Algoritmlar. O’quv-uslubiy majmua

P rogramm ;
Label ;
Const ;
Type ;
Var ;
Prosedure
;
Begin
; - Dastur tanasi
End .
Dasturning asosiy vazifasi – bu EHMga ma’lumotlarni (berilganlarni) qayta ishlash bo`yicha buyruqlar berishdir.


Tarkibiy operator. Begin va End xizmatchi so`zlari orasiga olingan operatorlar ketma – ketligidan iborat. Tarkibiy operator ma’lum bir operatorlar ketma – ketligini operatorlar qavslari begin (boshi) va end (oxiri) xizmatchi so`zlari orasiga olib birlashtiriladi:
::=begin; {} end

Yuqoridan ko`rinadiki, yagona (tarkibiy) operatorga keltirilayotgan operatorlar soni bir dona bo`lishi ham mumkin. Agar ularning soni ikki yoki undan ortiq bo`lsa, ular nuqtali vergul bilan ajratiladi.

O’zlashtirish operatori. Hisoblangan qiymatni hisoblash jarayonining keyingi bosqichida foydalanish uchun eslab qolish zarur, bunday eslab qolish hisoblangan qiymatni ma’lum o`zgaruvchiga o`zlashtirish yo`li bilan amalga oshiriladi. Bunday amalni bajarish, asosiy operatorlardan biri hisoblanuvchi qiymat berish, ya’ni o`zlashtirish operatori bilan bajariladi. O’zlashtirish operatori sintaksis jihatdan quyidagicha aniqlanadi: A:=B. O’zlashtirish operatorning bajarilishida “:=” belgisining o`ng tomonidagi ifodaning qiymati hisoblanib, belgining chap tomonidagi o`zgaruvchi tomonidan ta’milnalanadi.
Misol. R radiusli sharning hajmini hisoblash dasturini tuzing.
Yechish. Avvalo bu formulani yozib olamiz. .
Dasturi quyidagi ko`rinishda bo`ladi:
Program ShH ;
Const Pi=3.14;
Var R, V: real;
Begin Writeln(`R radius qiymatini kiriting:` );
Read(R); V:=4*Pi*Exp(3*ln(R))/3;
Writeln; Writeln(‘natija:’); Writeln(‘Shar hajmi=’, V:8:3);
End.