Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat unversiteti jismoniy madaniyat faku

3.4 Sport zahiralarini  tayyorlash 

  

 

Yosh sportchilarni tayyorlash  jarayoni  xususiyatlari  uch asosiy omillarni  

belgilab  beradi:   yuqori natijalar sporti darajasida talablarni  xisobga olish; yosh  

xususiyatlarini  e’tiborga olish.  Mazkur xususiyatlar yuqorida aytigandek  yosh 

sportchilar    ko’p yillik tayyorgarligi tizimi  qurilishda asos bo’lib  xizmat qiladi. 

Malakali sportchilar zahiralarini tayyorlash, bolalar  va o’smirlar     Olimpiya 

zahiralar maktablari, Olimiya  zahiralari o’quv yurtlari va  maxsuslashtirilgan  

siflarda amalga  oshiriladi; ularning ishi  yunaltirilishi  ko’p yillk  tayyorgarlikning  

ikkinchi va uchunchi  bosqichlariga  qaratilgan, sport ustamonligi guruhlariniki  

esa – to’rtinch bosqichga.  

 

Mashq musobaqavy  yuklamalar parametrlari  yosh sportchilar  ko’p yillik  

tayyorgarligi davomida , ularning  yoshi,  haftasiga sarflangan  vaqti va umumiy  

yillik yuklama  sport turlari  bo’yicha  o’quv  dasturlari,  “Nizomlari” asosida  

belgilanadi. Mazkur  ko’rsatkichlar har bir jamoada  murabbiylar kvalifikatsiyasi, 

yosh    sportchilar tayyorgarlik darajasiga  qarab belgilanadi.  

---

                                                                    

51 

 

Ko’p yillik tayyorgarlik bosqichlaridagi ish  yunalishi  e’tiborga olingan 

holda, mashqning asosiy bulinmalariga  o’quv vaqti hajmi tugri ajratilishi  

muhimdir. Barcha komponent  bo’yicha  natijalarga qarab  hisoblanadi. Sportchilar 

o’z zachet ballar  miqdorini  ko’rsatgan talablar bajarilishi davomida  oladi,  

ulardan chetlashish ymumiy ballar  miqdoriga ta’sir etadi:   ulardan  oshish  

qo’shimcha ballar bersa,  bajarmaslik umumiy summani  kamaytiradi.  

 

Natijada  shugullanuvchilar tayyorgarligi  a’lo, yahshi  va qoniqarli  deb 

baholanadi. Kichik ko’rsatkichlar  mazkur guruhda  qayta tayyorgarlik  uchun asos  

bo’lib  xizmat qiladi. Talablarning  a’lo darajada  bajarilishi, qatnashchilarni  

respublika  musobaqalariga  qatnashishga  qushish uchun  asos bo’lishi lozim. 

 

Alohida murabbiy  faoliyati uchta  ko’rsatkichlarga qarab baholanadi: 1) 

tarbiyalanuvchilar  tomonidan belgilangan  talablarni bajarish (bunda guruhni 

urtacha  ko’rsatkichlari emas, a’lo,  yahshi, qoniqarli baholar miqdori  e’tiborga 

olinadi);   2)musobaqalarda tarbiyalanuvchilar  qatnashishi natijalari (o’rtacha yil 

davomida  yig’ilgan ballar);         3) yosh sportchilar  malakali  sportchilar safiga  

kiritish. 

 

Sportchilar  ishlarini  baholanishi  asosiy omili  va maxsus  sinflarda  tahsil 

olayotgan sportchilar,  toifali sportchilar  talablariga javob berish.  Bunda talablar  

sirasiga barcha ko’rsatkichlarga ega o’quvchilar  kiradi.