Aloqador yoshiy ta’sirga malik muammolarni aniqlash; Aloqalarni isloh qilish

- Aloqador yoshiy ta’sirga malik muammolarni aniqlash;

- Aloqalarni isloh qilish;
- Ayrim tadbirlar o’z o’rnidan tayyorlash va yopish.
- Chinakamlik egoistlik va uzviyralikni o’rtalash;
- Holatni yaxshi ko’rsatish, yagona vaqtda turli xil egoizm, o’zgalik, nisbiylik va boshqa muammo va afzalliklarni hal qilish;
- Insonlarning shaxsiy va ijtimoiy rivojlanishiga yordam berish;
- Kelajakdagi turli holatlarga ta’sir ko’rsatish;
- Ma’lum qilishning mahiyatini bilish;
- Murakkab halqaror muammolarni hal qilish.
- O‘ylab ko‘rishni o‘rtaga qo‘yish;
- O‘zimiz haqida yana narsaga baliq bermoq va uni bilish;
- O’zimizni va boshqalarni tushunish;
- O’zlashtirishning neozir yollarini topish;
- Qabul qilish bilan bog‘liq vaqtni belgilash;
- Tarqalgan huquqlarni tasdiqlash;
- Zamonaviy xavfsizlik darajasi ko’tarish;
1. Oilaviy psixoterapiya bosqichlari.
1. Psixoterapiya haqida tushuncha?
1-VARIANT
2. Ijtimoiy terapiyaning vazifalari
2. Kognitiv xatti-harakat nazariyasi
2-3- VARIANT
3. Guruhiy psixoterapiya
3. Virjiniya Satir oila haqida tadqiqotlari.
4. Muloqot jarayonida yuzaga keladigan motivatsion to‘siqlar
4. Oilaviy tashxis tushunchasiga izoh bering?
4-VARIANT
5. O‘zbek olimlarining o‘zbek oilasining etnopsixologik tadqiqotlari O'zbek olimlarining O'zbekoilasining etnopsixologik tadqiqotlari quyidagilardir:1. A. Zhurayevning "O'zbek oilasi" nomli tadqiqoti: bu tadqiqatda O'zbek oilasining psixologik, ijtimoiy, madaniy va tarixiy xususiyatlarini o'rganishga harakat qilindi. Tadqiqatchilar qadimiy xususiyatlarimizga aniqladi va kelajakdagi oilalarimiz uchun qabul qilingan pakhtalikni takomillashtirishga o'z hissasini kiritishga harakat qildilar.
5. Oilaning kommunikativ vazifasi
5Psixoterapevt - bu o'simliklar, hayvonlar va odamlar kabi tushunchalar bilan shug'ullanuvchi, psixologiya fanida malakali mutaxassisdir. U odamlarning psixik holatlarini analiz qiladi, ularning muammolarini aniqlashga va hal qilishga intiladi. Psixoterapevtlar amaliy, fan va texnologiyalar asosida xalqaro psixoterapiya qilishadi, psixik iztiroblarni va taassurotlarni mustaqil hal qiladi. Uning asosiy vazifalari odamlarning salovatli yashashlari, psixik tarbiyasi, to‘g‘ri aloqalar va yaxshi jismoniy holatning qo‘llanishini ta’minlash.

1. 
   Arestotelning oila, jamiyat haqidagi qarashlari
   

Aristotel oila va jamiyat haqida ko'proq falsafiy tushunchalar qo'ymagan, ammo uning tafsilotli fikrlari mavjud. Aristotelning "Siyrul-Tabi'a" darslarida va "Nikomaxos Etikasi" eserida jamiyat va oila haqida ochiq fikrlar aytib o'tilgan. Aristotelning fikrlari asosiy ravishda jamiyat va uning a'zolari orasidagi munosabatlar haqida. U sxolastik falsafaning asosiy tashki qilinish kunlari fikriyet va jamoaniyatga xizmat qilish hisoblanadi.
Guruhiy psixoterapiya - bu tanlangan guruh a'zolari tomonidan qatnashiligi bilan jarayon etadigan psixoterapiya shakli. Bu tarzda, guruh a'zolari o'zaro farqli muammolarga ega bo'lishlari mumkin va bu o'zaro oldin-ro'yhat qismlari va hal qilib chiqarishlarida yordam beradi.
Ijtimoiy terapiya insonlar aloqalari, tajribalari va his-tuyg’ulariga e’tibor qaratish, ularning tahlil qilinishi va uni yangi yopqinliklar bilan kesishish bilan bog’liqdir. Ijtimoiy terapiyaning asosiy vazifalari quyidagilardir:
Kognitiv xatti-harakat nazariyasi - bu psixoterapiyaning shakllaridan bittasi, u insonning o'z mafkurasini, shakllantirilgan fikrlash usullarini, undagi muammolarni va ularning hal qilinishini o'rganishga asoslangan. Bu tarzda, inson o'z o'g'irlığini va muammolarni tahlil qiladi va o'z chetidagi fikrlarini o'zgartiradi.
Komunikatsiyon to'siqi: Bu to'siq muloqotni boshqaruvida ahamiyatli o'rin tutadi. O'rtacha til ko'rsatuvlari, yozuvlar, quloqqa qarangli shakllar va boshqa bahrainli belgilar yordamida aks ettirilishi mumkin. Nonverbaldagi to'siq: Bu muloqot to'siqi, keltirilgan xabarlar va ifoda ko'rsatuvlari yordamida aktsionaris o'rtasidagi tangential mavzular, quloqqa o'tkazish va boshqalar kabi ko'p narsalar qamrab oladi.
Muloqot jarayonida foydalaniladigan motivatsion ta’siqlovlari quyidagilardir:

2. 
   Muloqot jarayonida yuzaga keladigan to‘siqlar
   

Muloqot jarayonida yuzaga keladigan to'siqlar quyidagilardir:
Oilaning kommunikativ vazifasi - bu qarindoshlik, noyoblik, muashara qilish shakllari, savdo-sotiq va ushbu buyruqlar va oilaning jamoaviy tashkiloti kabi muammo va faktorlar tasirida oilada rivojlanayotgan shaxsni o'rnatish qobiliyatiga qaratilgan psixologik imkoniyatlar va tartibotlar. Bu tarzda, oilaning a'zolari o'zaro aloqada bo'lish va o'zaro o'zaroa qarshi yaxshi munosabatlarni rivojlantirish uchun psixologik usullardan foydalanilishi mumkin.

3. 
   Oilaviy psixoterapiya fanini rivojlanish tarixi.
   

Oilaviy psixoterapiya fanining rivojlanish tarixi O'zbekistonda qisqa davr, shunga qaraganda, biz uni jumladan ko'proq chet el davlatlarinin tajribalaridan va nazariy tushunchalardan ham olgandik. O’zbekistonda olam madaniyati ma’naviy-ma’rifiy taraqqiyotida, oliy o’quv yurtlarimiz va pedagogik kadrlarimiz yaxshi tayyorlanmaganligi sababli psixologiya, psixiatriya, pedagogika sohalarida ilmiy tadqiqotning yeterligi yo'q edi. Bu tarzda keltirilmaganiligi esa olamning shuningdek shaxsiy taraqqiyotini ta’sir etadi. O’zbekiston Respublikasi Mustaqil Madaniyat va Madaniyat Muhofazasi Vazirligi ta’lim tizimiga tariqalma muhokama qilgan holda 2008 yilda “Psixologiya o’qitish texnikalarini yaratish va ijrosini tashkil qilish” loyihasini amalga oshirishga qaror qildi. Bu loyiha O'zbekistonda oliy va o'rta tartibdagi ta'lim muassasalarida psixologiya fanining kafedrasi tashkil etishni rag'batlantiradi.
Oilaviy psixoterapiya foydalaniladigan amaliyotni muvofiqlashtirish uchun bir nechta bosqichdan o'tadi:
Oilaviy tashxis - bu psixologik va tibbiy o'zgarishlar, muammo va lulalar tufayli turli oila a'zolarining rivojlanishi yoki kuchli tasirga uchragan holda og'irliklarda yaxshi holatni aniqlash jarayoni. Oilaviy tashxis asosan oila a'zolarining bir-biriga yaxshi munosabatlari, munosabatlari va his-tuyg'ulari boyicha o'z o'rin va o'qimlari vaqti bilan mualiflikni tahlil qilishini o'z ichiga oladi.
Psixoterapiya - bu insonning ruhiy holatini normallashtirish, yaxshi his qo'llashini o'rgatish va uning yaxshi mehnat ko'rsatkichlarini yuqori darajada aniqlash uchun tizimli jarayon. Bu tarzda bitta shaxs yoki guruh psixolog yoki psixiatr yordamida boshqariladi.
Satirning yaratgan mezonallohida, oliyaroqlilikda va aloqalarning jarayoni tomonidan shakllanadi, ularning muhitining aloqalari va biologik texnikalardan o’zgina foydalanishni o’rganishiga odatlandi.
Sotsiodramma, o‘zining tarkibiy qismlaridan biri sotsiologiya va dramaturgiyaga aloqador bo‘lgan shaxslar tomonidan kelib chiqilgan. Bu, adabiyotning dramaturgia yo‘nalishini ta’lim etish orqali, bir jamiyat, jamoa yoki fuqarolarni muntazam tahlil qilish, ularning voqealarini aniqlash, muammolarni yechish bilan aloqador tashkiliy usuldir. Sotsiodramma illatidan foydalanish orqali o‘z farzandlarini tarbiyalash, jamiyatda amaldagi masalalar va muammolarni yechish, turli social tarmoqlarning kamtarini majburlash, insonlar orasida xalqaro munosabatlarni rivojlantirish mumkin.

