Akademiyaliq litsey ha’m ka’sip-o’ner kolleji oqiwshilar ushin

Kerekli qurallar: Akvariumdag’I balıqlar, tordag’I totı qus, kanareyka yamasa basqa da quslar, tiri mu’yeshtegi tasbaqa,kiriptiken, jantaq, sıyır, quyrıq, kaktus.
Evolyutsiyalıq teoriya aldında eki u’lken mashqala turadı. Olardın’ biri barlıq tiri organizmlerde beyimlesiwshiliktin’ payda bolıwı bolıp esaplanadı. Haywanlardın’ ortalıqqa beyimlesiwshiligi og’ada ko’p tu’rli. Olardan biri qorg’anıw ren’leri bolıp tabıladı. Ko’pshilik jag’dayda haywannın’ sırtqı ren’ı o’zi jasap atırg’an ortalıq ren’ine uqsas yamasa og’an jaqın boladı. Sho’lde jasaytug’ın haywanlar tasbaqa, kesirtke, jılanlar qum ren’inde, arqada jasaytug’ın kuropatka, ayiw aq ren’de boladı. Bazi bir haywannın’ deneforması ha’m ren’ı a’tirapındag’ı zatlarg’a uqsas boladı. Mısalı: ayırım gu’belekler lishinkasının’ tu’ri ha’m ren’ı quwrag’an shaqalarg’a uqsaydı. Organizmlerdin’ du’zilisi menen funktsiyadag’ı maqsetke muwapıqlıg’ı tek g’ana konkret sırtqı ortalıqta g’ana ko’rinedi. Sonlıqtan balıqlardın’ du’zilisi menen funktsiyası, ren’inde muwapıqlıq suw ortalıg’ında, quslarda bolsa, olar tek g’ana hawa ortalıg’ına beyimlesken. Basqasha aytqanda ha’r qanday beyimlesiwshiler ta’biyiy tan’law jolı menen payda bolg’an ortalıqta g’ana organizmlerdin’ jasap qalıwına ja’rdem beredi. Biraqta bunday jag’dayda ha’m olardag’ı beyimlesiwshilikler ha’mme organizmlerdin’ aman qalıwına mu’mkinshilik bermeydi. Mısalı jantaq o’simliginde tikenekler ju’da’ ko’p bolg’an sebepli ko’pshilik ot- sho’p jeytug’ın haywanlar onı jemeydi. Biraq jantaq tu’yelerdin’ en’ su’ykimli azıqlıg’ı bolıp esaplanadı. Sho’l tasbaqalarının’ u’stin’gi ha’n astın’g’ı qaqpaqları onı ko’pshilik jırtqısh haywanlardan qorg’aydı, al bu’rkit ku’shegen qarshıg’a sıyaqlı jırtqısh quslar olardı aspannan tas u’stine taslap maydalap jeydi. Kiriptikennin’ tikenli “postını” onı ko’pshilik jırtqıhs haywanlardan saqlasa da tu’lkilerden qorg’ay almaydı. Qorg’awshı ren’I eskertiwshi ren’de bunnan basqa emes.
Jumisti orinlaw ta’rtibi

Quslarda hawa ortalıg’ına jasawg’a qanday beyimlesiwshiligi barlıg’ın baqlan’. Balıqlarda suw ortalıg’ına beyimlesiwshiligi barlıg’ın anıqlan’. Kiriptiken ha’m tasbaqada dushpanlarınan qorg’anıwg’a baylanıslı qanday beyimlesiwshenlik barlıg’ın baqlan’. Jantaq ha’m sıyır quyrıta sho’p jewshi haywanlardan qorg’anıwda ha’m ig’allıq jetispewshiligine qanday beyimlesiwshenlik barlıg’ın anıqlan’.