Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti axborotlashtirish texnologiyalari
Mavzu: Funksiyalar grafigini yasashga dastur tuzish
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
Mavzu: Funksiyalar grafigini yasashga dastur tuzish. Reja: 1. Funksiyalar grafigini yasashga dastur tuzish. 2. Mustaqil topshiriqlar bajarish. Mashg’ulotning maqsadi: 1. Funksiyalar grafigini yasashga dastur tuzishni o’rganish. 2. Funksiyalar grafigini yasashga dastur tuzishni o’rganish ko’nikmalarini shakllantirish. Dars o’tish usuli: Takrorlash, suhbat va savol-javob, mavzu mazmunidan kelib chiqib talabalarga mustaqil topshiriqlar berish va ularni tasavvurini bilish. Dars o’tish vositalari: Doska,o’uv va uslubiy qo’llanma, topshiriqlar majmuasi. Dars mazmuni: Darsning xronologik xaritasi – 80 minut. 1. Tashkiliy qism – 2 minut 2. Talabalar bilimi darajasini aniqlash – 10 minut 3. Yangi mavzu o’tish (komputerda mustaqil topshiriq) – 50 minut 4. Yangi mavzu ni o’zlashtish darajasini aniqlash- 10 minut. 5. Sinov savollari – 5 minut. 6. Uyga vazifa – 3 minut Funksiyalar grafigini hosil qilish 1) Sinus funksiyasi grafigini hosil qilish. uses graph; const N=100; var d, r, e: integer; m: array [O.. N+1] of Pointtype; K: Word; begin d:=delect; InitGraph (d, r, ‘’); 248 e:=graphresult; if e <> gr OK then writeln (GraphErrorMsg (e)) else begin for k:=0 to N do with m[k] do begin X:=trunc (K*GetMaxX/N) y:=trunc (GetMaxY*(-sin (2*Pi*K/N)+1)/2) end; m [succ (N)]. x:=m [0]. X; m [succ (n)]. y:=m []0 .y; DrawPoly (N+2,m); Readln; closeGraph; end end. 2) x = acost(1+ cost) vа y = asin t(1+ cost) (t €[0,2π ] ) tenglаmаlаr bilаn berilgаn kаrdioidа tаsvirini hosil qiling program kardioida; uses crt, graph ; var x,y,gd,gm:integer ; a, t : real ; begin write ('kardioida koyeffitsienti:= '); readln(a) ; gd:= detect ; initgraph(gd,gm, ‘’) ; t:= 0 ; while t<= 2*pi do begin x := trunc(320 + a * cos(t) * (1+ cos(t))); y := trunc(240 - a *sin(t) * (1+ cos(t))); putpixel(x,y) ; t := t + 0.001; end ; readln ; end. Paskal tili grafik imloniyatlari bilan ishlashga doir mustaqil topshiriqlar 1. Asosi besh burchak bo‘lgan og‘ma prizma va uning kesimlarini chizish dasturini tuzing. 2. Ekranda televizor tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 3. x x y 2 cos sin funksiyaning grafigini chizish dasturini tuzing. 4. Ekranda to‘rtburchak va uning ichida joylashgan ochiq konvert tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 5. Ichma-ich joylashagan ellips, aylana, kvadrat va uchburchakni hosil qilish dasturini tuzing. 6. Ekranda stol tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 7. Shar va uning kesimlarini chizish dasturini tuzing. 8. Ekranda konus va silindr tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 9. Stol va uning ustida gul vazasini chizish dasturini tuzing. 10. Ikkita vagondan iborat poyezd tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 11. Yengil avtomabil tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 12. Monitor tasvirini hosil qilish dasturini tuzing. 