4. 
   Sotsiodrammalar
   

Virjiniya Satir chorakalar tez-tez yig’ilishlardan, parenteralariy ishlardan o’tkazildi. U oilalarda amaliy maqsadlarga yo’naltirilgan turli tanqidiy yo’nalishlar va texnikalar vaqtida ko’rsatilgan va ularni barcha turdagi gavharchiliqliklarning va musibatli holatlarning yuzaga kelyichishi xulosasida yuzaga kelgan.
5-VARIANT
Z. Freud gipnoterapiyaga qarshi bo'lgan edi va buni qabul qilmadi. Uning fikricha, gipnozning psixologik va psixiatrik shifoxonalar uchun yaroqli emasligi, balki katta xavfsizlik risklariga sabab bo'lishi mumkin edi. Freud gipnoterapiyada oson manipulyatsiya va sug'urta karochligini yagona bo'lmagan edi. Shuningdek, u katta oqibatlar qoldirish riskiga ega bo'lishi bilan ham ahamiyat berardi.
2Oilaning iqtisodiy vazifasi, ularga berilgan resurslar bilan mahsulotlar yaratish va uning xarajatlarini kamaytirishdir. Bu vazifa yolg'onchilik, mukofotlilik va tayanchlikning muhim ko'rsatkichlari bo'lib, ularga
qarshi turli iqtisodiy, siyosiy va mehnat munosabatlari bo'lishi mumkin. Oilaning katta moliyaviy qadr-qimmati va xavfsizligi ularning iqtisodiy vazifasining ko'rsatkichlaridir. Oilaning global o'rni bilan, ularning iqtisodiy vazifasi jahon iqtisodiyoti va davlatlar munosabatlari hamda jahon tamoyillari va siyosiy karishlari bilan aloqador bo'lishiga sabab bo'lishi mumkin.
3Tajribaga asoslangan psixoterapiya (TAP) V. Satir va K. Whitaker tomonidan ishlab chiqilgan, va yaqinda olganda ko'p psixoterapiya terapevtlari tomonidan amalga oshirilayotgan boshqa shaxslar tomonidan ishlatiluvchi bir psixoterapiya uslubi hisoblanadi.TAP, mustaqil va kelajakdagi qabul qilinuvchi o'zgina huquqlari va qaramliklari hisobidan ishorat qiluvchi o'z o'zini aniqlashga, shaxslari kuzatishga, ular bilan birgalikda ishlash uchun harakat qilishga e'tibor beradi. Ushbu terapevtik usulda, psixoterapevtlar shluz-labirint psixoterapiyasining yanada tuslanayotgan paydo bo'lgan aniq so'zli talqinlarni istemal qilishadi.
5Oilaviy hayot siklining bosqichlari bir-birini izlaydi va har biri alohida bosqichlarga to'g'ri keladi. Bu bosqichlar shunday:1. Uchrashuv bosqichi: Uchrashuv bosqichi do'stlarning, oilaviy a'zo'larining yoki boshqalarning uchrashuvlariga qarab ro'y bergan. Ushbu bosqichda odatda taniqlik va tanishinglikni rivojlantirish huquqiy darajalari yuzaga keladi.Tanimlik va ba'zi yoshlar bilan aloqa bosqichi: Bu bosqichda, yoshlar o'z o'ylarini bayon etish va o'z o'ylariga e'tibor qaratishni o'rganish huquqiy darajalari yuzaga keladi.

6-VARYANT

1. Oilaviy psixoterapiyaning maqsadi, oila a'zolari orasidagi munosabatlarda yuzaga keladigan muammolarni hal qilish, go'zal taraqqiyot va rivojlanish yo'lidagi tajribalarni ta'minlash va oilada yashayotgan muammolarni hal qilishga yordam berishdir. Oilaviy psixoterapiyaning vazifalari esa oilada yaqinlik va birlikni o'rnatish, oilaviy munosabatlarni rivojlantirish, oilaning o'zini aniqlash, oilada o'zaro qarshiliklar va munosabatlarni tahlil qilish, majburiy to'g'ri-cho'zishni mustahkamla...
2. Klassik psixodramma, psixoloji klinikada Andrzej Moreno tomonidan ishlab chiqilgan va terapevt, o'quvchi yoki ilmiy fan shoirlari to'g'risida shaxsiy va nutqiy yondashuvlar olib boradigan bir qisqartirilgan fabrikani ifodalaydi. Bu usulda, "rol qilish" va "grup terapiyasi" prinsiplari yo'riqnomasi asosida ishlash bajariladi. Qisqa aytgancha, psixodramma, bitta kelgan yangilik bo'lib, odamlarning o'zaro aloqalarini taraqqiyotga olib kelishning oson usullaridan biridir.
3. Oilaviy tizimli psixoterapiyaning eng yirik vakillari:- Virginia Satir: oila terapevti va oilaviy tizimli terapiyaning yaratuvchilaridan biri sifatida mashhur bo'lgan Amerika psixologidir. Satirning amaliy ishlari va asosiy tizimi "Saqlovchi Oilaviy Tizim" deb ataladi.- Salvador Minuchin: terapevt va evlilik va oilaviy munosabatlar bo'yicha idrok qiluvchi. Minuchinning "Yodgorlik Aid etish" deb nomlanadigan tarixi shaxsiyodlar va o'zaro munosabatlarning tahlili asosida yangilandi- John Bowlby: Balya va oila psikologiyasining zamonaviy qiyofasi deb mashhur bo'lgan Britaniya psixologidir. Bowlby, inson yostiq madaniyatining turli bosqichlarida oilaviy munosabatlarni tahlil qilishga harakat qildi.
4. Mazmuniy to‘siqlar, muloqotning maqsadi va mazmunini homma o‘rtasida aniqlashni o‘z ichiga oladi. Sifatlar hech qachon yuzaga kelmasa ham, u aksar ustuvor talablarni yoritadi: oila a'zolari o'zaro munosabatlari, passivlik, muvaffaqiyatsizlik, nazar etilishidagi kabi muammolarni aniqlashni o'z ichiga oladi. Yuzaga kelgan nazorat va izohlar asosida, terapevt va muloqotchilar uchun o'zi mamnun qolib, muammolarni hal qilishga yordam beradigan mahsulot olinadi.
5. Sharq mutaffakkurlarining oila haqida qarashlari, ularning milliy psixologiyasidan kelib chiqqan ta'kid va fikrlarini o'z ichiga oladi. Bu mutaffakkurlar o'zaro aloqalarni tarqatuvchi va oilani unitarizm asosida tahlil qiluvchi, uy-evakuatsion qiluvchi, madaniy yondashuvchi, tadbirqorlik kabi turli yo'nalishlarda emas, balki yuzaga keluvchi muammolarni tahlil va hal qilishga qaraganda oilaviy munosabatlarga e'tibor qaratadilar.
7- variant
1. Garmonik oila belgilari quyidagi nuktochalar asosida aniqlanadi:- Ota-ona o'quvchilarga birov bo'lish, ularning qiziqishlariga va talablariga qaraganda berdagi tushuncha va qarorlar qabul qilishadi;- Ota-onalar turli masalalar va muammolarga birgalikda yechim qidirish uchun ishonchli va hamkorlikli ish bilan shug'ullanadi;- Oilaviy azolar o'rtasidagi munosabatlar ozod bo'lishni o'rganyapti va unoqlilikni singdirishadi;- Jamiyatda tayanch paydo bo'lishlari uchun tashvishlanishdan ko'proq, oilaga va oilani yaratishga va ta'mirlashga e'tibor berishadi.
2. Oilaning reproduktiv vazifasi - insoniyatning bir necha tayanch vazifalaridan biridir va asosiy maqsadi tarbiyalangan o'quvchining yuksak sifatli hayotga tayyorgar bo'lishini ta'minlashdir. Bu vazifa o'quvchilarni biroz suyagini kamaytirish, baribir borish va turli hunarmandchaliklar va ko'nikmalar bilan mehnat qilish va barabad bo'lishga qo'lda yordam beradi.
3. Psixologik maslahatlar texnikasi o'quvchilarning turli muammolari va hikoyalaridan kelib chiqqan muammolarni tahlil qilish va hal qilishga yordam beradi. Bu texnika psixologik atrof-muhitni tahlil qiluvchi, o'quvchilarning o'z-o'zlarini tahlil qilish va ularni ko'p fasllarda muvaffaqiyatli holatlar boshqaruvida yordam berish fikrlari bilan bog'liqdir.
4. Oilaviy hayot siklini tasvirlash uchun, unga bazaryolg'izlik, ufqi kuzatishning eng yuqori darajalarini, oilaviy hamjihatlik va oddiy bir maydonga tegishli nutqni ta'minlash kerak. Ota-ona o'quvchilarga o'zaro minnatdorchilik, sevgi va ta'zimlarini ifodalash, ishonchli va samimiy baxt she'riyatlari ishlatish ko'plab ko'rinadigan usullardan ba'zilari.
5. Ota-onalar uchun xulq-atvor treningi, oilaviy munosabatlarni yaxshilash va tarbiyalanish kengligini oshirishga yordam beradigan o'quv rejimi, tajribalardan iborat asosli yo'nalishlardan biridir. Bu texnikalar oilaviy munosabatlaringizni osonlikcha o'rganish uchun ishlatiladi va munosabatlarning sifatini yaxshilashga va muzokaralarni efektivlashga yordam beradi. Trening asosan oilaviy munosabatlarga dayalik bo'lib, oila a'zolari orasidagi munosabatni yaxshilashga yordam beradi.
8-VARIANT
1. Mehnat terapiyasi - bu zamonaviy psixoterapiya shakllaridan biridir. Mehnat terapiyasi maqsadi, insonning aynan uning kasbi, ishga qarshi hissiyot va qadriyatni namoyish etish yuzasidan, uning shaxsiy hayotida va amaliyotida xavfsizlik va nimaga erishish uchun motivatsiya yaratish, ish bilan bog'liqligini his etish yoki ish yerida ko'z o'ng'arishlarini tafsilotli qarash, ishda muvaffaqiyatni ta'minlashga qaratilgan psixoterapiya texnikalarini ishlatishdir.
2. Oila psixoterapiyasining bosqichlari umumiy holda quyidagi bosqichlarni o'z ichiga oladi:- Oiladagi muammolarni yechish;- Oila a'zolari oralig'ida hamyurtlasuvchi va barqaror munosabatlar yaratish;- Oila a'zolari o'rtasida sodda va samimiy manzaralar va communicatory ko'rasiga kiritish;- Muammolarni yechish, yana ko'p munosabatlarda ishlatiladigan tastiq va boshqa texnikalarni o'z ichiga oladi;- Mustaqil, o'z-o'zini o'rganishga va mehnat qilishga tayyorgar bo'lish uchun oila a'zolari uchun yaxshi orun tayyorlash.
3. Nikoh va oila munosabatlarining evolutsiyasi shunday uchraydi:- Avvalgi oila modeli. Bu modelda erkak oilaning bir yigitgina, qizlar esa o'z oilalariga kichik yoshlarda tayanch erkak bilan nikoxda tikishadi.- Traditsional oila modeli. Traditsional oila modelida, erkaklar ota, ayollar esa onalar hisoblanadilar va ularning vazifasi tarbiyalash va oilani muhofaza qilish ekan.- Moddern oila modeli. Moddern oila modelida erkak va ayollar dastlab to'g'ri kelishish va jinsiy qiziqishlari mos holda turibdi va o'z-o'zlarini o'zlashtirishlari mumkin.
4. Psixologik maslahatning turlari quyidagi bosqichlardan iborat: - Maslahatchi bilish joyini ochish va tahlil qilishning ko'plab usullari bilan ishni boshlash;- Qabul qiluvchi muayyanavviltirish va yuqori darajali sharh qilish, birga vazifani aniqlash;- Maslahat tahlili muhim ko'nikmalarni, o'zlarini o'rganishni davom ettirish;- Yuqori darajali g'oyalar muayyanavvilltashtirish va tarbiyalash.
5. Oilaning moslashuvchanligi - bu oilaning yaqin mehnatida bir-biriga ortiqcha qiziqish ko'rsatishidir. Bu odatda, oila azolari o'rtasida hissiyatli muoishliklar, alg'a va qoidalar bir-biriga mos kelmayotgan bo'lishi mumkin. Moslashishni oshirish uchun, tanqid qilishdan boshqa usullar, ko'p tarqalgan tarbiya yo'llari va fikrlar va ko'p bosqichli psixologik maslahat texnikalari amalga oshirish mumkin.
9-VARIANT
1. Guruhiy psixordammalar: Guruhiy psixordammalar shaxslarning hayotiga ahamiyatli ta’sir qiladigan tarzda o'z-o'zini ko’rsatadigan mauralarning jamg’armasi ekanligi sababli yuzaga keladi. Ushbu psixologik xavfli davolash usullari guruhlarda olib borilishi mumkin, chunki guruhda mavjud bo'lgan ko'rsatkichlar boshqa psixologik xavfli shaxslarning bog'limlari va tarqatuvchilari sifatida bo'lgani uchun ular ham o'z-xavfli tarqatuvchilarroq yordam berishadi. Guruh terapiyasi mutaxassis tomonidan boshqarilishi kerakligi kabi qoidalar mavjud.

