Alkenlar mavzusini o‘qitishda "F. S. M. U" Metodini qo‘llash f. S. M. U. Metodi

ALKENLAR MAVZUSINI O‘QITISHDA "F.S.M.U" METODINI QO‘LLASH
F.S.M.U. METODI
F.S.M.U. metodining tavsifi: Bu metod mashg’ulotda o’rganilayotgan mavzuning muhokamasi jarayonida unga doir masalalar bo’yicha talabalar o’z fikrlarini bayon qilishlari, shu fikrlarni asoslovchi sabablarni ko’rsatishlari, ularni tasdiklovchi misolllarni keltirishlari va pirovardida umumlashtiruvchi xulosalar chiqarishlarini o’rgatish va mashq qildirish metodidir.Bu metod talabalarni erkin fikrlashga, o’z fikrini himoya qilishga va boshqalarga o’z fikrini o’tkazishga, ochiq holda bahslashishga, bahs-munozara madaniyatiga, shu bilan bir qatorda, talabalar tomonidan o’quv jarayonida egallangan bilimlarni tahlil etishga va o’zlashtirish darajasini aniqlashga, baholashga o’rgatadi.
FSMU metodining umumiy sxemasi:
F – fikringizni bayon eting;
S – fikringizni asoslovchi sabab ko’rsating;
M – ko’rsatgan sababingizni tasdiqlovchi misol keltiring;
U – fikringizni umumlashtiring.
Alkenlar
To’yingan ochiq zanjirli uglevodorodlardan ikki vodorod atomiga kam bo’lgan, shuning hisobiga molekulasida bitta qo’shbog’ saqlaydigan uglevodorodlar alkenlar deyiladi. Alkenlar yana etilen qatori uglevodorodlari yoki olefinlar deb ham nomlanadi. Ularning gomologik qatorining umumiy formulasi CnH2n bo’lib, birinchi vakili C2H4. Alkenlardagi s-orbitallar soni vodorod atomlari soniga teng, jami bog’lar soni 3n ga teng, shundan σ-bog’lar soni 3n-1 ga teng, molekulasida 2 ta uglerod sp2 gibridlangan, n-2 ta uglerod esa sp3 gibridlangan.
Nomenklaturasi:Alkenlar sistematik nomenklaturaga muvofiq to’yingan uglevodorodlar singari ataladi, bunda alkanlardagi “an” qo’shimchasi o’rniga “en” ishlatiladi va qo’shbog’ o’rni ko’rsatiladi. Zanjirdagi qo’shbog’ o’rnini ko’rsatish uchun uglerod atomlari raqamlanadi. Raqamlash zanjirning qo’shbog’ yaqin turgan uchidan boshlanadi:
Zanjir tarmoqlangan bo’lsa, u holda uglerod atomlarining eng uzun zanjiri raqamlanadi. Bunda raqamlash zanjirning qo’shbog’ yaqin turgan uchidan boshlanadi:
To’yinmagan uglevodorodlar to’yinmagan radikallar hosil qiladi. Ular ko’pincha tarixiy nom bilan ataladi. Masalan, etilendan hosil bo’ladigan radikal vinil, propilendan hosil bo’ladigan radikal (CH2 = CH - CH2­ -) allil deyiladi.
Alkenlarning bir xil stereoizomeri yuqori temperaturada ikkinchi xil izomerga aylanishi mumkin. Temperatura yuqori bo’lganda molekuladagi qo’shbog’ning (π-bog’) energiyasi zaiflashadi. Uglevodorod molekulasida uglerod atomlarining soni ortishi bilan izomerlar soni ham orta boradi.
FSMU metodini amalda qo’llash namunasi:
O’qituvchi quyidagiga o’xshagan vazifalar yozilgan tarqatma materiallarni oldindan tayyorlab, mashg’ulot vaqtida kichik guruhlarga yoki alohida talabalarga tarqatadi.
Topshiriq."Nima sababdan alkenlarda stereoizomeriya mavjud?"
F-_________________________________________________
S-_________________________________________________
M-________________________________________________

U-_________________________________________________

O’qituvchi vazifani bajarish uchun vaqtni belgilab e’lon qiladi. Vazifalarni bajarish vaqtida umumiy rahbarlikni amalga oshiradi. Talabalar o’zlariga berilgan vazifani bajarib bo’lgandan so’ng, ularning umumiy muhokamasini tashkil qiladi. Vazifani eng yaxshi bajarganlar rag’batlantiriladi.