13.Uch o‘lchovli koordinatalar sistemasini chizish, yo‘nalishlarini ko‘rsatish va o‘qlarini x, y, z bilan belgilash dasturini tuzing. 14. y=cos x funksiyani grafigini chizish dasrurini tuzing. 15. To‘g‘ri chiziq bo‘yicha harakatlanuvchi shar tasvirini chizing. 249 Foydalanish uchun adabiyotlar 1. Зуев Е.А. Программирование на языке Turbo Pascal 6.0, 7.0. - М., Радио и связь, 1993. -380с. 2. Фаронов В.В. Основы Турбо-Паскаля. - М., 1992. 3. Абрамов С.А., Гнездилова Г.Г., Капустина Е.Н., Селюн М.И. Задачи по программированию. - М., "Наука", 1988. 4. Попов В.Б. Turbo Pascal для школьников. Версия 7.0: Учебное пособие. - М., "Финансы и статистика", 1996. 5. Лукин С.Н. TURBO PASCAL 7.0. Самоучитель для начинающих. - М., "Диалог-МИФИ", 1999. -400 с. 6. Вольвачев А.К., Крисевич В. С. Программирование на языке Паскаль для персональных ЕC ЭВМ- Минск, Высшая школа, 1989 г. 7. Васюкова Н.Д., Тюляева В.В. Практикум по основам программирования. Язык Паскаль – М.: Высщая школа, 1991 г. 8. Зуев Е.А. Язык программиравания Турбо- Паскал 6.0, 7.0- М; Радио и связь, 1993. 9. Файсман А. Профессиональное программирования на языке Паскаль- М; Наука, 1989 г. 10. Aminov I. Paskal dasturlash tili. O'quv qullanma- SamDU, Samarqand, 1996 y. 250 «Informatika va dasturlash» fanidan mustaqil ta’lim mashg’ulotlari Ishlanmasi 251 «Informatika va dasturlash» fanidan mustaqil ta’lim mashg’ulotlari So’z boshi Zamonaviy komputerlarda amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlarini bajarish, talabalarning «Informatika va informatsion texnologiyalar» fanini mukammal o‘rganishlarida muhim rol o‘ynaydi. Ikkinchi tomondan, ularning kompyuter bilan ishlash bilim va ko‘nikmalarini shakllantirishda amaliy va mustaqil mashg‘ulotlari katta ahamiyatga ega. Uslubiy ishlanmada mustaqil mashg‘ulotlarini bajarish bo‘yicha topshiriqni bajarish namunasi, topshiriqni bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar, talabalarning mustaqil bajarishlari uchun 25 variantdan iborat topshiriqlar, referat mavzulari, foydalanish uchun adabiyotlar ro‘yxati va yakuniy nazorat savollari berilgan. Referat mavzulari va mustaqil ish variantlari talabalarning har biri uchun alohida topshiriq sifatida taqsimlab beriladi, ya’ni talabalar guruh jurnallaridagi tartib raqamlariga mos referat mavzularini va mustaqil topshiriq variantlarni bajaradilar. Referatning tuzilishi quyidagicha bo’ladi: 1. Titul baraqasi. 2. Reja. 3. Kirish qismi. 4. Asosiy qismi. 5. Xulosa. 6. Ilovalar. 7. Foydalanilgan adabiyotlar. Har bir mustaqil topshiriq quyidagi bosqichlar orqali amalga oshiriladi: 1. Mashg‘ulotning mavzusi. 2. Mashg‘ulotning maqsadi. 3. Mavzu bo‘yicha nazariy ma’lumotlar. 4. Topshiriqning mazmuni. 5. Topshiriqni bajarish algoritmi. 6. Topshiriqni bajarish dasturi. 