3 Yirtqich qushlarning yoppasiga qirilishi qur va kuropatka kabi qushlaniing kamayishiga olib keladi

3) Yirtqich qushlarning yoppasiga qirilishi qur va kuropatka kabi qushlaniing kamayishiga olib keladi

4) Tuproqshunosiik faniga ais oliini V.V. Dokuchayev asos slogan

5) V.I.Vemadskiy biogen va abiogen usulda kelib cliiqqan deb aytgan

A)1,2,3,4,5 B) 1,2,3,4 C) 1,2,3 D) 1,2

22. Qaysi hodisalar organizmlaming anorganik tabiat noqulay sharoitiga qarshi kurashiga misol bo'ladi?

a) bo'ri, tulki, quyon orasidagi munosabat;

b) hasharotlar bilan gulii o'simliklar orasidagi munosabat; c) chigirtkalar bilan tuyoqlilar orasidagi munosabal; d) zich ekilgan o'simlik maysalarining nimjon o'sishi; e) qushlarda erkak organizmlar o'rtasida urog'ochi bilan qo'shilish uchun kurash; f) suv usti qalin muz bilan qoplanishi natijasida baliqlaming halok bolishi; j) namlik yetishmasligi oqibatida cho'l o'simliklarining ko'plab nobud bo'lishi.

A) a, b, s B) d, e C) fj D) a, c,

23 Ekologik sistemadagi tirik organizmlaniing ahiotic (a) va bictik (b) omillar bilan bog'liq bo'lgan munosabatlarini aniqiang

I) dukkakli o'simliklar bilan

azotfiksatsiyalovchicbakteriyalaming munoabati; 2) o'simiiklarda transpiratiya jarayoni; 3) lik qiyalikda kserafitlaming o'sishi; 4) o'simlik va fitofaglaming munosabati; 5) barg og'izchalarining kechasi ochilib. kunduzi yopilishi, 6) o'simliklaming zainburug'Iarga qarshi fitoaleksin ishlab chiqarilishi; 7) zainbumg'laming mikroorganizmlarga qarshi antibiotik ishlab chiqarishi; ?) alp o'simliklarida bargning so'liganligi; 9) o\^mliklari|ng svivga chidamligiga ko' ra 3 ta guruhga bo' hnishi; I0jhayvoni|)-niiig tanaharorcgini saqlayplishigako'ra gomoyater va paykolot^nga bo'lhiishf

A)a-2,3,5,8,9.I0; b-l;4,6,7.: B) arl,2.5,8.9,10: b-3.4/u7:

■ 42)3^2,4.5.6;7,8; .3,9.10,.. D) ai2,3.5.6,7,9; b-1.4,8,10. i|'

124. Qufdqliik^agi ekolr%ik %isiemalarda bicrtik va ^iotik W omillami bog'lovchi eng muhini zanjirga tegishli javobnj toping.

A) u yerdagi moddalar aylanishini ta'minlovchi birdan bif manba hisoblanadi

B) unda tinmasdan fizik- kimyoviy, bioiogik jarayonlar kechadi

C) u tirik organizmlar faoliyati natija.sida hosil bo'lgan va ular faoliyati tufayli saqlanib turadi

D) uning hosil bo‘lishi va sarfianishi o'rtasidagi muvozanat paleozoy erasining o'italarida paydo bo'ldi

25, Noto’g’ri ja\obni toping

A) Efcmerlarda shakli o’zgargan novda uchraydi

B) yozda tinim davriga o’tadigan shuvoq efemeroid hisoblanmaydi

C) nafas olish organida klapini bor hayvonlar umurtqasizlarda va umiirtqalilarda uchraydi

D) Ayirish maxsulotlari quruq holda bo'ladigan organiznilaming ayrimlari yer osti suvlariga yo’l ochadi

26, to’g’ri fikrni toping.

