’lumotlar har qanday amaliy maqsadlarda ishlatila boshlanishi bilanoq, ular ma’lumotga aylanadi. Axborot - bu ishlatiladigan ma’lumotlar.
Axborot va ma’lumotlarga misollar
Oliy matematika qo‘llanmasi - bu kitob matematika uchun ma’lumot manbai, ammo biolog yoki filolog uchun tushunarsiz bo‘ladi, shuning uchun unda yozilganlarning barchasi ushbu mutaxassislar uchun ma’lumot bo‘ladi.
Informatika atamasi 1960-
yillarda fransuz olimlari tomo-
nidan kiritilgan.
Informatika atamasi lotincha Informatik so‘zidan kelib
chiqqan bo‘lib, tushuntirish, xabar qilish, bayon etish
ma’nosini anglatadi.
Informatika
Informatika kompyuter
texnikasining rivojlanishi tufayli yuzaga keldi, unga asoslanadi, usiz mavjud bo‘la olmaydi va o‘z navbatida uning rivojiga,
yangilani shiga o‘z hissasini
qo‘shadi.
Informatika – axborot texnologiyalari vositalari yordamida axborotni taqdim etish, qabul qilish, saqlash, unga ishlov berish, uzatish usullarini, ya’ni axboriy jarayonlarni va axborot texnologiyalari vositalarining faoliyat ko‘rsatish tamoyil-
larini, ularni boshqarish usullarini
sistemali ravishda o‘rganuvchi fandir.
Informatikada analog (uzluksiz) va raqamli (diskret) axborotlar ishlatiladi. Inson sezgi a’zolari analog (uzluksiz) axborot bilan ish ko‘rishga moslashgan bo‘lsa, hisoblash texnikasi esa raqamli (diskret) axborot bilan ishlaydi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. N. Jiyanova, O. Mo‘ydinova. Nutq madaniyati. – T.: “Ilm ziyo zakovat”, 2019. 221 b. 2. Xolmonova Z. Adabiy tildan ma’ruzalar umumlashmasi-T.: «O‘zbekiston», 2013, 250 b. 3. Qo‘ng‘urov R., Begmatov E., Tojiyev Yo. Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari, - T.: “Fan”, 1992, 254b. 4. Husanov.N., Rasulov, Mo‘ydinov Q. Nutq madaniyati va notiqlik san`ati .-T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2006. 5. М. Ахмедова. Нутқ маданияти ва профессионал нотиқлик. ТАТУ, 2017, 114б.
6.М. Аминов, А. Мадвалиев, Н.Махкамов, Н Маҳмудов. Иш юритиш (амалий қўлланма). Тошкент, 2017 й . - 440 б.
7.X.S. Muhiddinova, N. A. Abdullayeva. Rasmiy uslubning diplomatik turlari.T; 1997 y.
8. M.Abdurahmanova. O‘zbek tili fanidan uslubiy qo‘llanma. Ish yuritish tili va uslubi. T., 2018.