2. Ekzistensial terapiya haqida ma’lumot bering: Ekzistensial terapiya psixologik terapiya usullaridan biri bo'lib, shaxslardagi biriktirilgan o'zini aniqlash va o'zining mavjudlik tushunchasini oshirish hissiyotlarining rivojlantirilishiga yo'l qo'yadi. Bu terapiya soraviy yoki filosofiyaning qizlarini o'z ichiga oladi va shaxslarning zaruratlariga qarab uchraganligi uchun individual ravishda yopiqlik hissiyotlarini aniqlash bilan bog'liq.

3. Ommaviy psixoterapiya: Ommaviy psixoterapiya tarixiy ravishda olinadi va ko'p mamlakatlarda amaliyoti ko'p. Аsosan guruhlarda, kelishuvchilar o'rtasida foydali, sodo va qobiliyatli munosabatni rivojlantirish uchun qo'llaniladi. Bu usulda maslahatchi kelishgan murabbiylar va mosquetalarning saboqlash uchun buyruqlarini tartibga solishga harakat qiladi. Bu terapiya kabi bir jamlanma usuli o'zining muvaffaqiyatini oshiradi, chunki o'zaro qo'shilish barchaga bir-biriga yordam beradi.

4. Oilaning regulyativ vazifasi: Oilaninng regulyativ vazifasi oiladagi a'zolar orasida hamkorlik tashkil qilish va oiladagi munosabatlar bo'yicha muhimiyatli qarorlar olish va utezhlashni o'zida jamlashdiradi. Оila a'zolari bir-biriga qarshi ishonchli va yordamchi bo'lishi lozim. Shunga qarab, uy ochiq yoki chet ellikida bo'lsa ham, oila a'zolari munosabatlarini o'zaro muhim volida boshqarish lozim va bir-biriga oid munosabatlarda mazkur munosabatlar bo'yicha o'zaro qo'shilish.

5. Mijozga maslahatlar va tavsiyalar berishda mas
10-VARIANT
1. Disgarmonik oila belgilari oliy o'rindagi cheklovchanlik, komplikatsiyalar, psixologik va jismoniy vaziyatlarda alohida turlicha yo'qolish bo'ladi. Disgarmonik oila belgilari tayanch qiziqish, qo'rqinchlar, taniqlike va dengizlikka ega bo'lish mumkin.
2. Psixodinamik yo'nalish psixologiya sohasida o'z o'rnini olishgan. Bu yo'nalish psixologik va ma'lumotlar siyosati, jinsiy o'zgarishlar, ota-onalarning oilaviy munosabatlari va boshqa turdagi odamlarning psixologik yondashuvini o'rganadi.

3. Oilaviy hayot siklining bosqichlari zamonaviy kuzatuvchilarning qarashiga ko'ra turli xil bo'lishi mumkin, lekin umumiy tarzda, quyidagi bosqichlar ko'pincha tayinlanadi:- Shahar hayoti va hech qachon xona ozod bo'lmaganligi;- Oila a'zolari orasidagi hamkorlik va ko-assosiyatsiya;- Oila a'zolari orasidagi ikki yuzli borayin va qo'rqinchlar;- Oilaviy munosabatlardagi ko'maklashish va samimiyat;- Rutin tugatishga majbur bo'lgan shuhratli eng mash'um ishlar yoki hobby va oila manzaralarining juda katta qismi;- Oilaga ixtirochilarni hal qilish uchun boshqa odamlarni qo'llash va ikkiliklar.

4. Oilaning filisitologik vazifasi - bu shuhratli psixolog Karl Yungning asosida xavf yaratadigan ixtiyoriy harakatlar (sichqoncha, ko'ktemlik, zino, ko'z yoki og'iz bilan chirmoq va boshqa turdagi ma'lumotlar)ni qollab-quvvatlash yoki ularni bartaraf qilish mumkin. Bu vazifa o'z-o'zini o'qitish jarayoniga kirishi mumkin, harakatlar yordamida o'z-o'zingizga ta'sir ko'rsatish va psixologik paydo bo'lish uchun sex nasihatlari va maslahatlar bilan qo'llaniladi.
5. Avesto kitobidagi oila va nikoh munosabatlari adabiyotlarda asosan joriy etilgan, dastlabki Islamda, so'nggi shaxslarning ham jinsiy yulduzdagi emas, balki ularning yaxshi halq qilishlari va yaqin hayotlariga mos kelishlari bilan bog'liq edi. Avestoda ekan, oilaviy munosabatlarga alohida ahamiyat berilgan va oila a'zolari orasidagi salovatli jang va imtihonlardan o'tishingiz tavsiya etilgan. Shuningdek, nikoh munosabati Avestoda talab qilinadigan xususiyatlar haqida ko'rsatish uchun uning ayrim bo'limlarida tavsiflovchi ma'lumotlar berilgan.
11-VARIANT
1Oila – bu o‘rtacha o‘n kishi bo‘lishi mumkin bo‘lgan bir kelajakning qurilishida oshirib borayotgan odatiy mudiriya strukturasi. Oilaviy rol tuzish shundaki, bir oila egalik tayinlash jarayonida, har bir oila a'zosi alohida vazifalar bilan ta'minlanadi. Misol uchun, bolaning tarbiyasi, oila uyaroq olib borishi, moliyaviy murojaatlar ko‘rinishi, dam olish uchun darajali korxonaga kirishni boshqarish, bola baxtiga o‘rganish va yanada ko'proq.
2Oilaning tarbiyaviy vazifalari o'sha o'rtacha o'nta kishi bo'lgan bir kelajakning shaxsiyiyati va ijtimoiy hayoti tayinlashda oshiriladigan ahamiyatli vazifalardir. Bu vazifalar orasida bolaning adabiyotlar bilan tanishishga tez-tez qo‘llanish, ular bilan suhbatlashish va kitoblar o‘qish, kimyoviy va matematikaviy bilimlarga qiziqish qilishni o'rgatish, sport va madaniy-jamoa faoliyatlari bilan shug'ullanishni o‘rgatish kabi masalalar kelib chiqadi. Oilaning har bir a'zosi bolaning insoniyatni mukammal tushunishiga, jamiyatda muofiq, foydali va muvofiqlikka oid xizmatlarni ko'rsatib berishga intiladi.
3Simptomatik xulq-atvor, inson yaxlitligining bir xususiyati hisoblanadi. Bu insonlarning normal xulqi tartib va tadqiq qilishga mos kelmaydigan qulayotlarga e'tibor yo'naltirishiga asoslangan atvor hisoblanadi. Simptomatik xulq-atvorni namoyish etadigan bir necha belgilar mavjud bo'lishi mumkin:
4O'yin terapiyasining muhim maqsadlari o'yin yolu bilan odamlarni qiziqarliroq ilgari ko'paytirish va birgalikda yaxshi hazm qilinadigan jismoniy faolingizni va adolatsizliklardan qochishni o'rganishga yordam berishdir. Bu terapiya usuli, musiqiy, sport, imkoniyatli va kreativ o'yinlar, aslida o'rtoqlarda o'ynayotgan o'yinlar va boshqa ko'plab variantlardan iborat bo'lib, odamlarni xavfsiz, qulay va faol bo'lishi uchun tayyorlangan.
5Bu usul, oilaviy munosabatlarning yaxshilashiga yordam beruvchi, jamoaviy psixologik davolash metodi sifatida ishlatiladi. V.Satr'a qarab, oilaviy munosabatlar, har bir oila a'zosi o'zining faqatgina shaxsiy ixtiyoriy va moslashtirilgan taraflari bilan to'g'rilanadi, bu taraflarga "men va siz" aytishib olinadi. Bu taraflar o'rtasida uzoq va blurringdan yashirin bo'lishi lozim.