7. Topshiriq natijasi. Talabalar mustaqil topshiriqlarni bajarish bilan birga, topshiriqlarni bajaril- ishi bo‘yicha hisobot yozib borishlari va bu hisobotlarni nazorat o‘tkazish davri- gacha topshirishlari lozim. Izoh: Topshiriqning bajarilish natijasi, printerda chop etilgan holda, hi- sobotga ilova qilinishi kerak. 252 1-semestr uchun 1-mustaqil ish Mavzu: Sanoq sistemalari bilan ishlash. Topshiriqni bajarish namunasi 1) 111110 2 va 101 2 sonlarning yig’indisini toping. Bu sonlarni bir ustunga yozib, umumiy qoida bo’yicha qo’shamiz. 111110 2 + 101 2 1000011 2 2) 1011,101 2 va 101,01 2 sonlarining ayirmasini toping. 1011,101 2 - 101,01 2 110,011 2 3) 1010 2 va 11 2 sonlarning ko’paytmasini toping. 1010 2 x 11 2 1010 1010 11110 2 4) 732 8 5) 732 8 + 324 8 _ - 324 8 1256 8 406 8 6) 437 10 sonini ikkilik sistemada yozing: Son Bo’luvchi Qoldiq 437 218 109 54 27 13 6 3 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 0 1 0 1 1 0 1 1 Agar qoldiqlarni teskari tartibda yozib chiqsak, kerakli natija hosil bo’ladi: 437 10 =110110101 2. 7) 7465 10 sonini sakkizlik sistemada ifodalang: Son Bo’luvchi qoldiq 7465 933 116 14 1 8 8 8 8 8 1 5 4 6 0 253 Natija: 7465 10 =6451 8 8) 98653 10 sonini 16-lik sistemada ifodalang : Son Bo’luvchi qoldiq 98653 6165 385 24 1 16 16 16 16 16 13 5 1 8 0 Natija :98653 10 =815D 16 10) 25 10 ni ikkilik sistemaga o’tkazing: 25 2 24 12 2 1 12 6 2 0 6 3 2 0 2 1 1 25 10 =11001 2 11) 25 10 ni sakkizlik sistemaga o’tkazing: 25 8 24 3 1 25 10 =31 8 13) 28 10 ni o’n oltilik sistemaga o’tkazing: 28 16 16 1 12 28 10 =1C 16 14) 0,3125 10 sonini ikkilik sanoq sistemasiga o’tkazing. 0 3125 0,3125 10 =0,0101 2 0 1 0 1 6250 250 50 0 254 15) 0,12 10 sonini ikkilik sanoq sistemasiga o’tkazing. 0 12 0,12 10 = 0,000111 …….2 0 0 0 1 1 1 1 24 48 96 92 84 68 16) 0,225 10 sonini sakkizlik sanoq sistemasiga o’tkazing. 0 225 1 6 3 1 4 800 400 200 600 8 0,225 10 =0,16214 ….8 1 - mustaqil ish topshiriqlari Har bir talaba 1- topshirig’ni bajarishdan oldin sanoq sistemaliri,har xil sanoq sistemalarida bajariladigan arifmetik amallar, sonlarni bir sanoq sistema- sidan boshqa sanoq sistemasiga o’tkazish mavzulari bo’yicha mustaqil ishining nazariy qismini yoritadi. Oxirida mashg’ulotlarni bajaradi: 1 - variant 1) 1000101 2 X 10 2) 124 10 X 2 3) FF1 16 X 10 4) 224 8 346 8 hisoblang. 2 - variant 1)110101011 2 X 10 2) 153 10 X 2 3) A254 16 X 10 4) 153 8 224 8 hisoblang. 3 - variant 1)110111010 2 X 10 2) 537 10 X 2 3) 3ABC 16 X 10 4) 10111 2 11101 2 hisoblang. 4 - variant 1)111111011 2 X 10 2) 6734 10 X 2 3) 8901 16 X 10 4) 3456 8 6443 8 hisoblang. 5 - variant 1)110101110 2 X 10 2) 7894 10 X 2 3) A2B 16 X 10 4) 6123 8 10011 2 hisoblang. 6 - variant 1)11011011 2 X 10 2) 4873 10 X 2 3) 1ABE 16 X 8 255 4) 6534 8 354 8 hisoblang. 7 - variant 1)110111111 2 X 10 2) 3784 10 X 2 3) ABF2 16 X 10 4) 4576 8 545 8 hisoblang. 8 - variant 1)1101101101 2 X 10 2) 3518 10 X 2 3) AB41 16 X 8 4) 4213 8 376 8 hisoblang. 9 - variant 1)101101101 2 X 10 2) 1345 10 X 2 3) A95 16 X 8 4) 110111 2 101111 2 hisoblang. 10 - variant 1)111011101 2 X 10 2) 5432 10 X 2 3) 34567 8 X 16 4) 3271 8 231 8 hisoblang. 