Alkanlar. Umumiy formulasi. CnH2n Metan-gomologlari
Download 33.84 Kb.
|
1-mavzu alkan
- Bu sahifa navigatsiya:
- Vyurs reaksiyasi.
|
Alkanlar. Umumiy formulasi. CnH2n+2. Metan-gomologlari. I. Quyidagi uglevodorodlarni xalqaro sistematik nomenklatura bo’yicha nomlang.(Alkanlar) 1) CH3-CH-CH2-CH-CH3 2) CH3-CH-CH-CH2-CH-CH3 3) CH3-CH – CH – CH- CH3 | | | | | | | | CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 J:________________________ J:________________________ J:______________________ CH3 CH3 CH2-CH3 CH3 | | | |
4) CH3-C – CH- CH-CH3 5) CH3- CH- CH-CH2-CH-CH3 6) CH3-CH-CH-CH2-CH-CH3 | | | | | | CH3 CH3 CH2-CH3 CH3 CH3 -CH2 CH2-CH3 J:________________________ J:_______________________ J:________________________ 7) CH3-CH2-CH-CH2-CH-CH2-CH3 8) CH3-CH2-CH2-CH-CH2-CH2-CH3 | | |
CH-CH3 CH2-CH2-CH3 CH2-CH2-CH3 | CH2-CH3 J:___________________________________ J:____________________________________ CH2-CH2-CH3 CH3- CH-CH3 CH2-CH3 | | |
9) CH3-CH-CH-CH2-CH2-CH2-CH-CH2-CH2-CH3 10) CH2-CH2-CH2-CH-CH3 | | |
CH2-CH2-CH3 CH2 CH2-CH2-CH3 | CH2-CH2-CH3 J:____________________________________ J:____________________________________ II. Quyidagi xalqaro sistematik nomenklaturasi berilgan alkanlarni tuzilish formulasini yozing va ulardan qaysi bir(lar)i xato nomlanganligini aniqlang. To’g’ri nomini yozing. 1) 2,5,6-trimetilgeptan Javob:
Javob:
Javob:
Javob:
Javob: III. Ushbu moddalarni IYUPAK bo’yicha nomlang. 1) (CH3)3CCH(CH3)CH2CH(CH3)2 J:______________________________________________ 2) CH3CH(CH3)CH(CH3)C(CH3)2CH3 J:_____________________________________________ 3) C2H5CH(C2H5)CH(CH3)CH(C2H5)CH3 J:___________________________________________ 4) CH3[CH(CH3)]2(CH2)3CH(CH3)2 J:______________________________________________ 5) CH3CH(CH3)C(CH3)2C(CH3)3 J:______________________________________________ Vyurs reaksiyasi. 1) 2R-Cl + 2Na → R-R + 2NaCl 2) 3R1-Cl + 3R2-Cl + 6Na → R1-R1 + R1-R2 + R2-R2 + 6NaCl
1) CH3-CHCl-CH3 + Na → 2) Izobutil xlorid + Na→ 3) ikkilamchi butil xlorid + Na→ 4) 2-metil 2-brompropan + Na→ 5) etilxlorid + propil xlorid +Na→ 6) 2,2-dimetil 1-brom propan + 3,3-dimetil 2-brom pentan + izopropil bromid + Na→ 7) 2-metil 1-xlor propan + birlamchi butil xlorid + propil xlorid + Na → Olinishi. 1. Alyuminiy karbidning gidrolizi: Al4C3 + H2O→ Al(OH)3 + CH4 2. Natriy asetatning ishqor bilan qizdirilishi: CH3COONa + NaOH → CH4 + Na2CO3 3. Vyurs reaksiyasi. 4. Bertlo reaksiyasi CS2 + 8Cu + 2H2S = CH4 + 4Cu2S Xossalari. 