12-VARIANT

1. Disgarmonik oila belgilari oliy o'rindagi cheklovchanlik, komplikatsiyalar, psixologik va jismoniy vaziyatlarda alohida turlicha yo'qolish bo'ladi. Disgarmonik oila belgilari tayanch qiziqish, qo'rqinchlar, taniqlike va dengizlikka ega bo'lish mumkin.
2. Psixodinamik yo'nalish psixologiya sohasida o'z o'rnini olishgan. Bu yo'nalish psixologik va ma'lumotlar siyosati, jinsiy o'zgarishlar, ota-onalarning oilaviy munosabatlari va boshqa turdagi odamlarning psixologik yondashuvini o'rganadi.
3. Oilaviy hayot siklining bosqichlari zamonaviy kuzatuvchilarning qarashiga ko'ra turli xil bo'lishi mumkin, lekin umumiy tarzda, quyidagi bosqichlar ko'pincha tayinlanadi:- Shahar hayoti va hech qachon xona ozod bo'lmaganligi;- Oila a'zolari orasidagi hamkorlik va ko-assosiyatsiya;- Oila a'zolari orasidagi ikki yuzli borayin va qo'rqinchlar;- Oilaviy munosabatlardagi ko'maklashish va samimiyat;- Rutin tugatishga majbur bo'lgan shuhratli eng mash'um ishlar yoki hobby va oila manzaralarining juda katta qismi;- Oilaga ixtirochilarni hal qilish uchun boshqa odamlarni qo'llash va ikkiliklar.
4. Oilaning filisitologik vazifasi - bu shuhratli psixolog Karl Yungning asosida xavf yaratadigan ixtiyoriy harakatlar (sichqoncha, ko'ktemlik, zino, ko'z yoki og'iz bilan chirmoq va boshqa turdagi ma'lumotlar)ni qollab-quvvatlash yoki ularni bartaraf qilish mumkin. Bu vazifa o'z-o'zini o'qitish jarayoniga kirishi mumkin, harakatlar yordamida o'z-o'zingizga ta'sir ko'rsatish va psixologik paydo bo'lish uchun sex nasihatlari va maslahatlar bilan qo'llaniladi.
5. Avesto kitobidagi oila va nikoh munosabatlari adabiyotlarda asosan joriy etilgan, dastlabki Islamda, so'nggi shaxslarning ham jinsiy yulduzdagi emas, balki ularning yaxshi halq qilishlari va yaqin hayotlariga mos kelishlari bilan bog'liq edi. Avestoda ekan, oilaviy munosabatlarga alohida ahamiyat berilgan va oila a'zolari orasidagi salovatli jang va imtihonlardan o'tishingiz tavsiya etilgan. Shuningdek, nikoh munosabati Avestoda talab qilinadigan xususiyatlar haqida ko'rsatish uchun uning ayrim bo'limlarida tavsiflovchi ma'lumotlar berilgan.
13-VARIANT
1. Guruhiy normalar terapevtik yakuniy tuzaqqa erishishga ko‘mak berish, yordam ko‘rsatish va muammolarni hal qilish uchun mijozlarni guruhning qo‘lsizlikgina yondashuvchi usuldir. Bu, bir necha mijozning bajarilgan muammoni birlikda yechish uchun mavjuddir.
2. Tizimli oilaviy terapiya, oilaviy muammolarni hal qilish uchun qo‘llanadigan propgramsanashdirilgan qo‘llanmalarga asoslanuvchi terapevtik usuldir. Bu, ota-onalar va bolalarning o‘zaro qo‘llashuvchi tarzlarini me’yoriy xatlarni tuzishingiz, bir-biriga e’tibor bermasliklari va janglashlari, rag‘batlari va shaxsiy quvvatimizni qo‘llashga yordam beradi.
3. Muloqot jarayonida yuzaga keladigan vaziyatli to‘siqlar, bir kishi yoki bir ozodning boshqa odamlar bilan suxbatlashish va ularga e’tibor bermoqda qiyinchiliklar tuzatishdan kelib chiqqan jumladan, lirik tushunchalarda bo‘lish, chaqalgan hislarda bo‘lish, bechoralik va boshqa klinik soo‘rovlarda o‘zini ko‘rsatib turish.
4. Oilaning relaksatsiya vazifasi, odamlar uzluksiz ish va ozodlik tarafidasarojlanishlariga sabab bo‘lgan stres va xavfni bartaraf etishga yordam beradigan xususiy amaldir. Bu, o‘z-o‘zidan to‘yinishning yo’llari, yorqin his, ko‘pbolali tushunchalar va boshqa shaxsiy musibatlar bilan kurashishni osonlashtirish uchun uzoq muddatli aniq muddatlarga ega bolishni talab qiladi.
5. Sharqda psixoterapiyani rivojlantirgan allomalar, Abdurrahman Ibn Yusuf, Ibnu Kholdun, Abu Zayde Bakhruddin At-Turtushi va boshqalar kabi tarixiy shaxslar hisoblanadi. Ular, sharqda yuqori darajada o‘qituvchilar bo‘lib, psixologiya va falsafaning bir qancha zarur muammolari yuzaga keladigan jihodlari va shu bilan bog‘liq adabiyotlar yaratishlari bilan mashhur bo‘lib, shu jumladan, "Mukammal shaxs", "Meningnaqdim", "Muammo Psixologiyasi" va "Baynalmillat mahorati" kabi eserlar yaratishlari bilan tanishing.
14-VARIANT
1. Individual terapiya, odamning shaxsiy muammolariga zo‘r qo‘llanuvchi terapevtik usuldir. Bu, o‘zingizning qanchalik huquqni tushuntirib va qo‘llab-quvvatlash hisobigan, o‘z o‘zini yaxshiroq tushunish va o‘ziga solishtirish yechimlarini kuzatib borish va tahlil qilish jarayonidir.
2. Hozirgi zamon oilalarining turli-turlari mavjuddir. Ular tashqi oilalar (tinchlik oilalari), ichki oilalar (psychological oilalar), imtiyozli oilalar (holati yuqori oilalar) va boshqa turdagi oilalar shakllarida bo‘linadi.
3. Psixologik maslahat ish tartibi odatda o‘zan qilinadi. Bu, mijoz bilan suxbatlashish, uni tahlil qilish, yechim topish uchun usullar ko‘rsatish va o‘zining muammolari bilan kurashish uchun yordam berish bilan boshlanadi. Psixologik maslahat, psixolog birligi yoki indivdual ravishda amalga oshirilishi mumkin.
4. Oilaviy rollarni taqsimlashning uch turi (Grebennikov, 1991) quyidagilar hisoblanadi: urug‘dan zamin topish (unasobot oilalar), o‘zaro muhim (mutlaqo imtiyozli oilalar) va tizimli taqsimlash (muannilar va chekka chiqarilgan oilalar).
5. Muloqot jarayonida yuzaga keladigan psixologik to‘siqlar, odamning qandaydir muammoli holatda bo‘lishi va uning ehtiyojlarini aniqlash uchun qo‘llaniladigan usullardir. Bu, qo‘shimcha ma’lumot to‘plamalari, xususiy suxbat va suhbat, tinchlash (relaxation), qulay yotish (imagery) va boshqa turdagi terapevtik usullar bilan amalga oshirilishi mumkin.

