Algebraik materiallar haqida umumiy ma`lumotlar va ifodalar

TAJRIBA SINOV ISHLARI
Tenglamalarni o’rganish bo’yicha dars ishlanmalari
3- sinf
Mavzu: tenglamalar echish.
Maqsad: sodda va murakkab tenglamalarni echish.
100 va 1000 ichida arifmetik amallarning hadlari bilan natijalari orasidagi bog’lanishlarni o’rganishga doir malakalarni tekshirish.
Nazorat shakli: yozma ish.
1-VARIANT.
1 ). Tushurib qoldirilgan raqamlarni o’rniga qo’yib, misollarni ko’chiring.
1. 6 2. 10
⁺ 25 ⁺2
968 740
2). Jadvalni to’ldiring.

11	3	5	7	9	1
	8

3). Tenglamani yeching:
1. x + 257 = 865 2. 30 + x = 100
4). Masalani tenglama tuzib yeching:
Agar noma’lum sonni 98 ta kamaytirilsa, 45 hosil bo’ladi. Noma’lum sonni toping.
2-VARIANT.
1 ). Tushurib qoldirilgan raqamlarni o’rniga qo’yib misollarni ko’chiring.
1. 788 2. 86
^- 3 ^-2 2
5 8
14
2). Javoblarni to’ldiring:

A	3	2	9	7		8
B		9		4	5		4
A *b	24		27		45	64	20

3). Tenglamalarni yeching:

1. x + 16 = 81 2. x x 3 = 27
4). Masalani tenglama tuzib yeching:
300 sonini bir necha birlik orttirib, 670 hosil qilindi. Noma’lum sonni toping.
3-VARIANT.
1). Tushurib qoldirilgan raqamlarni o’rniga qo’yib misollarni ko’chiring:
1). 5 2). 8
⁺ 3 6 ^- 2
7 8 8 4
2). Jadvalni to’ldiring.

A	16		54	63
B	2	3	6
A : B		9		7

3). Tenglamalarni eching:
1. x + 6 = 15 2. 305 + x = 410
4). Masalani tenglama tuzib yeching:
O’quvchi ruchka va daftarlaridan hammasi bo’lib 12 ta sotib oldi. Daftarlar 9 ta. Ruchkalar daftarlardan nechta kam?


4-VARIANT.
1 ). Tushurib qoldirilgan raqamlarni o’rniga qo’yib misollarni ko’chiring.
1). 8 2). 7
+ 1 - 8
9 2
2). Jadvalni to’ldiring.

A	80	6		7
B	8	100	5
A *B			500	42

3). Tenglamani yeching,
1. x + 240 = 480 2. 890 – x = 530
4). Masalani tenglama tuzib yeching.
Yosh tabiatshunoslar 72 kg bodring etishtirishdi. Hamma bodringni ular har biriga baravardan 8 kg qilib yashiklarga solishdi. Ularga nechta yashik kerak bo’lgan?
5-VARIANT.
1). Tushurib qoldirilgan raqamlarni o’rniga qo’yib misollarni ko’chiring:

1). 3 9 2). 9 7

+ 2 5 - 3
7 5 3 2


2). Jadvalni to’ldiring:

A	190	220	870		360
B			870	20	0
A – B	70	200		140

3). Tenglamalarni yeching:
1. 850 – x = 90 2. x – 140 = 30.
4). Masalani tenglama tuzib yeching:
Ikki kishilik quymoq uchun 6 ta tuxum kerak. 27 ta tuxumdan necha kishilik quymoq tayyorlasa bo’ladi?
6-VARIANT.
1 ). Tushurib qoldirilgan raqamlarni o’rniga qo’yib misollarni ko’chiring.
1. 3 8 2. 4
⁺ 5 4 ^- 5
5 3 1 3
2). Jadvalni to’ldiring.

A	57		58	47	31
B	36	43		28	46
A + B		70	83

3). Tenglamalarni yeching:
1. 630 : x = 70 2. 40 x x = 320.

4). Masalani tenglama tuzib yeching:

Dasturxonda 6 ta non bor edi. Yana bir necha non qo’yilganidan keyin 14 ta non bo’ldi. Nechta non qo’yilgan?


Tajriba sinov ishlarining natijalari
Men tajriba sinov ishini pedagogik amaliyot o`tkazgan maktabning 4 – sinflarida olib bordim. Men o’zimning 4-“B” sinfimda tajriba ishlari o’tkazdim va har chorak ohiridagi natijalarni kuzatdim. 4-“B” sinfning matematika darsida turli ta’tixiy materiallardan foydalandim. Darslikdagi ba undan tashqari boshlang’ich sinfdagi tushunchalar ustida ish olib borgan Sharq allomalari haqida deyarli har qarsda 5-6 minut tushuncha berib bordim. Ularning qilgan ishlari va ijodi bilan o’quvchilarni tanishtirdim. O’tilgan mavzuning tarixi, hayotdagi o’rni, kelib chiqish sababi, kerakli joylari haqida tushuntirib bordim. Bu esa o’quvchilarda darsga, fanga qiziqish uyg’otdi. Faolligini oshirdi.
Umar Xayyom hayoti va ijodi, u bilan zamondosh matematiklar ishi, turli matematik boshqotirmalar, qiziqarli masala va misollar sonlarning kelib chiqishi va funksiyalari haqida topishmoqlar, matematik tushunchalarga atalgan she’rlar, Umar Xayyomning o’quvchilar yoshiga mos hayot, fan, aql, idrok haqidagi she’rlaridan foydalandi. Bunda sinfdan tashqari ishlarda olib borilgan ishlar natijasi yaqqol ko’rindi. Musobaqaning har bir qismida 4 b sinf o’quvchilari g’oliblikni qo’lga kiritdilar. Natija ham ularning muvaffaqiyati bilan yakun topdi. Bundan ko’rinib turibdiki, yosh o’quvchilarni har bir narsaga o’rgatish, qiziqtirish bu biz o’qituvchilarning o’z qo’limizdadir.
Darslarni turli ertak, hikoya va rivoyatlar bilan o’tilganda ulardagi aktivlik boshqa darslarga nisbatan 10-12 % ga oshdi. Darslarni shu kabi tashkil qilib borib, I yarim yillik uchun sinov o’tkazdik va boshqa 4 – sinflar bilan solishtirdik. Har bir mavzuning tarixi bilan o’tilishi o’quvchilar bilimi uchun foyda berib, bu o’tilgan mavzularning, yechilgan masalalarning o’quvchilar yodida saqlanib qolishiga, unitilib ketmasligiga va asosan shunga o’hshagan misol va masalalar uchraganda mushoxada etib, taqqoslab yecha olishga o’rganishlariga yordam berdi.
Natijalar quyidagicha bo’ldi. 2 ta sinf misolida oldim.

Sinf	O’quvchi	“5”	“4”	“3”	“2”	Bilim sifati
4 a	31	6	14	9	2	20 (64.5%)
4b taj.sinf)	30	8	15	7	0	23 (76,1%)

Bilim sifati 4 a= (20*100)/31=2000/31=64.5%/
4 b= (23*100)/30=2300/33≈76,1%

Samaradorlik o’rtacha 76,1%-64,5%=11,6%
Bu ishni turli didaktik materiallar, fakultativ darslar, turli ko’rsatma materiallar, turli ertak kabi ishlangan plakatlar, shakl, formulalar yozilgan va kim tomonidan kashf etilgani ko’rsatilgan chizmalar bilan dars o’tishni davom ettirdim va yuqoridagi samaradorlikka erishdim.