A) konsumentlar anarganik moddalardan organik birikmalar xosil qiladi

B) avtotrof organizmlar geteratrofiar yashashini taminlaydigan energiya manbayi

S) Xar bir trofik darajaga faqat bitta tur kiradi D) turlar boyligi - organizmlami maksimal soni

27, moddalami davriy aylanishida bajaradigan vazifasiga ko’ra leirir bakteriyalari qaysi guruxga kiradi.

A) produtsent B) konsumenl S) redutsent D) biotizm

7. ozik zanjiri atamasini kim lomonidan taklif kilingan.


A)CH .Darvin B) Astaurov S)CH.Elton D)G.F.Gauze

28. noto’g’ri fikrni toping.

A) chiriyotgan o’simIik , zamburuq qoldiqlari detrit deyjladi

B) o'tloq tipidagi oziq zanjiri 4,6 bo’g’inli bo'ladf

S) kalouiyalar o’troq xayot kechiruvchi xayvonlami guruxlari D) zebralarni podasida xar doim oldinda poda boshchisi bolgan erkak zebra xarakatlanadi

29. populyatsiyadagi individlar soni ortishi tezugini qaysi ko’rsatgichIaro’rtasidagi nisbat belgilab beradi.

A) tug'uluvchanlik va yosh tarkibi

B) o’lim va tug'uluvchanlik

S) jinsiy tarkibi va individlar soni D) popuiyatsiya zichligi va o’lim

30) o’z turiga mansub organizmlami yeb qo'yish nima deyiladi.

A) kannibalizm B) mutualizm

S) parazitizm D) protokooperatsiya

31. Insonning be\ o.sita (a) va bilvosita (b) tasirlari to’g’ri ko’rsatilgan qatorgi toping.

I.To’gridan to’gri tirik organizmlarga qaratilgan. 2.1qlim landshaflari orqali. 3.Tabiatning muayyan obyektiga qaratilgan.

4.Noyob xayvonlarni ovlanishi. 5,0’rmondagi daraxtiami kesilishi.

A)a-1,4 b-2,5.3 B)a-1,5,3 b-2,4

S)a-2.3.4 b-l.5,2 D)a-1,4,2 b-3,5

32, Fizik (a) biologik (b) kimyoyiy (s) antrppogen oimllarga tegishli xususiyatlar to’g’ri ko'rsatilgan-qatofbi topiwg,

Tyadro energiyasi%p lbyclalanishi;:2 geologiki|oldiklafning cl?iqindi]ar orqali ifioslanishi 3.shovqin kuchiril ortisH|4.parazit xayvonlarni ortisbi 5.hczgak paraziti qonda pltazitlik qilislii. Aj'a-1,3 b-1,4,5,.s-2 B) a-'l4 bi s-1,5 k S)a-l| b-3j5 s-2. D).a-1,3 b-l^ s-2;


«Har qanday natija ortida oz boMsada mehnat yotadi»!

Jasurbek MS

™ 97 555 37 27


Bilim


Harakat


Natija



A) A.Gumbold, 1866

C) V,N,Sukuchaev, 1831


B) E.Gekkel, 1866 D) A.Tensli, 1878


20. Ekologiya ayrim individlaming (a) va populatsiya, jamoalaming (b) qanday xususiyatlarini yashash hududiga bog’liq holda 0’rganadi?

1. Rivojlanish, 2. Ko'payish, 3. Yashash, 4. Tarkib, 5, 0’zgarish,

A)a-1,2,3, b-4,5 B)a-4,5, b-1,2,3

C)a,b-1,2,3,4,5 D)a-1, b-4

21. Ekologiyaning dastlabki (a) va hozirgi (b) bosqichda o'rganadihan obyektlari to’g’ri ko’rsatilgan qatomi aniqlang?

1. organizmlarning o’zaro tasirini, 2. populatsiyalarning o’zaro tasirini, 3. biogeotsenozlaming o’zaro tasirini, 4. Hayotning turli tuzilish darajalarining atrof muhit bilan o’zaro tasirini

