Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

 
 

---

____
«Актуальные научные исследования в современном мире» ISCIENCE.IN.UA__ 
56 
Кесте - Несиелеудің барысындағы банктің зиян шегуіне әкелетін факторлар 
Ішкі факторлар 
67% 
Сыртқы факторлар 
33
% 
Қамтамасыз етудің 
жетіспеушілігі 
22% 
Компанияның банкроттығы 
12
% 
Несиеге деген ӛтінішті оқып 
ҥйрену барысында ақпаратты 
дҧрыс бағалау 
21% 
Кредиторлық қарызды 
қайтаруын талап етуі 
11
% 
Алдын ала ескерту белгісіне 
кеш кӛңіл бӛлуі және 
операциялық бақылаудың 
әлсіздігі 
18% 
Жҧмыссыздық / Отбасы 
мәселелері 
6% 
Қамтамасыз етілудің 
сапасының нашарлығы 
5% 
Ҧрлық / Алдау 
4% 
Ескерту: Питер С. Роуз. Банковский менеджмент / Перевод с 
английского со 2- го изд. – М.: Дело, 1997. С13 
Қарыз алушының сәтсіздікке ҧшырауын куәландыратын белгілерге: 
шоттағы айналым қаражатының қысқаруы, алдында мерзімі ҧзартылған 
несиелер бойынша тӛлемдердің уақытын созуын ӛтінуі (екінші рет мерзімі 
ҧзартылғаннан кейін несие проблемалық несиелер қатарына жатқызылады) 
және басқаларды жатқыуға болады. 
Несиелерді қамтамасыз ету қҧнына, барлық несиелік қҧжаттардың 
дҧрыстығына байланысты несиелерді мынадай тәуекел кластарына жіктейді: 

Ең тӛменгі тәуекелі бар несиелер (жіктеуге жатпайтын несиелер); 

Ең жоғарғы тәуекелі бар несиелер; 

Шектеулі тәуекелі бар несиелер; 

Ережеден шығу барысында берілген несиелер (стандартты емес 
несиелер) 
Әр тәуекел кластарына ӛтелмеген тәуекелдер ҥшін, ӛтелмеген 
несиелердің ӛзіндік ҥлесі белгіленеді. 
Несиелік тәуекелді төмендетудің ең басты тәсіліне – потенциалды 
қарыз алушыларды таңдау жатады. Қарыз алушының қаржылық жағдайын 
талдауда және оның алған қарызды банкке уақытылы қайтаруына байланысты 
сенімділігін бағалауда кӛптеген әдістер қолданылуда. 
Қарыз алушыға кандидатты бағалау жҥйесінде ағылшынның клирингтік 
банктерінде кеңінен пайдаланып келетін әдістердің біріне PARSER немесе 
CAMPARI әдістерін жатқызуға болады.