Monopoliyaga qarshi siyosat firmalarning monopol hokimiyatini cheklash orqali raqobatni kuchaytirish va himoya qilishga qaratilgan chora-tadbirlar tizimidir.
Davlatning monopoliyaga qarshi siyosatining asosiy yo'nalishlari qatoriga quyidagilar kiradi:
narxlarni to'g'ridan-to'g'ri tartibga solish;
soliqqa tortish;
tabiiy monopoliyalarni tartibga solish.
14. yer bozori
yer bozori- bu bozor bo'lib, unda sotish ob'ekti yer egalari (er egalari) tomonidan firmalarga ijaraga berilgan yerlardan foydalanish hisoblanadi.
Yer ishlab chiqarish omili sifatida iqtisodiyotning har qanday sohasida muhim ahamiyatga ega. Yerda madaniy oʻsimliklar yetishtiriladi, chorva mollari boqiladi, binolar quriladi, yoʻllar va boshqa kommunikatsiyalar yotqiziladi. Shu bois ishlab chiqarishni tashkil etish va kengaytirishda tadbirkorlarda yerdan foydalanish bo‘yicha talab paydo bo‘ladi.
Yerning ishlab chiqarish omili sifatidagi eng muhim belgilaridan biri uning mutlaq (jismoniy) chegaralanishidir.
Ijara - Bu yer egasining uni ijaraga berishdan oladigan daromadidir. Ijara miqdori yerdan foydalanuvchilarning ma’lum yer uchastkasidan oladigan daromadlari darajasi bilan belgilanadi. Erning sifati qanchalik yuqori bo'lsa, mahsulot sotiladigan joylar va resurslar bozorlari, turli kommunikatsiyalar (yo'llar, ko'priklar, energiya manbalari, suv va boshqalar) qanchalik yaqin bo'lsa, erdan foydalanuvchilarning daromad darajasi shunchalik yuqori bo'ladi. .
15. Mehnat bozori.
Mehnat bozori- iqtisodiy muhit, bunda xo’jalik sub’ektlari o’rtasidagi raqobat natijasida talab va taklif mexanizmi orqali ma’lum miqdorda bandlik va ish haqi o’rnatiladi.
Funksiyalari:
Ijtimoiy funktsiya - odamlarning daromadlari va farovonligining normal darajasini, ishchilarning ishlab chiqarish qobiliyatlarini normal takror ishlab chiqarish darajasini ta'minlashdan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