A)a-2, b-4 B)a-3, b-4

C)a,b-1,2,3,4 D)a-1, b-4

22. Ekologiya vazifalari to’g’ri ko’rasatilgan qatomi toping?

1. biologik resurslardan oqilona foydalanish. 2. Organizmlarning ichki organtari tuzilishini o’rganish, 3, Tabiatda kechadigan jarayonlami boshqarish, 4. Organizmlaming tashqi tuzilishini o'rganish, 5.Chiqindisiz rexnologiya, 6. Moslanishning ekologik mexanizmlarini. 7. Turlarga tashqi muhit ta’sirini,

A) 1,3,4 B)2,4.7 0 1,3,5.6 D)4,5,6,7

23. Jamiyat va tabiat o'rtasidagi munisabatlarni uyg’unlashtirishga qaratilgan ekologik ta’lim to’g’ri ko’rasatilgan qatomi toping?

A) Autekologiya B) Ekologik ma’daniyat

C) Sinekologiya ■ ■ D) Demokologiya

24. Hayotning itgrilish darajai^rmi ul|mi o’rganadi^nTanlar bilari juftlang?

a) malekula. b) hujayra, c) to'qima. d) organizm, e) biosfcia, I. Bkologiya, 2. Anotomiya, 3. Fizologiya. 4i;;;;Gistologiya, 5. Malekular biologiya. 6. Sitologiya

A) a-5. b-6, c-4. d-2.3, e-1

B) a-6, b-4, c-5, d-3, e-1.2

C) a-3. b-2. c-l, d-6.2. e-5

D) a-1, b-2,3, c-4. d-5, e-6

25. Ekologik sistemalar o'zgarishi nimaga bog'liq?

A) yangi populatsiyalar hosil bo'lishiga

B) tarixiy taraqqiyot natijasida vujudga kelgan biosistemalar buzilishiga

C) ierarxik tuzilishning o'zgarishiga

D) o’zaro aloqador va o'zaro tasir ko'rsatadigan muayyan funksiya bajaruvclii obyektlar hosil bo'lishiga

26. Ekologiya fani vazifasiga xos bo'lmagan ma'lumotni toping

A) zararkunandalarga qarshi kurashishni yaratish

B) populatsiyada yuz beradigan jarayonlaming barqarorligini ta'minlash maqsadida ulami tadqiq etish

C) tirik organizmning atrof-muhitga moslashishiiii ekologik mexanizmini o'rganish

D) sanoat korxonalarda chiqindisiz rexnologiyalami yaratish

27. Ekologiya so'zining ma'nosi

A) .,oikos”-uy, boshpana B)„oikos”-hujra, katak C).,oikos”-jamoa D)„oikos”-nur taratuvchi

28. Tirik sistemalaming turli xil bir-biriga bog'liq. o'zaro aloqador bo'lgan darajasi nimadan iborat?

A) tirik materiyani sistemali tuzilishidan

B) Bilogik sistemalardan

C) Har xil ekotizimlardai)


D) biologik sistemaning iyerarxik tuzilishidan


29.Tirik tabiat dunyosi turli xildagi tuzilishi jihatidan turli xil bo'lgan biosistemalami birlashtimvchi narsabu ....

A) tirik materiyani sistemali tuzilishi

B) bologik sistema

C) ekotizim

D) biologik sistemaning iyerarxik tuilishi

2-MAVZU; EKOLOGIYANING RIVOJLANISHI, BO'LIMLARI VA METODLARI

1, 0’smiklik va hayvonlarga atrof-muhit omillarining ta'sirini o'rganish haqidagi dastlabki flkrlar qaysi hududda ta’riflangan?

A) Qadimgi Yunon B) Qadimgi Misr

C) Markaziy Osiyo D) 0’rta Osiyo

2, Z.M.Bobuming “Bobumoma” asarida qaysi hudud(lar) (I) va ulardagi nima(Iar) (II) haqida ma'lumot bergan?