15-VARIANT

1. Oilaviy rollarning tuzilishi, oila a’zolari o‘rtasida paydo bo‘lgan tashqi va ichki aloqalarni baholash va tahlil qilishga asoslangan. Tuzilishida, har bir oila aloqalarini va safari, bilim darajalari, milliy va madaniy xususiyatlari, hamjamiyat taraqqiyotining bosib o‘tish ko‘rsatkichlari va boshqalar kabi muhim o‘qituvchi tushunchalar hisobga olingan.
2. Psixologik maslahatlar o‘tkazish muayyan ko‘rsatkichlarga asoslangan bir saxofiya shaklidir. Ushbu shaklda psixolog, o‘z mijozining ixtirolarini tahlil qilish, ularning muammolarini aniqlash va yechim topish uchun qo‘llaniladigan turli-turlidagi qo‘llanmalarni, mashqlarni va boshqa terapevtik usullarni qo‘llaydi.
3. Oilaviy hayot siklining bosqichlari (Maktab o‘quvchilari oilasi) quyidagi bosqichlardan iboratdir: laktatsiya, manfaatlar yoki qidiruv, o‘quv jarayoni, o‘qituvchi va ota-onalar bilan ichki aloqalar, mehnat va mol-mulkin ajratilishi, yoshlarning o‘zligi va bo‘lishi kabi muhim ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi.
4. Oilaning rekreativ vazifasi, insonning zehniy va jisadiy ko‘zni o‘zgartirish, tana va ruhniy rahatlanish, maktab yoki ish joyiga qiziqishini oshirish va o‘z-o‘zidan o‘zini boshqalarga qarshi yoki odamlar va hayotga qarshi kamroq his qilishini kamaytirish kabi maqsadlarni o‘z ichiga oladi.
5. Strategik psixoterapiya, mujassam va yaxshi tuzilgan bir oilaviy qatnashish tizimini yaratishga yo‘naltirilgan va quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi: o‘zini beg‘ating, kommunikatsiya qilishda standart yaratish, muammolarni yechish uchun hujjatlardan ko‘ra hisoblash jarayonlari yaratish, o‘z-o‘zidan yuzaga kelgan ontsliklarga qarshi qiron ko‘rsatilishi, tarbiyaviy, yordamchi va aloqa qiluvchi usullarga amal qilish.
16-VARIANT
1. Oila psixoterapiyasining bosqichlari quyidagilardan iboratdir: oila tarixi va uning holatini tahlil qilish, oilaviy aloqa shakllarini aniqlash, muammolarni aniqlash va unga yechim topish, oila a’zolari orasidagi munosabatlarni, aloqalar ba’zi a’zolari mig‘dalasi ediologiyasiga, hayotning bilan bog‘liq fikrlarni va diniy qarashlarni tahlil qilish va boshqa bir qancha bosqichlardan iboratdir.
2. Virjiniya Satir oila haqida tadqiqotlari, oilaviy qatnashishni yaxshi tuzish va o‘z-o‘zidan kelib chiqadigan ko‘p asosiy muammolarni tahlil qilishni o‘z ichiga olgan. Ushbu tadqiqotlarda tashkil etilgan strategiyalar yordamida oila a’zolari orasidagi aloqalarni kuchi yoki ziddiyatining tahlil qilinadi va yechim topish uchun terapevtik usullar o‘rnatiladi.
3. Oilaviy psixoterapiyaning maqsadi va vazifalari quyidagilardan iboratdir: oila a’zolari orasidagi munosabatlarni kengaytirish, aloqalarni qayta tiklash yoki qayta tiklash, jismoniy yoki zihniy kasalliklarni yechish, maqsadli tarbiyalash tarixiga qarab katta maqsadlarni tavsiya qilish, yangiliklarni to‘lash va yaxshi miqyosda va sezilarli shaklda aloqa kurish.
4. Guruhiy psixoterapiya, bir nechta katta yoki kichik guruhlarning terapevtik mudhishasining ko‘zlarida birgalikda o‘tkazilgan terapevtik jarayonlarga asoslangan bir psixoterapiya tuzilishidir. Ushbu psixoterapiya shaklida, guruh a’zolari o‘zlarining tushunishlari, tahlil qilishlari, ko‘rsatkichlarini o‘zaro almashishlari va qarshiliklarni yechish uchun xizmat qilishlari ta’minlanadi.
5. Oilaning moslashuvchanligi, turli xil muhitlarda hisoblanadi, shular orasida maktab, ish yoki uy muhitlari kabi. Bu xususiyat, insonning o‘z-o‘zidan, jamiyatdan, hayotdan va o‘ziga bog‘liq yondashuvlaridan qat’iy nazorat qilishiga imkon beradi va uning ibratli, o‘ziga ishonchli va maqsadli hayoti yuzaga kelishiga imkon beradi.
17-VARIANT
1. Oilaviy munosabatlar psixologiyasi, oila tarixi, aloqalar, muammolar va halokarlarni tahlil qilish, oila a’zolari orasidagi munosabatlarni ta’minlash uchun terapevtik usullar o‘rnatish, oila a’zolari orasidagi munosabatlarni kengaytirish va qayta tiklash uchun yechim topishga doir tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanadi.
2. Ijtimoiy psixoterapiya, obyektivlik va jamiyatliklik asosida xizmat qiluvchi terapevtik usullardan iboratdir. Ushbu usulda jamiyat tizimida aloqa va munosabatlarning kuchi taqvimi bo‘yicha tahlil qilinishi va olg‘a tizimini (masofaviy, elektron, ijtimoiy, axborot tizimlari) qo‘llash, jamiyat tizimida insonlarni shifokorlik, qo‘llab-quvvoq ko‘rsatish va ta’lim olish tizimlarini ishorat qilish uchun strategiyalar o‘rnatiladi.
3. Shaxsiy yo’nalishli psixoterapiya, insoning shaxsiy yondashuvlari, maqsadlari va qulayliklarini yaxshilash uchun shakllantirilgan terapevtik usullardan iboratdir.
4. Psixolog shaxsiga, piramida o‘rtasida joylashgan, qizil hanuzlar bilan belgilangan simvol, tashabbuskor, hissli va intellektual qobiliyatlaridan foydalangan holda, insonning psixik, ma’naviy va jismoniy holati, aloqalarini tahlil qilish uchun psixologiya bilan shug‘ullanuvchi mutaxassisdir.
5. V.Levining fikricha, oilada qanday turdagi o‘zgarishlar mavjudligini aytdi. Ushbu o‘zgarishlar turli xil muhitlarda - ya’ni shaxsiy, ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik asoslar yoki hojatlar tomonidan yuzaga kelishi mumkin. Oiladagi o‘zgarishlar, mazkur muhitlardan va insonning shaxsiy qobiliyatlari, keyinchalik hayot qarash va faoliyat yuritishni ta’minlashga ko‘maklashadi.
18-VARIANT
1. Garmonik oila belgilari, oilaning aloqa va munosabatlari qanchalik maslahat beruvchi, o’zaro qoniqishlar, amalda birlashtirish, kelishilgan matbuotlardan olingan qarindoshlik, hech kimning yo’qotilmaganligi, oila a’zolari orasidagi ijobiy aloqalar, bir-biringizga qarshi munosabatlarni tahlil qilish, oilada olg’an xulosa va yechimlar to‘g‘risida hamkorlik qilish, hamda umumiy taraqqiyot yo‘lida birlashishdan iborat.
2. Guruhiy normalar, insonlar o‘rtasida o‘zaro munosabatlarni amalda ko‘rsatishda o‘ziga xos belgilari mavjud bo‘lishi, yani guruh ichida mustaqil ularning mavjudligi bilan yirik shaxsiy talablar, o‘zaro qarashlar, targ‘ibot va odob-ahloq normasi mavjudligini anglatadi.
3. Ommaviy psixoterapiya, jamiyatning g‘oyaviy tizimiga tasir ko‘rsatib, oila, do‘stlar, kollektiv organlar (ish, ta’lim, madaniyat va boshqalar) orqali shaxsiy va jamiy kafolat tizimlarini o‘rnatish yoki qayta tiklash yo‘llarini qo‘llab-quvvoq ko‘rsatishga asoslangan terapevtik usuldir.
4. Psixiatr, klinik psixologiya bilan shug‘ullanadigan psixik xobitlar, masalalari tahlil qilish, shaxsning psixik holati, apa, shifokoronlik, davolash va muayyan davolash usullarini o‘rganib, litseziyaviy davolash tizimida, yordam va ko‘rsatmalaridan foydalanib, kuchaytirilgan kasratli mashqlar, meditatsiya va turli turli terapiyalarni tatbiq qiladigan mutaxassisdir.
5. Oilaviy rollarning tuzilishi, oilani farzandlar, otalar, opalar, katta-bosh katta farzandlar, yosh kishilar, ayollar va ota-onalar o‘rtasida ijtimoiy aloqalarga birlashtirish, o‘zaro munosabatlarni ko‘paytirish, o‘zaro yordamchi va qo‘llaydigan bo‘lishni ta’minlashga yaratilgan taraqqiyot shakllari, umumiy ahvol va vaziyatlari ko‘rsatadigan tuzilish hisoblanadi. Bu tuzilish shaxsiy, ijtimoiy, madaniy va ma’naviy taraqqiyot hamda oila a’zolari orasidagi o‘zaro aloqa va munosabatlarning mustaqil yechimlari bilan xususiyatlari belgilanadi.
19-VARIANT
1. Oilaviy psixoterapiyaning maqsadi, oila yodgorligini oshirish, munosabatlarni qurish va o‘zaro kirish qurishni o‘rgatadi. Bu metod borasida kasb-top, sog‘lomlik, yosh bolalar tarbiyasi, salomat yashash va qiziqarli ijobiy mustaqilliklar, ko‘p irsol tuyg‘unliklar, kimyoviy iplikni qayrash, avvalo oilaviy hayotning talablarini tahlil qilish, o‘zaro munosabatlarni chuqurlashtirish, xatolarni tuzatish va oila a’zolari o‘rtasidagi aloqa va munosabatlarni rivojlantirishning vazifalari uchun amalga oshiriladi.
2. Virjiniya Satir, Amerikalik kasb-top psixolog, oilaviy hayotga oid bir qator tadqiqotlar yuritgan. U o‘zbek xikmatkorlarining ham kasbi normalarida burnib o‘tar ekan, chunki Virjiniya Satirning o‘zining familyaga oid psixologik qarashlari hozirgi kundalarda ham joriy. Uning tadqiqotlari bizning ushbu kunlarda kasb-top-psi-xologlar, olamni qarashlari, davlatlar va jamiyatlar himotalarining merry penleri bo‘lgan, ijobiy kasb-top va olamni global harakatda tutish imkonini yaratadi.
3. Psixologik maslahat ish tartibi, kasb-topting qanday bo‘lishini, maslahat berishni qanday amalga oshirishni, xohishlarni tushunishni va assortimentni tushuntirishni yoki masalalarni aniqlashni, audiotranskript yozishni va shoshilinch tahlil qilishni o‘z ichiga olgan kasb-toptalarining tattobiq qilishini ahamiyat bilan o‘rganishdir.
4. Oilaning relaksatsiya vazifasi, taraqqiyotni yaxshilash va qulaylikni ko‘paytirishdir. Bu usul taraqqiyotlar va kasb-top psixologik yondashuvlar o‘qituvchilar, davolanib borayotgan qiziqarli harakatlar, yolg‘izlik va g‘amga qarshi yordam berish uchun o‘rgatiladi. Bu usulda turli kontentli ruxsatlar, avtorskompozitsiyalar, mashhur shaxslar tarixidan taqqoslangan kitoblar, turli musiqa xizmatlaridan foydalaniladi.