Ichki sekresiya bezlarining yoshga oid hususiyatlari qandaykuzatiladi ?

F-fikringizni ayting
S-sababini tushuntiring
M-misollar keltiring
U-umulashtiring
3-ilova
Tayanch so’z va iboralar ustida ishlash.

Elektir, sopqonsimon bog’lam, o’mrov suyaklari, kosinka kabi so’zlar taxlili bo’yicha

pinbordo’tkazish mumkun.
TOIFALASH JADVALI

Ichki sekretsiya bezlari.
Garmonlar , ularning organizmdagi vazifalari		Garmon va stress	Ichki sekresiya bezlarining yoshga oid hususiyatlari
8-mavzu.	Taynch-harakat apparatining yosh hususiyatlari va gigiyenasi

8.1 O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli.

80 minut	O’quvchilar soni: 25-30 nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi.	Amaliy- bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirish bo’yicha o’quv mashg’uloti.
O’quv mashg’ulotining rejasi:	1. Taynch-harakat apparatining yosh hususiyatlari va gigiyenasi 2Umurtqa pog'onasi va ularning egriliklari, egriliklarning shakillanishi.
O’quv mashgulotining maqsadi: Taynch-harakat apparatining yosh hususiyatlari va gigiyenasibo’yicha bilimlarni shakllantirish.
Pedagogik vazifalar: - Taynch-harakat apparatining yosh hususiyatlari va gigiyenasibo’yicha bilimlarni mustahkamlashga bo’lgan motivatsiyani yaratish; - Umurtqa pog'onasi va ularning egriliklari, egriliklarning shakillanishihaqida bilimlarni tizimlashtirish;
O’qitish usullari:
O’qitish vositalari:	Slaydlar,tarqatma materiallar,grafik organayzerlar,doska bo’r.
O’quv faoliyatini tashkil etish shaklarli:	Individual,jamoaviy, kichik guruhlarda ishlash.
O’qitish shart- sharoiti:	fan xonasi
Qaytar aloqaning usul va vositalari	Og’zaki so’rov , blits savollar.

I.O`QUV FANINING MAQSAD VA VAZIFALARI,

O`ZLASHTIRISH NATIJALARI.
Insonning har tomonlama uyg`un kamol topishi ta`lim muassasalarining asosiy vazifasidir. Bugungi kunda Respublikada amalga oshirilayotgan ta`lim sohasidagi islohotlar, Tibbiy biologik va ijtimoiy sog’lomlashtirish asoslarinazariyasi va uni amaliyot bilan bog`lab o`qitish bo`lajak mutaxassislarda kasbiy professional xususiyatlarni shakllantirishda muhim o`rin egallaydi.
Davlat ta’lim standartiga muvofiq Tibbiy biologik va ijtimoiy sog’lomlashtirish asoslarifani bo‘yicha bilim, ko‘nikma va malakaga qo‘yiladigan talablarga binoan o‘quvchilar:
- O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I. A. Karimovning milliy va umumbashariy ma’naviy merosga munosabat hamda estetik qadriyatlar borasida bildirgan fikr-mulohazalarini, «Dunyoni ezgulik va go‘zallik qutqaradi» degan tamoyilini estetika fanini o‘rganishda dasturiamal deb bilishlari;
- ijtimoiy hayotning barcha jabhalarida, zamonaviy komil inson shaxsini shakllantirishda estetikaning muhim omil ekanini anglab etadigan darajada nazariy bilim va amaliy ko‘nikmaga ega bo‘lishlari;
- vatan va jahon san’ati tarixi, zamonaviy san’atning eng muhim yo‘nalishlaridan xabardor bo‘lishlari, go‘zallikka nisbatan fidoyilarcha munosabat qilishga o‘rganishlari;
- mustaqillik mohiyatini anglashlari, mustaqillik baxsh etgan erkin tafakkur qilish imkoniyati - san’at va estetika taraqqiyotining zarur sharti ekanini bilishlari kerak;
Tibbiy biologik va ijtimoiy sog’lomlashtirish asoslari fanidan taqvimiy mavzu reja va soatlar taqsimoti