а. Qadimgi Yunon, b. Qadimgi Misr, c. Markaziy Osiyo. d. 0’ita Osiyo, e. Hindiston 1. 0’simlik turlarining tarqalishi, 2.0’simlik turlarining ko'payishi, 3. Hayvon turlarining tarqalislii, 4. Hayvon turlarining ko'payishi, 5. 0’simJik va hayvon turJari

A)l-a, 11-1,2,3,4,5 B) l-b, 11-1,2,3,4,5 C)I-d,e, 11-1,2,3.4.5 D) 1-c, 11-1,2,3,4,5

3, Atrof-muhit jonli organizmlar hayotiga ta'sirini o'rgaiiishni boshlab bergan olim to'g'ri korsatilgan qatorni aniqlaiig?

A) Jorch Kyuve B) Aleksandr Gumbold

C) Jon Batist Lamark D) Charljz Darvin

4:jAleisan% Gumbbld tirik organtzmlarning ylshaslv inuhitilii birinchLbo'lib, ni|ia(kar)ni o'rgamshcfem bosliladi?

A) Hujayraga muiiitning ta'siriiri

B) Mikroorganizmkar hayotida muhit cairillarining ahamiyati

C) Hayvonlar hayotida muhit QHiillarinmgahamiyati

D) O simliklar hayotida ninhit omillarining ahamiyati

5. Ekologiyaning rivojlanishida A Tensli va V.N.Ssiikaclievlaming qaysi ish(lar)i ma'lum o'rin tutdi?

1. Hujayra nazariyasi. 2. Ekotizim konsepdiyasi. 3. Evolulsion nazariya, 4. Biogeotsenoz nazariyasi

A) 1,3 B)2,4 C)1 D)3

б. Ekologiya nima(lar)ga asoslanib bo'limlarga ajratiladi?

a. Biologik tizimlar turiga, b. Biologik tizinilar soniga, c. Biologik tizimlarning ko'payishiga, d. Biologik tizimlaming o'zaro ta'sir kuchiga

A) a B)b,c C)d D) a,c

7. Quyidagi ekologiya bo' limlarini mos tarzda juftlang. a) autikologiya. b) deniologiya, c) sinekologiya. d) biogetsenologiya. e) evolutsion ekologiya, t) tarixiy ekologiya, I. Faktorial ekologiya, 2. Population ekolog/ya, 3. Jan/oaiar ekologiyasi, 4. Ekotizimlar ekologiya, 5. Evolutsiya-rivojlanish ekologiyasi, 6. Inson svilizatsiyasi natijasi ekologiyasi

A)a-I, b-2, c3-, d-4, e-5, f-6 B)a-2, b-3, c-4^ d-5. e-6, f-l C)a-L b-2, c-3, d-4, e-6, f-5 D)a-1.2. b-2, c-3. d-3.4. e-5, f-6

8. G'o'za va ituzum o'simliklarining yashash uchun kurashiari ekollogiyaning qaysi bo'limida o'rganiladi?

a) autikologiya, b) demologiya, c) sinekologiya, d) biogetsenologiya. e) evolutsion ekologiya, f) tarixiy ekologiya.

A) e.f B)d C)a,b D) c


BUini


Harakat


Natija



35. Palma...

A)barglari buralgan
C)bo’yi past


B)barglari qirqilgan D)tikonli


36. Bakteriyalami nobud qilish xususiyatiga ega bo’lgan numing uzun to’lqinli nuri ta’sirida nima sintezlanadi?

A) Teri pigmenti-melanin, askorbinka

B) Xlorofil va ko’z sho’x pardasi pigmenti

C) Teri pigmenti melanin, ko’z to’r pardasi pigmenti va D vitamin

D) B va C javoblar

37. 0’simliklarning ekologik gumhlari ichida nisbatan keng tarqalgan guruh vakillari uchun xos bo’lgan ma’lumotni toping?

A) asosan mo’tadil zonada uchraydi

B) Asosan adir va o’tloq o’simliklari kiradi

C) barglarida barg og’izchalari, ildizida tukchalari bor

D) barchasi

38. Aerenximiya...

Oyunoncha so’z; 2)lotincha so’z; 3)havo degan ma’no beradi;

4)nam degan ma’noni beradi; 5)botqoq gigrofitlarida uchraydi;

6)ildiz va poyada bo’ladi; 7)faqat bargida bo’ladi; 8)mezofitlarda bo’ladi; 9)og’izchalari doim ochiq o’simliklar uchun xos; I0)transpiratsiya kuchsiz bo’lgan o’simliklar uchun xos.