5. Oilaviy hayot siklining bosqichlari (Maktab o‘quvchilari oilasi), oilaviy tarbiya obyekti sifatida xizmat qiluvchi o‘qituvchilar va sinfdoshlarining ijtimoiy va axloqiy xususiyatlarni rivojlantirish, o‘quvchilarning yaratuvchi tasavvurlar va rivojlanishlarini o‘z ichiga oluvchi axborot-ta’limning loyihalash, rivojlanishi, rivojlantirishi, ta’lim metodlarini nazorat qilish va o‘zaro hamkorliklarni kuruvchi o‘zaro muloqotlarni davom ettirishdan iboratdir. Bu bosqichda qiziqarli kasb-toptik qadrlar, mustakil va samarador hodisalar va jamiy mashqlar ko‘rsatiladi.
20-VARIANT
1. Psixoterapiya asosiy yo‘nalishlari maslahat, psixologik konsultatsiya va davolashni o‘z ichiga oladi. Maslahat, eng oddiy va qisqa psixologik yondashuvni qamrab, bugungi qiyinchiligingizni rahatlash va hikmatli tanqidiy yondashuvni o‘rganishga imkon beradi. Psixologik konsultatsiya, mijozning yoshlari va maqsadlari bo‘yicha o‘z-o‘ziga xos psixologik yondashuvni taqdim etish orqali uning muammolari va qiyinchiliklari ustida ishlashni o‘rganishga qaratilgan. Davolanish, mijozlarning munosabatlari, mustaqil bo‘lishi yoki hayotda o‘z-o‘zini tiklashga qaratilgan yondashuvlar to‘g‘risida o‘rgatilgan.
2. Oilaviy qadryatlar, oilaviy munosabatlar tizimining asosi ekanligi, ana shu munosabatlar tizimini rivojlantirishning zaruriga ishonish va unga mos keluvchi qarashlarni ta’yinlash, bir-biridan foydalanishni xohlagan algoritmlarni tuzish orqali mahalliyatni o‘zgartirish va olovdan o‘tishga yo‘naltirilgan, ayniqsa, bugungi dunyo bo‘yicha juda muhimdir.
3. Mijoz bilan suhbat boshlash, psixologik maslahat va yondashuvchi davlatlar orqali olib boriladigan qiyinliklарni oling, yuqorida aytilgan psixoterapiya, psixologik konsultatsiya va davolash texnologiyalariga muvofiq, mijozni qanchalik tayyor tutishni, uning munosabatlari va minglab psixologik ko‘rsatkichlarni tanishib chiqishni va chuqurroq tahlil qilishni o‘z ichiga oladi.
4. Hozirgi zamon oilasining asosiy vazifalari, salomatlik va xavfsizlik, hozirgi va kelajakdagi o‘quv yurtlarida va ish joylarida faol ishtirok etish, ijtimoiy-yo‘nalishli va yuqori maqsadli harakat etish, tashqi doimiylik va oilaviy munosabatlarni tizimli ko‘paytirishdan iboratdir.
5. Genogramma metodi ijtimoiy-nazorat qiluvchi tahlil va asosiy miqyoslar orqali hozirgi va o‘tgan oilavilar, ularning o‘quv yurtlari, vaqt yuzasidan hikoyalar va aloqalar raqamini birlashtirilgan va tahlil qilingan tanqingiz va ulardan mashhur va ma’lumotlar olmaydi. Bu metoddagi natijalar kimdir, ularning yashash oraliqlari, munosabatlari va o‘zlari o‘zlarini chaqirib o‘tishlari haqida asosli o‘z fikrlarini o‘z ichiga oladi.
21-VARIANT
1. To‘liq bo‘lmagan oila, hatto bir yoki bir nechta a’zolari yo‘qligi sababli, keyinchalik undan ko‘proq zarar ko‘rgan tugallik, qasddan yoki bevosita husn-afvorlik ya’ni yomon ko‘rishga yoki bevosita qasddan turli fonlar yaratishga olib kelayotgan sodirga olishi mumkin.
2. Oila muloqot tizimi, oilaviy munosabatlar tizimining asosi ekanligi, ana shu munosabatlar tizimini rivojlantirishning zaruriga ishonish va unga mos keluvchi qarashlarni ta’yinlash orqali mahalliyatni o‘zgartirish va olovdan o‘tishga yo‘naltirilgan.
3. Oilaning tarbiyaviy vazifasi, o‘quv-yurtlarda va kelajakdagi ish joylarida hamda ijtimoiy-yo‘nalishli va yuqori maqsadli harakatlar ko‘rish va ularni o‘rganish bo‘yicha tashabbuskor etish orqali uning o‘zini rivojlantirishga yordam berish, yosh ijtimoiy-siyosiy tizimiga kirish, ish-lavozim siyosatlari va oilaviy munosabatlarni tizimli ko‘paytirishdan iboratdir.
4. Psixologik maslahatning asosiy bosqichlari, mijozni maqsadlarini tahlil qilish, barxat kafolatlarini taqdim etish, psixologik tahlil qilish, ijtimoiy-psixologik o‘qimlarga tayangan holda kelib chiqish, yondashuvchi davlatlar orqali olib boriladigan qiyinliklarni oling, yangi tahlil va takroriy tahlil bilan chegaralangan va mijozni majburiyatdan ozod qiluvchi muomalani taqdim etishdan iboratdir.
5. Oila bilan ilk uchrashuvning terapevtik masalalari, olijanovchilik va qilishini, badiiy va ijodiy moyillilikni taqdim etish, sabr va hurmatni o‘rgatish, mijozning o‘z o‘zini ochiq bayon qilishi uchun unga mos keluvchi imkoni keltirishga yordam berish, bukasini qadamga yetirish va oila munosabatlari tizimida uning xavfsiz va hamjihat ko‘rishiga yordam berishdan iboratdir.
22-VARIANT
1. Guruhiy normalar, guruhlarning qonuniy hususiyatlariga ishonish, guruh muomalasini o‘rganish, o‘rganishga yordam berish, guruhda yetakchilik talab qilish, do‘stlikning muhimligini ko‘rish va ko‘rganlarni muvofiqlashishdan iborat.
2. Ekzitensial-gumanistik yo’nalish, insoniyatning butunlay qadimiy va joriy muammolari bilan qarashtiriladi, bor-g‘or va mavjudlik, asosiy qiynalish va yuqorilik, maqsad va manfaatga to‘g‘ri keluvchi ma’no va maqsadlarga muvofiqlash movzusini ko‘rsatadi.
3. Disgarmonik oila belgilari, turli xil tarzda rivojlangan va bir-biriga mos kelmagan oilaviy munosabatlardir. Bunday oilalarda yomon munosabatlar sodir bo‘lishi, o‘zaro sukhtagi, murojaatlar va yuqori darajada kasalliklar sodir bo‘lishi mumkin.
4. Mijozning dardini tushuntirishda qo‘llaniladigan texnika, muxlisga sizning uning gapini eshitish va tushuntirishga ishonch bildirish bo‘yicha fikrlash, farqli holatlarga tayyor bo‘lingan va muxlisning tushunishga yordam berish va qarashlarni oqibatini tushuntirishga yordam berishdan iboratdir.
5. Islom dunyosidagi birinchi psixoterapiya haqida Al-Balxiy, Ar-Roziy va ibn Sino, inson psixologiyasiga oid dunyoning eng qadimiy yodgorligiga ega. Ular, insonga xususiy hodisalar, jismaniy yoki ruhniy kasalliklar, muammoni tahlil qilish, majburiyatni qolga kiritish va o‘z qadrini o‘rganishda katta yordam ko‘rsatdilar. Ularning usullari yiroqkech qilinishi mumkin va ularning fikrlari hali yoshida qabul qilingan maxsus psixoterapiya usullari kabi belgilangan.
23-VARIANT
1. Psixolog shaxsiga ta’rif - insonning mavjudligini, o‘ziga mahsus maneviyatini, faoliyati, qiziqishlari, hayoti va roli haqida inspeksiya va tadqiqot bilan shug‘ullanadigan, ularning xohish, ehtiyoj va talablarini analiz qiluvchi va ularga moslashtirilgan psixologik yondashuv beruvchi mutaxassisdir.
2. Virjiniya Satir oila haqida tadqiqotlari, maxsus terapevtik uslublar bilan yaqin munosabatlarni xamda oddiy turmush-tushunchani ko‘rsatuvchi, oilani uzoq vaqt davomida o‘zgartiruvchi, qarzni otkazish, gam va afv qilishning manzil qilinishi mumkin bo`lgan yondashuvni amalga oshiruvchi tadqiqotlar.
3. Ommaviy psixoterapiya, shaxsning mustaqil ravishda mavjudligi va jizzalarini tabiiy holatda boshqarishga qaratilgan mutaxassis yondashuviga asoslanadi, bu mutaxassis bushaqtirish, nafsiyat hodisalari, qiziqtirgan savollar, turli xil shaxsiy talablarga javob berish uchun katta o‘zgartirishlar sarflaydi.
4. Muloqot jarayonida yuzaga keladigan vaziyatli to‘siqlar, psixologik jarayonlarda mavjud bo‘lgan yumshoq dardni anglatish, qayg‘urish, jazba va aniq o‘z-ozini oqibatini tushuntirib berish, uning asosiy sabablari va yer-jozining analizini olib borishdan iborat to‘siqlardir.
5. Islom dunyosidagi birinchi psixoterapiya haqida Al-Balxiy, Ar-Roziy va ibn Sino, insonlarning mavjudligi va jizzalari bilan shug‘ullanishini, ularning chet el mutaxassislarining fikrlari asosida tarbiyalangan tarbiyaviy madaniyatni olga kiritishni o‘shirishda ahamiyatli samaradorlar qo‘llangan.Ularning fikrlari hozirgi kunda ham amalga oshiriluvchi psixoterapiya usullari qatoriga kirishgan va dunyo bo‘ylab qabul qilinadigan an’anada o‘z o‘rnini olishgan.
24-VARIANT
1. Oila psixoterapiyasining bosqichlari: - Shaxsni tushunish va tanishlik bosqichi – terapevt oila a’zolari bilan tanishadi va ularning murojaatlari orqali oila tarixi va hal-qilishini o'rganadi.- Mazmundorlik va shaxsiy zaxira tahlil qilish bosqichi – terapevt a’zolarning yashash va munosabatlari, aloqa shakllari, o‘z-o‘zini ifoda qilish usullari tuxtasinlariga uning qarashli vaqti o‘zida o‘zgarishlar chaqirdi va ularni tahlil qiladi. - Oila svgilmagan nuqsonlarning tahlili va hal qilish bosqichi – terapevt a’zolarni o‘z-o‘ziga mahsus vazifalar bilan, kelib chiqgan muammolarni xalovat, boshqa a’zolar bilan muammo yechish yoki kelib chiqqan nuqsonlarni hal qilish yuzasidan o‘zlashtiradi.- Harakatga o‘tkaziladigan bosqichi – terapevt o‘zlashtiriladigan yo‘nalishlarni aniqlab, a’zolarning harakatlarini, kelib chiqqan muammolarni hal qilish yollari va imkoniyatlarni aniqlaydi va ularga yordam beradi.
2. Mehnat terapiyasi, oila psixoterapiyasining bir turidir, shaxsning ishga, uning ish yukumiga ta’sirini, ishdan qoningan o‘sganliklar va o‘tkazgan mukofotlarni ele toplam qilish imkonini va ish orasida rivojlantirilishi lozim bo'lgan shaxsiy qobiliyatlarni ko‘rsatishni maqsad qilgan texnologiyadir.