1. Semyonov reaksiyasi. Alkanlarni galogenlash. CH4 + Cl2→ CH3Cl + HCl → CH2Cl2 → CHCl3 → CCl4 Kuchli yorug’luk ta’sirida CH4 + Cl2→C +4HCl 2. Konovalov reaksiyasi. Alkanlarni nitrolash. C2H6 + HNO3 → C2H5NO2 + H2O 3. Metanni krekinglash. CH4 C2H2 + 3H2 4. Metanni pirtoliz qilish. CH4 C + 2H2 5. Alkanlarni umumiy yonish tenglamasi. CnH2n+2 + (1,5n+0,5)O2 → nCO2 + (n+1)H2O Test . 1. C4H9 tarkibli necha xil radikal mavjud? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 2. Geptan izomerlarida nechta uchlamchi uglerod atomlari mavjud A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 3. Dimetildietilmetan sistematik nomenkulatura bo’yicha qanday nomlanadi? A) 3.3-dimetil pentan b) 2.2-dietilpropan C) 2.3.4.5-tetrametilbutan D) n-geptan 4. Alkanlarning umumiy yonish tenglamasida ajralib chiqadigan karbonat angidrid miqdori ……..soniga teng bo’ladi A) alkan molekulasidagi vodorod atomlari B) alkan molekulasidagi uglerod atomlari C) ajraladigan suv molekulasining yarmiga D) barcha javob qanoatlantiradi 5. Molyar massasi 72 g/mol bo’lgan alkanlarni aniqlang, 1) n-butan; 2) 2-metil butan; 3) 2-metilpropan; 4) n-pentan; 5) 2,2-dimetilpropan; A) 1,3,5 B) 2,4,5 C) 1,4,5 D) 3,5 6. Quyidagilardan alkanlarga mansub bo’lmagan fikrni aniqlang A) alkanlar molekulasida barcha uglerod atomlari to’yingan bo’ladi B) alkanlar birikish reaksiyasiga kirishmaydi C) oddiy sharoitda kislorodda oson oksidlanadi D) alkanlarning ikkinchi nomi parafinlar 7. 16,4 g natriy asetatning natriy gidroksid bilan qizdirish natijasida qanday hajmda (n.sh.litr) gaz mahsulot hosil bo’ladi? A) 22,4 B) 3,36 C) 2,24 D) 4,48 8. 1.12 litr (n.sh) metandan xloroform olishda necha litr (n.sh) xlor zarur bo’ladi? A) 1.12 B) 1.68 C) 3.36 D) 2.24 9. Propan xlorlanganda birinchi bosqichda qanday birkma hosil bo’ladi? A) CH3CHClCH3 B) CH3CH2CH2Cl C) CH2ClCHClCH3 D) CH2ClCH2CH2 10. Metanga kuchli yorug’lik ta’sirida xlor ta’sir etirildi. Reaksiyada 3.6 gr qattiq modda hosil bo’ldi. Reaksiyaga kirishgan metan hajmini (n.sh) aniqlang A) 0.52 B) 3.36 C) 1.12 D) 6,72 11. N.N.Semyonov reaksiyasi bu…….reaksiyasi A) metanni xlorlash B) alkanlarni nitrolash C) alkanlarni sulfolash D) barchasi 12. M.I.Konovalov reaksiyasi bo’yicha olingan mahsulotlar organik birikmalarning qaysi sinfiga mansub bo’ladi? A) murakkab efirlar B) aminokislotalar C) nitrobirikmalar D) aminlar 13. 4,48 litr (n.sh) hajmdagi etanning to’la yonishi uchun kerak bo’ladigan kislorod hajmini aniqlang. A) 33,6 B) 15,68 C) 44,8 D) 26,88 14. 8,8 gr propanni to’la yondirish uchun n.sh da necha litr kislorod talab etiladi? A) 11,2 B) 22,4 C) 33,6 D) 44,8 15. 