A) 1,4,7 B)5,7,9 C)4,8,10 D)6,9,3

39. Quyidagi qaysi o’simliklaming barg og’izchalari tunda ochilib, kunduzi yopiladi?

A)agava, molodilo B)sutlama,kakatus C)aloye D)barchasi

40. Tirik orgpiizm uchiui haroratning chidamlilik chqg^rasi qanday belgi|anadi? || g

A){^sillar dehaturatsiyasi B)oqsillar tikianishi * -

Cjfermentlar faolligi D)lipidlar erib ketishi •;

41. Qayin va tol ...

A) sovuq iqlim sharoittda bkxil o'agarishda uchraydi. msi:

B) odatda har ikkisi ham bir siflf valrili w

C) har ikkisi barglarida mumsimon kutikula bor?

D) efemerlarga mansub

42 organizmlardagi fiziologik jarayonlar va mavsumiy

bioritmlar uzviyligini belgilovchi omil sanaladi.

A)inffaqizil nurlar B)kun uzunligi C)harorat D)suv

43. Shakarqamish uchun xos xususiyatlar nechta?

k)barg plastinkasi qalin; j)yorug’sevaremas; n)og’izchalari ko’p;

m)soyasevar emas; l)og’izchalari kam; s)4 lOmn bo'lgan nurlami qabul qila oladi; d)monstera bilan o’xshash jihati mavjud emas; p)odatda ikki urug’pallalilarga inansub ‘ A)5ta B)3ta C)2ta D)4ta

44. Ko'pchilik o'simlik va hayvon turlarining shimol tomonga tarqalishiga cheklovchi omil?

A)namlik tanqisligi B)harorat yuqoriligi C)harorat pastligi D)A va B

45. Libixning qonunining toTiq ta’rifini ko’rsating.

A) organizmning yashab qolishni maksimal chegarasidan eng ko’p og'adigan ekologik omil belgilaydi

B) ekosistemaningyashab qolishini optimum chegarasidan eng ko’p og’adigan ekologik omil belgilaydi

C) organizmning yashab qolishni maksimal chegarasidan eng kam og’adigan ekologik omil belgilaydi

D) ekosistemaning yashab qolishini minimal chegarasidan eng kam og’adigan ekologik omil belgilaydi


46. Quyidagilar orasida daraxt va butalar barglari bilan oziqlanadiganini ajrating, l)gnu; 2)zebra;3)kolibri; 4)koaIa; 5)dik-dik; 6)g’izol; 7)jirafa

A)l,2,3 B)4,7,5 C)5,6,7 D)7,l,2

47. O’rmonlaming quyi yaruslari uchun xos o’simliklami

ajrating. s)shumtol;

d)shakarqamish;t)plaun; f)lipa; j)binafsha; k)suvo’tlar;

n)qarag’ay; m)safora; z)yo’sin; v)nastarin

A)t,k,z B)s,fj C)m,n,d D)v,f,m

48. Uzun kun o’simliklari ichidan ortiqchasini toping. A)kartoshka B)sabzi C)sholg’om D)baqlajon

49. Ranglami ajratish bo’yicha ortiqchasini toping.

A)gorilla B)kakadu C)kolibri D)manta

50. Toshbaqa va kana uchun umumiy xususiyat?

A)yashash muhiti B)umumlashtirish to’g’ri einas C)dushmani D)moslanishi

51. Suv tanqisUgida qaysilar suv shimilishini kuchaytiradi? A)sahro baqasi B)alp o’simliklar C)termitlar D)tuya

52. Qayerda yashovchi hayvonlar uchun yorug’lik muhim oinil hisoblanmaydi?

A)tuproq, g’or, dengiz tubi B)tog’, g’or, o’nnon

C) okean tubi, g’or, tog’ D)o’nnon, tuproq, g’or

53,Quyidagilardan qaysi biri suv tanqisligiga fiziologik moslashgan?

A)o’rgimchaksimpnlaming t^a qoplamining qalinjjcitm bo’liShi Bjmoddaiai almashmuvining oxir^ ii^sulorisiydik kisiotaf bo'lishi

,, C^urg'oqchiHk pilytida migratsiya qil^^^ r

D) qusl|jar tanasi pat bilan qoplanishi %

4:5.4; Quyidagilardan qaysi biri tG:’g*ri fikrl^ni inkor etadi?

j) archa va qarag’ay barglari turlicha shaklda moslashgan;

k) efemerlarga qoqio’tni kirgizish mumkin; n)timsohlar va pingvinlaming o’xshash jihati yashash muhiti; s)suvni zahiralash sahro baqasida bo’ladi; t)kanada ham sahro baqasiga o’xshash moslanish mavjud; v)gnu natilopasi dik-dik antiopasiga nisbtatan past bo’yli; x)anturiumning barglari poyasining pastki qismida mayda, yuqori qismida yirik bo’ladi

A)j, k B)n, s C) k, V D)t, x

5-MAVZUDAN BOSHLAB BOSHLADIK

1. Gidrastatik sklet uchrovchi organizmlarda ilk bor paydo bo’lgan organlami toping.

A) qizilo’ngach,yurak,oshqozon

B) ichak,qizilo’ngach,o’pka

C) oshqazon,ichak diffirinsiallanishi,anal teshugi

D) birlamchi tana bo’shlig’Ijigar

2. tashqi sklet (a), ichki sklet (b) va gidrastatik sklet (b) paydo bo’lgan eralar

A) a-praterazoy, b- praterazoy, c- praterazoy

B) a- praterazoy, b- praterazoy, c-paleazoy

C) a- praterazoy, b-arxey, c-paleazoy

D) a-paleazoy, b- praterazoy, c-paleazoy

3. qaysi lishayniklar sporalari qizibyotgan tuproqda uchraydi.

A) Batsidiya B) Parmeliya C) Cladoniya D) Usneya

4. 0’simlik va hayvonlar uchun umumiy adaptatsiyalami toping.

A) biokimyoviy, fiziologik, morfologik,

B) biokimyoviy, fiziologik, morfologik, etologik


Bilim


Harakat


Nalija





25. Kompyuterdan keng foydalaniladigan inetodni aniqlang a) Dala metodi, b) Ekologik tajribalar metodi, c) Matematik modellashtirish metodi,

A) a,b B) c C) a D) b,c

26. “Qizil kitob”ga tumi kiritish yoki undan olib tashlash to'g'risidagi ma'lumotlami ayta olishda foydalaniladigan metodni aniqlang?

A) Dala metodi

B) Matematik modellashtirish metodi

C) Ekologik tajribaiar metodi

D) Matematik modellashtirish va dala metodi

27. Tajrtibada o'rganish qiyin bo'lgan holatlarni o'rganishda yordam bemvchi metod ko'rsatilgan qatorni toping, a) Dala metodi, b) Ekologik tajribalar metodi, c) Matematik modellashtirish metodi,

A) a,b B) b C) a D) c

28. Qo'riqxonalar va zakazniklarni yaratish zarur yoki zarur emasligi to'g'risida ma'lumot beruvchi metod qaysi? a) Dala metodi, b) Ekologik tajribalar metodi, c) Matematik modellashtirish metodi,

A)c B)b C)a D)a,b

29. X-XI1 asrlardagi O'rta Osiyolik Yerning tuzilishi va dorivor o’simliklar haqida maMumot bergan olimlar?

1 )Abu Rayhon Beruniy 2)al-Xorazmiy 3)Z.M,Bobur 4)lbn Sino

5)a!-Farg’oniy 6)al-Farobiy

A)l,2,3,5 B)l,3,4.6 . C)l,2.4,6 D)2;A5.6

30. XIX-XX asrda yashagan oljmlarni iilar qilgaii ishlar bilan

jLlftUing.'. ■:)

