Aksonometrik proektsiya. Izmetriya. Dimetriya. Aylananing aksonometrik proektsiyalari

Ikkinchi usul. Bu usul qandaydir oddiy geometrik jismni sirtiga buyumni yoki uning elementlarini hayolan chizish. 213-shakl a da tayanch buyumni misolida chizish ko`rsatilgan. Avval buyumni shakli tahlil qilinadi. So`ngra
goboritli parallelopipedni aksonometrik tasvirni ingichka chiziq bilan chiziladi. Buning uchun aksonometrik o`q o`tkaziladi va parallelopipedning yuqori asosini va pastki asosini ko`rinadigan qismi tasvirlanadi (213-shakl, b).
So`ngra buyumning alohida qismidagi goboritli parallelopipiedni yuqori
tayanchini va pastki asosi belgilanadi (214-shakl, a,b,v). Buyumning mayda qismlari: silindrik, prizmatik o`qlar, mustahkamlik qirralarini tasvirini chizib aksonometrik tasvir tugatiladi (214-shakl, g).






127-shakl
Uchinchi usul. Bu usul agar buyum bir qancha aylanish sirtlarni
yig`indisidan tashkil topgan bo`lsa qo`llaniladi. Shatunni kallagini aksonometrik
<sub>tasvirda chizishda bu usul qo`llanilgan (215-shakl).</sub>

215-shakl
Avval aksonometrik o`qlar chiziladi va bu o`qlarga aylananing sirtlarini
o`zaro uringan aylanalarni markazi belgilandi. Keyin bu aylanalarni tasvirlari –
ellipslar chiziladi. Agar aylanish sirtini qismi yetarli darajada katta bo`lsa u holda
(tor, misolida) bu sirtni tasvirlovchi oraliq ellipslari chiziladi. Buyumning qalinligiga ―Y‖ o`qiga qo`yib kesim tekisligini o`rta chizig`ini belgilaymiz, koordinatalar usulida kesim chizig`ini nuqtalarini tasvirini chizamiz.
Tekis kesimni shaklini hisobga olgan holda uning ocherk chiziqlarini
o`tkazib buyumning tasvirini qoraytirib chiqamiz.
Ko`p mashinasozlik buyumlari murakkab ichki shaklga ega. Buyumning
ichki shaklini yoki yig`ma brikmani ichki tuzilishni aniqlash uchun aksonometrik tasvirda qirqim qo`llaniladi. Uni buyumni va yig`ma brikmani koordinata o`qiga
parallel tekislik bilan kesish yo`li bilan hosil qilinadi va buyumning o`qlari
orasidagi qismi shartli ravishda olib tashlanadi. Kesim tasvirni yaqqolligini kuchaytiradi va buyumning kesilgan shaklini aniqlash uchun shtrixlanadi. Shtrix
chiziq kvadratni tegishli koordinata tekisligida yotgan va tomonlari aksonometrik




o`qi parallel bo`lgan diogonallaridan birini tasviriga parallel o`tkaziladi (216- shakl).


216-shakl
Spissalar, moxoviklar (chambarak), shkivlar, tishli g`ildirak, mustaxkamlik qirrasi, yupqa devorlar va boshqa shunga o`xshash elementlari bo`lgan buyumning
aksonometrik tasvirida kesuvchi tekislik elemetnlarning bo`yi bo`ylab o`tsa, u
holda hosil bo`lgan qirqim shtrixlanadi.