3. Hozirgi zamon oilalarining turlari shunlardir:- Tradisional oilalar: ular o‘zaro ersaro tinoslashgan, jamoat ahamiyatining baland bo‘lgan, avlodlar orasida xalqaro aloqalarning o‘zgarishga tekshirilishi bilan kamayib ketishi mumkin bo‘layotgan oilalar.- Kengaytirilgan oilalar: oila a’zolari xar biri o‘zining o‘ziga mahsus mukofotlar, aniq murojaatlari, munosabati bor va ular ordidan kelib chiqib turadigan muammolarni hal qilish uchun birlashishadi.
- Notradisional oilalar: ular butun dunyo bo‘ylab turli xil osiyolarni taqdim etuvchi xususiy o‘rinda yashovchi, muxlis mavqelarni o‘zida jamlaydigan va ma'lum bir guruhga mansub bo‘lgan oilalar.
4. Simptomatik xulq-atvor, shaxsning harakatlarida, aloqalari va jiddiy kasalliklarda seziladigan asosiy chiptala to‘siqlarni tushunishda ishlatiluvchi psixologik termindir. Ushbu xulq-atvor shaxsning o‘zini yashirishga, yoki xatoliklarini mustahkamlashga va yaxshilashga qaratilgan psixologik xavfsizlik meyori va uchinchi tomondan tilga yetirilgan xizmatlarni aniqlashda ishlatiladi.
5. Transgeneratsion psixoterapiya, oila an'analari, duasidan, oddiy qo‘shinmaqa chaqaloqqa qadar oila munosabalari sonini oshirgan va mamlakatning turli hududlariga bo‘linayotgan qo‘shinmaqa chaqaloqqa qadar oila munosabalari sonini oshirgan yoki uning moddiy yoki ruhiy nuronlari orqali yirik uy, qaro katta og‘ir mahbus turmush yig‘inlari (har doim o‘zaro dushman, biznes birlashiq, faqat xatoliklarni ko‘rsatadigan shaxslar, shaxslar, yuqori tartibda xorijiy hududlarda yashaydilar) bilan amalga oshiriladigan turli psixoterapiya usullari majmuasini ma’lum qilgan umumiy konsept sifatida yuboriladi. Ularni o‘rganish, o‘qib chiqish va mustaqil yondashuv hisobi bilan ahamiyat ko‘paydi.
25-VARIANT
1. Oila qoidalari, oila a’zolari o‘rtasida mustaqil munosabatni ta’minlash, turli holatlarda yordam bera oladigan o‘zaro ifodalashtirish va kelajakdagi munosabatlarni belgilash maqsadini qo‘ygan, oila hayotida belgilangan qarorlar va o‘zaro muvofiqlashlar ishoratlanishi hisoblanadi. Bu qoidalarning asosiy maqsadi oilavilardagi aloqalar va birlashuvni rivojlantirish, oila a’zolari o‘rtasida rivojlangan qarorlarning joriyga kelishi va jiddiy muammolarni hal qilishda yordam berishdir.
2. Mijoz bilan suhbat boshlash o‘z ichiga turli murojaat turlari, maqsadlari, strategiyalari, samaradorlik boshqaruvini va boshqa tushunchalarni jamlashgan. Boshlang‘ich darajada, o‘zaro aloqa olish va munosabati rivojlantirish maqsadida mijoz bilan suhbat boshlanadi. Bu qadimgi psixologik bekorlik har bir insonda mavjud bo‘lgan shubha va halokat tushunchalarini kamaytirish uchun yaxshi imkoniyat yaratadi.
3. Xulq-atvor psixoterapiyasi, shaxsning qo‘shinmaqa chaqaloqqa borib o‘zini yashirishga, yoki xatoliklarini mustahkamlashga va yaxshilashga qaratilgan psixologik xavfsizlik meyori va uchinchi tomondan tilga yetirilgan xizmatlarni aniqlashda ishlatiladigan usuldadir. Styuart, Patterson va Jeykobson quyidagi qismlarni o‘z ichiga oladi: o‘z-o‘ziga ishonish, turli muammolarni hal qilishning qo‘llanishi va kamchiliklarni aniqlashni o‘rganish.
4. Metakommunikatsiya, bitta odamning boshqa odam bilan faollashtirilgan aloqa va shakl-larini tushunish va tushunmasdan qo‘yish bo‘yicha bir nechta texnikalarni ijtimoiy sinfdagi talabalarga o‘rgatish maqsadida o‘rganiladigan konsept sifatida aniqlanadi. Metakommunikatsiya, aloqalar o‘rtasida o‘tkazilayotgan yozuvli va gapiruvchanlik dasturlarini tahlil qiladigan va kompaniyalar, ishtirokchilar va boshqa jamiyat tashkilotlari uchun aloqa va xabarlar yuborish usullarini rivojlantirish uchun yordam beradi.
5. Oilaviy hayot siklining bosqichlari quyidagilarga bo‘linadi:- Maktabgacha/maktab yoshidagi bolaning oilasi: Bu bosqichda oila a’zolari uchrashuvi jihatidan yosh bola maktabga tayyorlanish va o‘qish boshlashiga tayyorgarlik yaratishga qaratiladi. Bu bosqichda o‘zaro tushunchalar o‘zgarishi va kelajakdagi qo‘l
26-VARIANT
1. Psixiatr, yuridik vakolatli tibbiy kasbdir, bu kasbda psixologik va nevrologik xiyonatlar, haqiqiy bo‘lmagan oqimlarning, haqiqat kengayib ketgan yoki haqiqatdan uzaqlashgan xotiralarni ko‘tarmasdan ilgari tashqi qarashlar va turli maqsadlarga erishish uchun tibbiy vositalarning ishlatilishi mumkin.
2. Psixoterapiya jihatlari quyidagilardan iboratdir: davolash, o‘z-o‘zini aniqlash, o‘z-o‘zini o‘chirish va o‘z-o‘zini yaxshilash. Bu jihatlar psixoterapiya jarayonida bo‘lgan yordam, sug‘urta va yaxshilash usullari.
3. Oilaviy hayot siklining bosqichlari O‘smirning oilasi misolida, bu bosqichlar quyidagi qismlardan iboratdir: qo‘shni iste'molchilarning kelsa-turib qolishi, oila a'zolari o'rtasidagi aloqalar, oilaviy muammo va yechimlarga qo'ymoqqa harakat qilish, muammoni hal qilish uchun kelgan yechimni amalga oshirish, va oila a'zolari o'rtasidagi aloqalarni rivojlantirish.
4. Mutolaaterapiya, biror mavzudagi quyidagilarga aloqador bo'lgan to'plamga asoslangan va ularni tahlil qilish uchun ishlatiladigan psixoterapiya usuli hisoblanadi. Mutolaaterapiya, maydoni global o'zgarish va tahlilga ixtisoslashgan boshqa psixoterapiya usullari bilan o'rniga "o‘z-o‘ziga aniqlash" maxsusidir.
5. Psixoterapiya turlari quyidagilardan iboratdir:- Individual yoki shaxsiy psixoterapiya: Bu turi psixoterapiya spesialisti va mijoz orasida shaxsiy murojaat yoki suhbati o‘z ichiga oladi.- Guruhiy psixoterapiya: Bu turi psixoterapiyada o‘zaro aloqa olishning shaxsiy ravishdan kamroq bo‘lgan o‘quvchilar, kollektivlar yoki guruhlar bilan amalga oshiriladi.- Ommaviy yoki oilaviy psixoterapiya: Bu turi psixoterapiya, oila a’zolari tomonidan tashkil etilgan va oilaviy aloqa, tarbiyaviy muammo va tuzatish usullari yordamida muammoni hal qilishga yordam berish maqsadida o‘tkaziladi.
27-VARIANT
1. Virjiniya Satir oila haqida tadqiqotlari, oilaviy aloqalar orqali insonning shaxsiy va sotsial rivojlanishining ahamiyatini ko'rsatadi. Uning nazariyasi, oilaviy aloqalar bilan birgalikda insonlarning xayotida ko‘proq barqarorlik, sog‘lom turmush, o‘z o‘zingizga ishonishingiz va o‘z o‘zingizni boshqalari bilan ham hisoblashning oddiy yollari borligini ta’minlaydi.
2. Individual psixoterapiya, psixoterapiya spesialisti va mijoz o‘rtasidagi shaxsiy suhbatlardan iboratdir. Bu terapiya turi, mijozning psixologik muammolarini, hal etish uchun quyidagi usullarga qarashiga asoslangan: murojaat qilish, shubhalarni aniqlash va ularni hal qilish uchun yordam berish.
3. K.Rodjersning shaxsiy nazariyasi, shaxsiy rivojlanish va o‘z-o‘zini aniqlashda insonning xududiga qarash, ishonish va sevgiga ega bo‘lishning muhimligini ko‘rsatadi. Uning nazariyasi, mohiyatining kengayib borishi va faollashtirilishi, insonning raqobatchilikdan uzilishi va o‘z-o‘zini yaxshilashiga olib keladi.
4. Guruh psixoterapiyasining usullari shuni o‘z ichiga oladi: guruh a’zolari orasida aloqa, tashvishlarni birlashtirish, aloqada qolish kabi imkoniyatlarga yordam berish, guruhda integratsiyalashish va o‘z-o‘zini aniqlash imkoniyatlarini tashkil etish.
5. Oilaviy rollarni taqsimlashning uch turi (Grebennikov, 1991), oila a'zolari o'rtasidagi munosabatlarni boshqa oilaviy aloqa ravishida tahlil qilishni taklif etadi. Ushbu nazariya bo'yicha, turli holda oila a'zolari quyidagi rollarga murojaat qilishi mumkin: ko‘p farzandli ota-ona, jadvallashgan ota-ona va erishiladigan vaqtida bo‘lgan ota-ona. Rol taqsimlash odobidan foydalanish, oila a'zolari o'rtasidagi aloqalarni rivojlantirish va muammolarni hal qilishda yordam beradi.
28-VARIANT
1. "So‘z" psixoterapevtning quroli sifatida psixoterapiya davomida mijoz va terapiya specialisti o‘rtasidagi o‘zaro munosabatni aniqlashda va yengil qilishda muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. So‘zning jiqiqlik va nishohniyati psixoterapiya usullari va ijtimoiy aloqa yaratishda juda muhimdir.
2. Ommaviy psixoterapiya, insonning umumi jihatlarini ko‘zlab, umumiy insiyatifni kuchaytirish, ijtimoiy aloqa qilish va shaxsiy va jamiyat taraqqiyoti bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni hal etishning umumiy psixoterapiya usullaridan biridir.
3. Gipnoterapiya, insonning yuborish va qabul qilish jarayonlarini kuchaytirish uchun yordam berish uchun gipnoz holatida ijro etiladigan terapevtik shakllardan biridir. Bu usulda, gipnoz holatida insonning zehniy, qalbiy va fizikaviy holatlari o‘zgartiriladi va uning psixologik muammolari yechilishi uchun kerakli ko‘rsatkichlar kuchaytirilishi xarakterlidir.
4. Oilaning rekreativ vazifasi, oila a'zolari o'rtasidagi aloqalarni kuchaytirish, kommunikatsiyani rivojlantirish va goryachiliksiz sharoit yaratishdan iboratdir. Bu, oila a'zolari uchun dam olish, rahatlashish va rivojlanish imkonini yaratadi.
5. Oilaviy hayot siklining bosqichlari (Oila bola uchun "uchirish maydonchasi" sifatida) - bu, bolalik davri yoki oila a'zolari o'rtasidagi aloqalar yuqori darajada hosil bo'lishi ommaviy holatlarni ko'rsatadi. Bu bosqichda bolalar kasbiy, ijtimoiy va shaxsiy rivojlanishlarini davom ettirish uchun shaxsiy muxofazalar, tarbiya va ma'naviy amaliyotlar hojat etadi.