1 )Gumbold 2)Z.M3ob‘U' 3)Sukachev 4)Tjsnsli

a)O rta Osiyo ya HindistQnnuig o'simlik va: hayy onlarini

o’rgangan: b>biogeotsenoz tushunchasini yaartgan c)ekotizim :

konsepsiyasini yaratgan d)atrof-nuihitni jonli orgaiiizmlarga

ta'sirini o'rganishni boshlagan

A) I -d.2-a,3-b.4-c B) I -c,3-b,4-d

01-c.2-a.3-d D)l-d,3-b,4-c

31 Ekologiya bo’limlarini ularni nomlari bilan juftlang 1 )autekologiya 2)demekologiya 3)sinekoiogiya 4)biogeotsenologiya 5)global ekologya a)jamoalar e-si b)biosfera e-si c)faktorial e-si d)populatsiyalar e-si e)ekotizimlar e-si A)l-c,2-d,3-a,4-e,5-b B)l-c,2-a,3-d,4-e,5-b

C)l-b,2-c,3-e,4-d,5-a D)l-b,2-d,3-a,4-c,5-e

32. Neolit davridan hozigacha yuz bergan ekologik o’zgarishlarni o’rganadigan bo'lim?

A) tarixiy ekologiya B) evoUitsion ekologioya C) demekologiya D) biogeotsenologiya

33. Hayot paydo bo'lishini o’rganadigan bo'lim

A)taiixiy ekologiya B)evolutsion ekologiya

Osanoat ekologiyasi D)Sinekologiya

34. Tabiatni oqilona boshqarish bilan bog'liq ekologiya

A) sanoat ekologiyasi B) ijtimoiy ekologiya

C) landshaftlar ekologiyasi D) matematik ekologiya






3-MAVZU; HAYOTNING EKOSISTEMA DARAJASI

XUSUSIYATLARI.

BIOGEOTSENOZ - BIOLOGIK SISTEMA

1. Biogeotsenoz ta'limotini yartgan olim ko'rsatilgan qatomi aniqlang?

A) V.N.Sakuchaev B)J.B.Lamark

C)J. Tominson D) A Tensli

2. Biogeotsenozning qism (lar)i to’g’ri ko'rsatilgan qatomi aniqlang?

a)ekotop, b) biotop, c) biosistema, d) populatsiya, e) hujayra, f) malekula

A) d, e va f B) a

C) a va c D) b va c

3. Biogeotsenozga xos bo'lgan ta’rif berilgan qatomi aniqlang?

I .ma’lum hududga ega, 2. ma'lum hududga ega emas, 3. ma'lum chegaraga ega, 4. ma’lum chegaraga ega ernas,, 5. Son jihatdan ko’p tur nomi bilan ataladi, 6. Nomlanishi tur sonigga bog'liq emas

A) 1,4,5 B) 1,3,5 C) 2,4,6 D) 2,3,5

4. Biogeotsenozga xos bo'linagan ta'rif berilgan qatomi aniqlang? l.ma’lum hududga ega, 2. ma’lum hududga ega einas, 3. ma’him chegaraga ega, 4. ma’lum chegaraga ega emas.. 5. Son jihatdan ko’p tur nonii bilaii ataladi. 6. Nomlanishi tur sonigga; bog^ljq einas

■' A) 1.4,5 B) 1.3.5 p) 2,4,6 A D).2;3.5 A

5. Biogeotsetioz biosistemani bog'loychi xuSusiyat(lar)

ko'satilgan qaton||aniqlang? f s:v

kiiuriil bir bbtunlijgi, 2.. fhqlt bir:xil tiii:;;bo’Hshi, 3, Tizimning barqarorligi. 4. rizimning o’zgarib borishi, 5. Moddalaming davriy ayianishi, 6. Bioritmning o'zgarib turisbi -A) 2,4.6 B) 2,3,5 C) 1,3,5 D) 1,4.5