2 ml alkanning to’la yonishi uchun 65 ml xavo sarf bo’ldi. Agar xavo tarkibida kislorodning hajmiy ulushi 20 % gat eng bo’lsa, alkanni aniqlang. A) propan B) 2-metil propan C) n-pentan D) etan 17. (V-2008). CH3CH(CH3)C(CH3)2I va CH3CH(CH3)I natriy bilan o’zaro ta’sirlashganda(Vyurs reaksiyasi bo’yicha) qanday alkanlar hosil bo’ladi? 1) CH3CH(CH3)C(CH3)2C(CH3)2CH(CH3)2 2) CH3 C(CH3)2CH(CH3)CH(CH3)C(CH3)3 3) (CH3)2CHCH(CH3)2 4) CH3CH(CH3)C(CH3)2CH(CH3)2 5) C2H5CH(CH3)CH(CH3)C2H5 6) CH3CH(CH3)C(CH3)2CH(CH3)C2H5 A) 2,5,6 B) 1,3,4 C) 2,4,6 D) 1,3,5 18.(V-2008). Ikkilamchi butilbromid va uchlamchi butilbromid natriy bilan o’zaro ta’sirlashganda(Vyurs reaksiyasi bo’yicha) qanday alkanlar hosil bo’ladi? 1) C2H5CH(CH3)CH(CH3)C2H5 2) CH3CH(CH3)C(CH3)2CH(CH3) 3) CH3C(CH3)2C(CH3)2CH3 4) CH3C(CH3)2CH(CH3)C2H5 5) C2H5C(CH3)2C(CH3)2C2H5 6) C2H5C(CH3)2CH(CH3)CH3 A) 1,3,4 B) 2,5,6 C) 2,3,6 D) 1,4,5 19. (V-2008).CH3CH(CH3)C(CH3)(I)CH3 va CH3C(CH3)(I)CH3 natriy bilan o’zaro ta’sirlashganda(Vyurs reaksiyasi bo’yicha) qanday alkanlar hosil bo’ladi? 1)CH3C(CH3)2CH(CH3)CH(CH3)C(CH3)3 2) CH3CH(CH3)C(CH3)2C(CH3)2CH(CH3)2 3) CH3C(CH3)2C(CH3)3 4) CH3CH(CH3)CH2CH(CH3)2 5) CH3CH(CH3)CH(CH3)2 6) CH3CH(CH3)C(CH3)2C(CH3)3 A) 2,3,5 B) 2,3,6 C) 1,4,5 D) 1,4,6 20.(V-2009). CH3CH(CH3)CH2Br va CH3C(CH3)(Br)CH2CH3 natriy bilan o’zaro ta’sirlashganda(Vyurs reaksiyasi bo’yicha) qanday alkanlar hosil bo’ladi? 1) 2,5-dimetilgeksan; 2) 3,4-dimetilgeksan; 3) 3,3,4,4-tetrametilgeksan; 4) 2,4,4-trimetilgeksan; 5) 2,2,5,5-tetrametilgeksan; 6) 2,2,5-trimetilgeksan A) 2,4,5 B) 1,3,4 C) 1,5,6 D) 2,5,6 21. (V-2013). Agar turli radikallar asosiy zanjirning ikki uchidan baravar uzoqlikda joylashgan bo’lsa,. . . . . . . . A) raqamlash oddiy radikallar joylashgan tomondan boshlanadi B) raqamlash murakkab radikallar joylashgan tomondan boshlanadi C) istalgan tomonidan boshlasa ham to’gri bo’ladi D) tarmoqlanish ko’p tomonidan 22. Alkanlarda radikal izomeriyasi qaysi vakilidan boshlanadi? A) propil B) butil C) pentil D) etil 23. 3,2 g metanni dixlormetanga aylantirish uchun necha litr n.shda xlor talab etiladi? A) 2,24 B) 4,48 C) 8,96 D) 6,72 24. Noma’lum alkanning 4,48 litr hajmini to’la yonishi uchun 112 litr havo sarflandi. Alkanni aniqlang A) metan B) etan C) propan D) butan 25. Noma’lum alkanning 18 g miqdori to’liq yonishidan 26,88 litr (n.sh) karbonat angidrid hosil bo’ldi. Alkanni aniqlang. A) metan B) etan C) propan D) butan 26. Noma’lum alkanning to’la yonishidan 47.04 litr (n.sh) CO2 va 43,2 g H2O hosil bo’lganligi ma’lum bo’lsa, alkan nomini aniqlang. A) pentan B) geksan C) geptan D) oktan 27. Noma’lum alkanning to’la yonishidan 88 g CO2 va 45 g H2O hosil bo’lganligi ma’lum bo’lsa, alkan nomini aniqlang. A) pentan B) geksan C) geptan D) butan 28. Noma’lum alkan hajmi 44,8 litr (n.sh) bo’lgan kislorod bilan to’la yondirilganda 26,88 litr CO2 hosil bo’ldi. Reaksiya uchun olingan alkanni aniqlang. A) metan B) etan C) propan D) butan 29. Natriy asetat va natriy gidroksidning o’zaro reaksiyasi natijasida 4,8 g metan gazi hosil bo’ldi. Reaksiya uchun olingan ishqor massasini aniqlang. A) 24,6 B) 12 C) 8 D) 16,4 30. Alyuminiy karbidning gidrolizi natijasida 15,6 g cho’kma hosil bo’ldi. Reaksiyada hosil bo’lgan gaz hajmini (n.sh) aniqlang. A) 3,36 B) 2,24 C) 4,48 D) 6,72 31. Natriy asetat va natriy gidroksidning o’zaro reaksiyasi natijasida hosil bo’lgan gaz mahsulotni to’la yonishi uchun 9,6 g kislorod sarf bo’ldi. Reaksiya uchun olinga natriy asetat massasini (g) hisoblang. A) 12,3 B) 8,2 C) 16,4 D) 11 32. Alyuminiy karbidning gidrolizi natijasida hosil bo’lgan gaz mahsulotni to’la yonishi uchun 26,88 litr (n.sh) kislorod sarf bo’ldi. Reaksiya uchun olingan karbid massasini aniqlang A) 14,4 B) 28,8 C) 7,2 D) 21,6 33. Noma’lum alkanning 12 g miqdori mononitrolanganda 30 g nitro birikma hosil bo’ldi. reaksiyada qatnashgan alkan nomini aniqlang. A) metan B) propan C) butan D) etan 34. Alyuminiy karbid suvda eritilganda hosil bo’lgan mahsulotlarning massalari ayirmasi 40 g ga teng bo’ldi. Reaksiyada qatnashgan karbid massasini aniqlang. A) 11,86 B) 21,82 C) 14,4 D) 23,4 35. Noma’lum alkanning 11,6 g miqdori yondirilganda hosil bo’lgan mahsulotlar ayirmasi 17,2 gr ni tashkil etdi. Alkanni aniqlang. A) metan B) propan C) 2-metil propan D) pentan 36. (sam) Asosiy zanjirida 5 ta uglerod saqlagan C8H18 formulaga mos keladigan necha xil modda mavjud? A) 4 B) 6 C) 5 D) 3 37. Alkan molekulasida n ta uglerod atomi bo’lsa, molekuladagi vodorodlar sonidan uglerodlar soni ayirmasini toping. A) n+1 B) 2n C) 2n-1 D) n+2 38. Agar uzun zanjir tanlashda ikkita bir xil sondagi uglerod zanjirlari mavjud bo’lsa, … A) vodorodlar yig’indisi kami tanlanadi B) vodorodlar yig’indisi ko’pi tanlanadi C) kam tarmoqlangani tanladi D) bunday modda mavjud emas 39. Alkanlarni nomlash uchun qilinadigan ishlar ketma-ketligini tartiblang. 1) asosiy zanjirdagi uglevodorod nomi yoziladi 2) tarmoqlanish yaqin tomondan nomerlanadi 3) qaysi uglerod(lar)da, nechta, qaysi radikal mavjudligi yoziladi 4) eng uzun zanjir tanlanadi A) 1,2,3,4 B) 2,4,1,3 C) 4, 2, 3, 1 D) 3,2,4,1 40. Alkanlar molekulasidagi protonlar sonini topish formulasi? A) 2n+4 B) 8n+2 C) 3n+1 D) 4n-3 41. Metanni xlorlash natijasida 15,4 gr uglerod tetraxlorid hosil bo’ldi. Reaksiyada ishtirok etgan xlorning hajmini (n.sh) aniqlang. A) 3,36 B) 2,24 C) 13,44 D) 8,96 Download 33.84 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|