Suv :
Tirik organizmlar tarkibida uchraydigan va tabiatda keng tarqalgan anorganik modda.
Uning miqdori keng doirada o’zgarib turadi.
Tish emali hujayralarida 10% ga yaqin,
O’simlik hujayralarida esa 90% dan ko’proq suv bo’ladi.
Ko’p hujayrali organizmda suvning o’rtacha miqdori 80% ni tashkil etadi.
Suvning kimyoviy va fizik hossalari suv molekulasining kichikligi va ularning
qutblanishi hamda bir-biri bilan vodorod bog’lanishi orqali amalga oshiriladi.
Suv katta issiqlik sig’imiga va issiqlikni yaxshi o’tkazish xususiyatiga ham ega. Shuning
uchun hujayra ichidagi harorat deyarli o’zgarmaydi
Qutblanish:
Molekuladagi zaryadlarning notekis taqsimlanishi tushuniladi.
Masalan: Suv molekulasining bir chekkasi kuchsiz musbat zaryadga ega bo’lsa,
ikkinchisi manfiy bo’ladi. Bunday molekula dipol deb ataladi.
MINERAL TUZLAR:
Hujayrada mineral ion holatida yoki qattiq erimaydigan tuz ko’rinishida bo’ladi.
Ion holda uchraydiganlar:
K+, Na+, Ca2+ tuzlari tirik organizmlarda – qo’zg’atuvchanlikni amalga oshirishni
ta‘minlaydi.
Hujayra buferligi:
Hujayraning ichki muhitini mo‗tadil darajada kuchsiz ishqoriy holatda saqlab turish
qobiliyati.
Buferlik turlari:
Hujayraning ichki muhit buferligini H
2
PO
4
-
va HPO
4
-2
anionlari ta‘minlaydi.
Hujayra tashqarisidagi (hujayralar aro va qon tomirlar ichidagi) suyuqlik va qonda buferlik
vazifasini CO
3
-2
va HCO– bajaradi
2. Hujayra yadrosi va uning tuzilishini tushuntiring. Xromosoma, gomologik
xromosoma, kariotip, gaploid, diploid tushunchalariga ta’rif bering.
YADRO
:
Yadro — zamburug', o'simlik va hayvonlar hujayrasining muhim tarkibiy qismi
Hujayra yadrosida DNK ya'ni, genlar bo'lib, ular ikki asosiy vazifani bajaradi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