11 - variant 1)11010111 2 X 10 2) 9542 10 X 2 3) 4537 8 X 16 4) 1110111 2 1101 2 hisoblang. 12 - variant 1)11110010 2 X 10 2) 2323 8 X 2 3) 2BC 16 X 8 4) 6237 8 201 8 hisoblang. 13 - variant 1)100001101 2 X 10 2) 7762 10 X 2 3) 345 8 X 16 4) 3274 8 10111 2 hisoblang. 14 - variant 1)111101111 2 X 10 2) 8927 10 X 8 3) 5432 8 X 16 4) 1101111 2 11111 2 hisoblang. 15 - variant 1)10110111 2 X 8 2) 4567 10 X 2 3) AB2F 16 X 10 4) 32341 8 214 8 hisoblang. 16 - variant 1)10100110 2 X 8 2) 76542 8 X 2 3) 5674 10 X 16 4) 4212 8 214 8 hisoblang. 17 - variant 1)110101011 2 X 8 2) 24578 10 X 16 3) 10101101 2 X 10 4) 3076 8 764 8 hisoblang. 18 - variant 1)100110101 2 X 10 2) 89765 10 X 2 3) 3745 8 X 16 4) 1234 8 326 8 hisoblang. 19 - variant 1)101010101 2 X 8 2) 98983 10 X 16 3) 5732 8 X 10 4) 11011 2 37 8 hisoblang. 20 - variant 1)110110011 2 X 10 2) 37891 10 X 8 3) 7356 8 X 16 4) 42103 8 731 8 hisoblang. 256 21 - variant 1)100111011 2 X 16 2) 98906 10 X 8 3) ABC 16 X 2 4) 11111111 2 11011 2 hisoblang. 22 - variant 1)1000101 2 X 10 2) 124 10 X 2 3) FF1 16 X 10 4) 224 8 346 8 hisoblang. 23 - variant 1)111000111 2 X 10 2) 87245 10 X 8 3) 37013 8 X 16 4) 7463 8 122 8 hisoblang. 24 - variant 1)101010101 2 X 10 2) 87934 10 X 16 3) ABC 16 X 2 4) 12401 8 245 8 hisoblang. 25 - variant 1)1101011011 2 X 10 2) 3672 8 X 16 3) 139A 16 X 2 4) 3212 8 2012 8 hisoblang. 2-mustaqil ish Mavzu: Chiziqli algoritm va dasstur tuzish Topshiriqlarni bajarilish namunasi 1-vazifa Ifodaning qiymatini hisoblash algoritmi (blok sxema) va dasturini tuzing. VW R S 2 , bu yerda W R y x W 2 ; 2 a) Masalani yechish algoritmi (blok-sxema). boshlash x,y,v Pi=3.1415 W:=(x+y) 2 /2 S ni chiqarish R:=2+W S:=PiR 2 +VW tamom 257 b) Masalani yechish dasturi (Paskal tilida). Program ifoda; const pi=3.1415; var R,V,W,X,Y,S: real; begin read (x,y,v); W:=SQR (x+y)/2; R:=sqrt(2*pi+w); S:=pi*SQR(r)+V*W); Writeln (‘S=’,S); end. Mavzu: Tarmoqlanuvchi algoritm va dastur tuzish 2 –vazifa Ifodaning qiymatini hisoblash algoritmi (blok-sxema) va dasturini tuzing. 2 0 , 3 sin 2 , 1 2 0 , 3 2 2 2 х agar x х agar x х agar x x y a) Masalani yechish algoritmi (blok-sxema). boshlash x Pi=3.1415 y=2x-1 Y ni chiqarish y=x 2 +2x+3 y=Sin 2 x+3 tamom X<0 x>Pi/2 Yo’q ha ha Yo’q 258 b) Masalani yechish dasturi (Paskal tilida). Program ifoda; const pi=3.1415; var x,y: real; begin readln (x); if x<0 then y:=x*x+2*x+3; if x>(pi/2) then y:=2*x-1 else y:=SQR (sin(x))+3; Writeln (‘Y=’,Y); end. 2-mustaqil ish topshiriqlari a) Chiziqli algoritm va dastur tuzish. b) Tarmoqlanuvchi algoritm va dastur tuzish. 2-topshiriqlarni bajarishda har bir talaba dastlab chiziqli, tarmoqlanish va tanlash buyruqlari haqida qisqacha ma’lumot berib, so’ngra berilgan amaliy tooshiriqlarni bajaridi. 1-variant a) 1 1 2 / y x u a y x t b arccos 2 sin , bu yerda 65 , 12 x ; 255 , 2 y ; 205 , 3 u , 88 , 0 t b) b a agar a b b a agar b a K , 21 15 , 21 15 2 2 2 2 2 0>0> Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling