Aldegid va ketonlarning tabiatda uchrashi, Gomologik qator. Tuzilishi va nomlanishi

O CH₃ O
Metiletilketon yoki butanon. Etilizpropilketon yoki 2-metilgtentanon-3
OLINISH USULLARI
1.Spirtlarni oksidlash.
Birlamchi spirtlarni oksidlanganda aldegidlar, ikkilamchi spirtlar oksidlanganda esa ketonlar xosil bo’ladi:

[O] O
R – CH₂OH R – C aldegid
H
R [O] R
R – CH – OH R – C = O keton


CI
2.R-CH gidrolizlab aldegidlar, R-C-R dan ketonlar olinadi.
CI CI CI
Cl HOH
/ OH O
R - CN - +  R – CH  R - C
\ \ H
Cl HOH OH



R - C - R + 2HOH  R – C - R  R - C - R
\ \
Cl Cl OH OH O

3.Asetilen gomologlarini Ng ⁺⁺ tuzlar ishtirokida gidratlanishidan ketonlar, atsetilenning o’zidan esa sirka aldegidi xosil bo’ladi. (Kucherov reaksiyasi)

Hg ⁺⁺ O
HC  CH + HOH  [CH₃ = CHOH] ]  CH₃ - C – H

Hg ⁺⁺

HC  CH + HOH  [R-C = CH₂ ]  CH₃ - C – CH₃

OH O


FIZIK XOSSALAR
Aldegid va ketonlarning quyi vakillari suvda yaxshi eriydi va o’ziga xos yoqimsiz xidga ega bo’ladi. Yuqori molekulali aldegidlar xushbo’y gul xidiga ega.
KIMYOVIY XOSSALARI
Aldegid va ketonlarning reaksiyaga kirishish qobiliyati kuchli bo’lib ular uchun birikish, o’rin olish, kondensatlanish va oksidlanish reaksiyalari xarakterlidir.