6. Biogeotsenologiya biogeotsenozning nimasiiini o'rganadi?

A) bioritmlardagi o'zgachaliklarini

B) tuzlishi va xususiyatlarini

C) turlar sonini va aloqasini

D) o’lchamini

7. Biogeotsenozlar hayotning barcha tuzilish darajalariga xos qanday xususiyatlar bilan ta’riflanadi?

A) striiktiirasi, hayotiy jarayonlar va tabialdagi ahamiyati

B) turlar tarkibi va ekologiya

C) yashash sharoyiti, iqlimi

D) ahamiyati va turlar soni

8. Biogeotsenoz darajasida kuzatiladigan eng muhim jarayonlar ko'rsatilgan qatomi aniqlang

I turlar hayotini ta’minlovchi biomassaning sintezlanishi, 2.turlar soni doimiyligining boshqarilishi, 3.boisistemaning barqarorligini ta’minlovchi modda va energiya oqimi, 4. Bir xil tuming doimiy ortib borishi, 5. Bioritmning ozgarib borishi A) 4,1.5 B) 1.2,4 C) 1.3,5 D) 1,2,3

9. Biogeotsenoz darajasida kuzaiiladigan eng muhim jarayonlar ko’rsatilmagan qatorni aniqlang? Lturlar hayotini ta'minlovchi biomassaning sintezlanishi, 2 .turlar soni doimiyligining boshqarilishi, 3.boisisteinaning barqarorligini ta’minlovchi modda


Bilim


Harakal


Natija



12. Tuproq qanday omillar ta’sirida hosil bo’ladi?

A) iqlim, biologik B) topografik, geologik

C) biokimyoviy, biologik D) yorugMik, ekologik

13. Hayvonlar va bakteriyalar o'simliklardagi qaysi biomolekulalami o'zlashtiradi?

A) nuklein, kislota, oqsil, yog’ B) liped, nukleotid, karbonsuv C) oqsil, aminokislota, uglevod D) oqsil, liped, karbonsuv

14. To’g’ri fikrai aniqlang:

A) Tuban o’simliklar zambrug'lar bilan ildizni shimish faoliyatini kuchaytiruvchi mikriza hosil qiladi

B) zambrug’lar yog’ochlar tarkibidagi aminokislotalarai parchalaydi

C) tuproqda hayot kechiruvchi hayvonlar tanasi yirikligi, ko’rish organlarining yaxshi rivojlanganligi bilan xarakterlanadi

D) yomg’ir chuvalchangining tayanch funksiyasini bajaruvchi gidrostatik skeleti mavjud

15. Osminog yashash joyiga ko’ra qaysi ekologik guruhga mansub?

A) plankton B) nekton C) bentos D) dafabiont

95. Kun uzunligi hayvonlarda(a) va o’simliklar(b) qaysi jarayonlarga ta’sir qiladi?

I- urug’ning unib chiqishi; 2-xazonrezgilik; 3-tinim davriga o’tishi; 4-tullashi; 5-o’sishi; 6-meva tugishi; 7-mevaning pishib yetilishi; 8-ko’payishi; 9-migratsiya

A|.a-2,3,7,^-4,8,9 B) a-l,2,3,5,7,6,ijr4,S,9

C)'i-4,8,9,ilb-2.3,5,6.7H D) a-4,8,9, b-2,3/^6

96. (llsimliMardaifbtosintezning iittensivligi aimagaibogTiq?sw J^) y(»rug’l^ning bpti||al d^ajasiga B||fluybSh dormiyligigil

■ Cjharoratga j f fe 1;

: D) suv» mineral tuz hamda karbonat an^dridaing

97. Noto’g’ri fikrni aniqlang; ||

A) Namozshomgul kun botganda ochiladi

B) Hayvonlarning ko'payishi kun uzunligi bilan belgilanadi

C) Okean tubida yashovchi hayvonlar hayotiy faoliyati uchun yorug’lik muhim omil hisoblanadi

D) makkajo’xori yorug’liksevar madaniy o’simlik

98. Uy pashshasi uchun maksimum(a) va optimal harorat(b) qancha?

A)a - +7®C; b - +50®C B) a - +50®C; b - +23+25®C C) a -