Alijonov ibratjon

Dala sharoitida yotqiziluvchi optik kabellar. Ekspluatatsiya sharoitida dalada yotqiziluvchi optik kabellar turli xil mexanik va issiqlik ta’siri ostida bo‘ladi. Bunga ayniqsa ko‘plab marotaba o‘rash va qayta o‘rash jarayonlari bo‘lib unda optik kabellarni aylanib ketish xususiyati, ko‘ndalang siqilish, quyosh nurlarining ta’siri va -60…+80°S gacha bo‘lgan keng intervaldagi harorat diapazoni kabi ta’sirlarni ko‘rsatish mumkin. Dala sharoitida yotqiziluvchi optik kabellarda cho‘zilish bo‘yicha kuchlanganlik 10 km gacha bo‘lgan uzunlikda 2500…3000 N qiymat atrofida bo‘ladi. Bundan tashqari dala sharoitida yotqiziluvchi optik kabellar minimal gabarit o‘lchovlariga va og‘irlikka ega bo‘lishi lozim. Keltirilgan hamma turdagi ta’sirlar kabel konstruktiv tuzilishi va kabel ishlab chiqarish uchun qo‘llanuvchi materiallarga qattaq talablar qo‘yilishiga olib keladi. Dala sharoitida qo‘llanuvchi optik kabellar tarkibida (6.9-rasm) odatda metall elementlar bo‘lmaydi.

6.9-rasm. Dala sharoitida qo‘llanluvchi optik kabel: 1-markaziy kuchlantiruvchi element; 2- optik tola; 3- optik modul; 4-mahkamlovchi qobiq; 5-gidrofob kompaund; 6- mustahkam ravishda mahkamlovchi iplar; 7-tashqi qobiq.
Agar bu rasmga nazar soladigan bo‘lsak kabel o‘zagining markazidagi bo‘shliq joyida metalldan tayyorlangan kuchlantiruvchi element o‘zak yoki juda ham yuqori mustahkamlikga ega bo‘lga kevlar, terlon, tvaron kabi plastmassadan tayyorlangan ingichka ip to‘qimalarining o‘zak bog‘lamlari orasida joylashtiriladi. Kabel o‘zak qobig‘i oralig‘ida qo‘shimcha ravishda kevlar yoki shishaplastikli tasmalardan iborat bo‘lgan iplar qatlami ko‘rinishidagi maxkamlovchi elementlar joylashtiriladi. Kuchlantiruvchi elementning bunday kombinatsiya va maxkamlovchi elementlar optik kabelning ezuvchi va cho‘ziluvchi yuklamalari bo‘yicha juda ham katta chidamlikga erishishga olib keladi. Optik kabelning tashqi qobig‘ini ultra binafsha nurlanishdan muxofazalash maqsadida optik kabelning tashqi qobig‘i qora ko‘mir qo‘shilmasidan tayyorlanadi.