Algebra va sonlar nazariyasi-1
Download 228.78 Kb.
|
Algebra va sonlar nazariyasi-1-fayllar.org
qŏshish amali deb nomlash va x,y∈ X uchun x ⊗ u ŏrniga
x+ u yozish, bundan tashqari “neytral element” sŏz birikmasi ŏrniga “nol element“ sŏz birikmasini, “simmetrik element” sŏz birikmasi ŏrniga esa“qarama-qarshi element” sŏz birikmasini ishlatish. Nol’ element va x ga qarama-qarshi element mos ravishda 0 va (-x) orqali 18
belgilanadi. Tabiiyki, bu holda amallar- ning xossalari umumiy kŏrinishi ham mos ravishda ŏzgaradi. Masalan, assotsiativlik xossasi kŏyidagicha yoziladi: x +(u+z) = (x+u)+z. Shu holda algebraik xossalar additiv tilda bayon etilgan deyiladi (“addition” – inglizcha «kŏshish» sŏzini anglatadi) . 6. Tayanch tushunchalar: algebraik amal, binar algebraik amal, kommutativlik, assotsiativlik va distributivlik xossalari, neytral va simmetrik elementlar, nol’ element, qarama-qarshi element, birlik element, teskari element. 7. Nazorat savollari. 1. n- ŏrinli algebraik amalga ta’rif bering. 2. Binar algebraik amalga misollar keltiring. 3. Kommutativ, assotsiativ amal deb nimaga aytiladi? 4. Neytral va simmetrik elementlar deb nimalarga aytiladi? 5. Nol’ va birlik, qarama-qarshi va teskari elementlar deb nimalarga aytiladi? 9 -ma’ruza 1. Mavzu: Algebra. Algebralar gomomorfizmi va izomorfizmi. Algebraik sistema. Tartiblangan algebralar. 2. Maqsad: Algebra, algebralar gomomorfizmi va izomorfizmi va algebraik sistema tushunchalari bilan tanishtirish. 3. Metodik ta’minot: a) adabiyot: [1] ( 59-60, 63-66 b.b.), [2] (82-86 b.b.), b) ShEHM, proektor. 4. Reja: 1. Algebra tushunchasi. 2. Algebralar gomomorfizmi va izomorfizmi. 3. Algebraik sistema tushunchasi. Tartiblangan algebra. 5. Mavzu bayoni. 5.1. Kirish . Tŏplam va uning ustida aniqlangan algebraik amallar va algebraik munosabatlar tizimlari birgalikda maxsus ob’ektni tashkil etib, hozirgi zamon algebrasining asosiy tushunchalari deb hisoblanadilar. Shuning uchun shunday ob’ektlarni ŏrganish va xossalarini aniqlash masalalari dolzarb hisoblanadi. Ma’ruzada faqat bŏshmas tŏplamlar qaraladi. 5.2. Asosiy qism. Algebra tushunchasi. Ta’rif. X tŏplam va unda qaralayotgan algebraik amallar Ω majmuasidan tuzilgan (X,Ω) juftlik algebra deyiladi. Eslatma. Ayrim hollarda X tŏplamda qaralayotgan algebraik amallar bo-shidan fiksirlangan bŏlib, X tŏplam ŏzi ushbu amallarga nisbatan algebra deb ham yuritilishi mumkin. Agar Ω= { f 1 , f 2 , …, f n } kŏrinishga ega bŏlsa (ya’ni qaralayotgan amallar soni n ga teng bŏlsa), u holda (X,Ω) algebra (X, f 1 , f 2 , …, f n ) kŏrinishda yoziladi. (X, f 1 , f 2 , …, f n ) algebrada X asosiy tŏplam, f 1 , f 2 , …, f n esa asosiy algebraik amal-lar deb yuritiladi. f 1 , f 2 , …, f n asosiy algebraik amallar mos ravishda r Download 228.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling