Akt sohasida kasb taʻlimi bakalavriat taʻlimi yo‘nalishi talabalari uchun oʻquv qoʻllanma sifatida tavsiya etilgan

Xizmat ko‘rsatish darajasidagi moslashtirish. Xozirgi vaqtlarda xuquqiy 
normativ aktlar, bulutli resurslarni tartibga solish qoidalari mavjud emasligi xizmat 
ko‘rsatish darajasiga moslashtirish, bulutli xisoblash provayderlarining eng muxim 
kriteriyalaridan biri xisoblanadi. Afsuski xozirgi vaqtlarda ko‘p provayderlar xizmat 
ko‘rsatish darajasidagi moslashtirishni shunday tuzadilarki, natijada o‘zlariga kam 

---

107 
jovobgarlikni oladilar. Bundan kelib chiqqan holda, konfidensial malumotlarni bulutli 
xisoblashlarda ishlatishdan oldin yaxshi xizmat ko‘rsatish darajasiga moslashtirilgan 
provayderlarni tanlash lozim.
 
Tizimgacha bo‘lgan bulut xavfsizlik kanalini o‘rnatish. Bulut ichidagi tizim bilan 
bog’lanishda kanal shifrlanadi. Xavfsizlik kanallarini o‘rnatishda VPN (virtual shaxsiy 
tarmoq) texnologiyalari qo‘llaniladi. Shunga qaramasdan yani telekomunikatsiyaning 
tarmoqda quyi pog’ona ishonchliligini mavjudligi va kanal dagi ishonch yuqori 
pog’onada qoladi. Kriptografik vositalarni ishlatilinishiga qarab (shifrlash, 
autentifikatsiya, ochiq kalitli infratuzilma va jo‘natilayotgan malumotlarni 
o‘zgartirilishini oldini olish). Bu usul eng oddiy va eng ishonchli xisoblanadi, u MITM 
(insonlar o‘rtasida) xujumlaridan ximoya qiladi. Lekin bu usul faqatgina bulutdagi 
tizim va kanal aloqasini ximoyalaydi. Butun tizimdan o‘tayotgan malumotlar ochiq 
xisoblanadi.
Malumotdan foydalanishda rollarni taqsimlash. Bir necha fayllardan iborat 
mexmon tizimi faqatgina obraz xisoblansa, virtual infratuzilma admistratori istalgan 
vaqtda malumotlarni ko‘chirib olishi va ularni boshqa kompyuterlarda ishga solish 
orqali konfidensial malumotlar ustidan tadqiqod olib boradi. Malumotlarni nusxalash – 
ko‘p vaqt talab etmaydigan ish xisoblanib, shunday yo‘l orqali konfidensial 
malumotlarni virtual infratuzilma admistratorlar tomoniga sizib chiqishi sababli 
admistratorlar o‘z manfatlari yo‘lida foydalanishlari mumkin. Bunday muomodan 
qochish maqsadida admistratorlar rollarini taqsimlash yani ularni ikkiga virtual 
infratuzilma admistratori va xavfsizlik admistratori. Bu ish, malumotlarga ishlov berish 
markazi (MIBM) vazifasini xam bo‘ladi va bir taraflama xavfsizlik sozlamasini 
o‘zgartirishga imkon bermaydi. Afsuski bunday taqsimlash bulutli texnologiyalar 
resurslaridan foydalana olishga ruxsat beruvchi provayderning qanday ish yuritishiga 
bog’liq. Xozirgi vaqtlarga kelib bunday texnologiyalarga xizmat ko‘rsatuvchi 
vositalarni turli xil bulutli texnologiyalarni ishlab chiqaruvchi kompaniyalar ishlab 

---

108 
chiqarishyabdi. Misol tariqasida, vGate taminoti ishlab chiqarilgan, u VMware baza 
tizimida ishlaydi.
Virtual mashinalarni segmentlash. Segmentlashda virtual mashinalar mijozlar va 
xavfsizlik talablarini taminlashda segmentlarga bo‘linadi. Bu o‘zida tarmoq trafigni 
umumiy taqsimlashni va siyosiy boshqaruvdan foydalana olishni taqsimlash, xatto ular 
umumiy tarmoq infratuzilmasi bilan umumiy fizik uskunalarda ishlayotganda xam. 
Shaxsiy bulut yaratishda bu taqsimlash misol uchun, bugalteriyaga tegishli virtual 
mashinalar va qayta ishlash bo‘limlariga tegishli virtual mashinalarni segmentlarga 
bo‘ladi. Shuday imkoniyat mavjudki xar – xil tarmoq interfeyslarini ishlashda bu 
segmentlarni ajratish mumkin.