Аllaberganova Gulchehra Masharipovna Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universitetining “Umumiy fizika” kafedrasi dotsenti Shamshiyeva Hulkar

5 
2023-MAY 
 
almashinuvi, konferents-aloqa kabi rivojlangan informatsion texnologiyalar, tarmoq servisi 
funksionallariga to’g’ridan-to’gri ruxsat talab qiladi. Tarmoq bayonlariga ruxsat ta’minoti 
va turli doiradagi ma’lumotlarni katta ishlashni birlashtirishning qulay bo’lishi uchun, Open 
Blueprintga boshqaruv va signalizatsiya tizimi kiritilgan. 
U
video va audio konferensiyalar 
boshqaruvi va ulanishlarni o’rnatishlari uchun
u
kabi funksiyalarining bajarilishini 
ta’minlaydi. Aloqa tarmoqlaridagi signalizatsiya uzilmasi-bu kommunikatsiya uzellari va 
iste’mollar tarmog’i orasida ma’lumot almashinuvi uchun kerakli bo’lgan dinamik 
o’rnatish, qo’llash va ulanishlarni uzish uchun ishlatiladigan muammolar to’plamidir. 
Ushbu tuzilma funksiyasi, tarmoq interfeysi orqali almashuv olib boriladigan ma’lumotlar 
formati va zaruriy ketma-ketligini aniqlaydi. Masalan, ATM tarmoq ichi muxitiga bitta 
mutimediya ilovasi signal tizimiga bir vaqtning o’zida, audio va video ma’lumotlarni qabul 
qilish va jo’natish uchun ulanishlarni o’rnatishi va transport servisidan foydalanilgan xolda 
ma’lumotlarni qabul qilishi mumkin. Shu yo‘l bilan tuzilma tarmoq ichiga aloqador 
ko‘pgina tarmoq bayonlari va va spetsifik funksiyalar birlashmasi hisoblanadi. 
Taqsimlangan tuzilmalar servisi. Bu to‘plam o‘z ichiga uch tur servisni kiritadi. 
Birinchi-bu kommunikatsion servis. Ular taqsimlangan ilovalar qismlari yoki resurslar 
menedjerlariga bir-birlari bilan birgalikda harakatlanish imkonini beruvchi mexanizmlarni 
taqdim etadi. Bu mexanizmlar: suhbat ulanishlari, o‘chirilgan muolajalar chaqiruvi va 
ma’lumotlar navbati hisoblanadi. Bu to‘plamdagi keyingi servis-obyektlar boshqaruvi 
servisi. Ular lokal va o‘chirilgan obyektlarga (printer, disk, …) yorqin tiniq ruxsatni 
ta’minlaydi va obyekt menedjerlariga ega. Ko‘rilayotgan to‘plamning uchinchisi-
taqsimlangan servislar. Ular taqsimlangan ilovalar qismlari va/yoki resurs menedjerlariga 
bir-birlari bilan o‘zaro harakatda bo‘lishga yordam beruvchi umumiy mexanizmlarni 
ta’minlaydi. Ularga fayl kataloglar servisi, xavfsizligi, vaqti, hamda tranzaksiya 
menedjerlari kiradi.
Ilovalar servisi va ilovalarni yozuvchi servislar. Bu to’plam ham servisning uch turini 
birlashtiradi. Birinchi tur-ilova va iste’molchilarning orasidagi o’zaro harakatini turli 
qurilmalar orqali aniqlovchi taqdimot bosqichi servisidir. To’plamlardagi keyingi servislar 
– ma’lumotga ruxsat servislari. Ular ilovalarga ma’lumotlariga ruxsatini (kirishini) 
ta’minlaydi. To’plamdagi uchinchi servis – bu standart ko’rinishda ishlab chiqilgan umumiy 
funksiyalardan iborat, ilovalar servislaridir. Ularga tranzaksiya monitori, vazifalar oqimi 
monitori va elektron pochta kiradi.
Barcha qayd etilgan xizmatlar tuzilma boshqaruvi servislari uchun asos hisoblanadi. 
Ular tuzilma adminstratorlarini taqsimlagan hisoblash muhiti, hamda lokal operatsion 
tuzilmalarni funksiyalash kabi boshqaruv vositalari bilan ta’minlaydilar. 
Ko’rib o’tilgan resurslar menendjerlari, qandaydir aniq mahsulotga muvofiq bo’lishi 
shart emas. Open Blueprint konsepsiyasi turli tuzilma va apparat platformalariga har xil 
mahsulotlar ko’rinishida tarqatilgan. U faqat dastur ta’minotining xususiyatlarini belgilaydi, 
funksional modullikni aks ettiradi va turli interfeysni standartlashtiradi.

---