29-VARIANT

1. Oilaviy psixoterapiya fanining rivojlanish tarixi, erkinlik va meros-tadbirlar jarayoniga qarshi xalqlararo harakatning o‘zgaruvchanliklariga bog‘liqdir. Zamonaviy psixoterapiya jahon tarixidagi o‘zgaruvchiliklar va tubdan tubgacha oila tarkibidagi psixologik ta’sirli holat tushunchasi asosida yuzaga kelgan edi.
2. Guruhiy normalar, bitta qirg‘in bajaruvchi terapevt tomonidan kelishma o‘rnatilgan platfirma hisoblanadi. Bu usulda, guruh a'zolari birlashib, bir-biriga psixologik yordam ko‘rsatish, yordam olish va aloqa tuzish imkoniyatini topishadi.
3. Muloqot jarayonida yuzaga keladigan to‘siqlar, terapevt va mijoz o'rtasidagi o‘zaro munosabatlarda paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan muhim masalalardir. Bu to‘siqlar odatda o‘ziga xos turli shakllarga ega bo‘ladi, chunki har bir insonning tushunchalari, qiziqishlari va xayollarida farq yaratadi.
4. Psixodinamik yo‘nalish, Freud, Jung va Adler kabi mashhur psixoterapevtlarning psixologik holatlarga psixologik ta'sirga ega bo‘lishiga aloqador turli shakllarga asoslangan classic qarashlardan biridir.
5. Oilaviy tizimli psixoterapiyaning eng yirik vakillari, Salvador Minuchin va Jay Haley sifatida ifodalangan. Ularning yaratgan dasturlar oilaviy aloqa va sharoitlar yordamida oilalarning turli muammolari va psixologik muammolari va manfiy o‘nliklari yechish uchun maxsus ravishlarni qo'llashni talab qiladi.
30-VARIANT
1. Avesto kitobida oila va nikoh munosabatlari jahon adabiyoti tarixida xususiy o‘rnini egallab kelgan. Kitobda oila va nikoh munosabatlari qarshi xalqlararo harakatning o‘zgaruvchanligi va meros-tadbirlarga tegishli turli shakllari to‘g‘risida ma’lumot berilgan.
2. Garmonik oila belgilari bir-biriga rag‘batlanish, ijtimoiy aloqalar, andozalik va qarindoshlikka erishishga asoslangan turli xususiyatlardan iboratdir. Harmonik oila uyg‘un va samimiy aloqalarga ega bo‘lib, o‘zaro xayotdan ko‘ra qarindoshlikni ta'minlaydigan tuzumli muammolardan uzak turadi.
3. Ijtimoiy terapiyaning vazifalari psixologik ko‘rsatmalardan foyda ko‘rish, ijtimoiy tashkilotlar va javobgarligini ta'minlash, jamiyatda yaxshi rivojlanishingizni ta'minlash, ijtimoiy taraqqiyot va tengsizlikni kamaytirish bilan bog‘liqdir.
4. Muloqot jarayonida yuzaga keladigan psixologik to‘siqlar, almashinuvchilar o'rtasidagi aloqa va munosabatlarda paydo bo‘ladigan masalalar, masalan, ishonch, qonuniy va normativ muammolarning yechilishi, yagona insonni kulgi qilmaydigan turli turdagi xavfli o‘zgarishlarni tahlil qilishdan iboratdir.
5. Sharqda psixoterapiyani rivojlantirgan allomalar, javobgarligini ta'minlash, aloqa jarayonini rivojlantirish, ijtimoiy ma'noga ega bo'lgan amaliyotlarni rivojlantirish va turli shakllarda psixologik yordam ko‘rsatishga sponsorlik qilish bilan bog‘liqdir. Alla'qachon mashhur sharqli psixoterapevt Davud Qorzin kabi shaxslarning ishlari, psixoterapiyani sharqda rivojlantirishga yordam berishga o‘xshash maqsadlar bilan bog‘liqdir.

31-VARIANT

1. Oilaviy rollarning tuzilishi in uz? Oilaviy rollar bir oiladagi har bir kishi o‘sish va o‘sish davom ettirish tizimini ifodalovchi kichik o‘rtacha yilliklardagi voqealardan tashkil topgan asabiy qurilma tizimi sifatida tanalashning bir shakli hisoblanadi. Bu rollar oilada ba’zi kishi yosongan vazifalar, tavsiflar, yordamga qo‘llash va aloqa tizimini qo‘llashga qaratilgan.
2. Geshtalt psixologiya in uz? Geshtaltpsihologiya shaxslarning dunyosini o‘rganishga mo‘ljallangan psixoloji o‘qishning bir loyihasi hisoblanadi. Bu psixologiya shaxslar tajribalarini, g‘oya va fikrlarini vaqtida yashashga qaratilgan his tizimlarini hosil qilish yordamida ulardagi ma‘lumotlarni tahlil qiladi. Ayni paytda, geshtaltpsihologiya o‘z-ozini bajaruvchi holatlar va yordamchi, munosabat tuzish va o‘z-o‘zini ko‘rsatish tavsiyalari bilan o‘xshash psixologik yo‘naltirish asosida shaxslarning yaxshi hayot sirlarini topishga yordam beradi.
3. Z.Freydning gipnoterapiya haqidagi fikrlari in uz? Gipnoterapiya Freydning obyektiv qarorlar va rivojlanish huquqidan foydalanadigan qadimiy shifoxonasining asosida yuzaga kelgan kutilmagan psixoterapiya shakli hisoblanadi. Freyd gipnosi psixoterapiya jarayonida ertangi hamda o‘z-o‘rganish psixologik hissiyatlarni qo‘llab-quvvatlash uchun o‘ylab o‘rniga jalb etish mumkin bo‘lgan bir narsa hisoblaydi.
4. Oilaning rekreativ vazifasi in uz? Oilaning rekreativ vazifasi yuqori miqdorda moliyaviy to‘lovlar bilan bog‘liq bo‘lmagan qulay bo‘lishni ta’minlashdar. Bu ko‘rsatkich yaxshi uzatish va parvarish asosida bo‘lgan majburiyatlardan ozod qilinadigan va tashqi holatdan va iqtisodiy holatlardan chiqishga yordam beradi.
5. Psixologik maslahatlar o‘tkazish in uz? Psixologik maslahatlar, tibbiy yoki psixolojiyaiyasiyu kabi amaliyotlar tuzilishi bilan bog‘liq bo‘lib, psixologik holatlarga yordam kirish uchun foydalaniladi. Bu yordam ko‘rsatish maslahati aloqa, muloqot va mudhishlikqa kirituvchi ko‘rinishini qamrab oladi. Psixologik maslahatlar yordamida bir kishi o‘z o‘zakidagi orzular va maqsadlarni tushunishiga va o‘z-o‘zini aniqlashiga yordam berish kifoya.