Amaliy ish №6 Mavzu: Xotira turlari va xususiyatlari Vazifa

Amaliy ish № 6
Mavzu: Xotira turlari va xususiyatlari


Vazifa: Yangi va eski avlod xotira iyerarxiyasini solishtirma tahlil qilish.

Kompyuterni umimiy xotira tizimi

Xotirani besh sathli tashkil etilishi

Ierarxiyaning yuqorisidan pastga qarab harakatlanganda (xotiraning) 3 ta parametrlar o`zgaradi. Birinchidan:
Xotiraga kirish vaqti ortadi. Masalan, registrlarga kirish uchun bir necha nanosekund talab etilsa, asosiy xotiraga kirish uchun esa ber necha o’nlab nanosekundlar talab etiladi. Undan so`ng kirish vaqti sezilarli darajada ortadi: masalan, magnit disklarga kirish vaqti registrlarga kirish vaqtiga nisbatan yuzlab marta sekin hisoblanadi. Optik disklar va lentali tashuvchilarga kirish vaqtini sekundlarda o`lchash mumkin.
Xotira hajmi ortadi. Eng samarali holatda registrlar 128 bayt ma`lumotni sig`dirishi mumkin, kesh-xotira esa o`nlab megabaytni, asosiy xotira – gigabayt va magnit disklar terabayt hajmdagi ma`lumotlarni sig`dira olishi mumkin.
Narx oshib boradi. Masalan, narxdagi ko`p bo`lmagan tafovvut bilan gigabaytda o`lchanuvchi asosiy xotira va terabaytda o`lchanuvchi doimiy xotira qurilmasini sotib olish mumkin.
Kompyuterlar uchun ham xotira turlari mavjud. Bu turdagi xotiralar ko'pgina kattalashtirilgan bo'lib, ular bilan bir nechta ishlar bajarish mumkin.

1. 
   RAM (Random Access Memory): Bu turdagi xotiralar, kompyuterimizning joriy amalni o'tkazayotgan dasturlari va fayllarni saqlash uchun foydalaniladi. RAM, bir necha kiritilgan dasturlar yoki fayllar yordamida ishlashi mumkin, shuningdek, qisqa muddat ichida dastur ma'lumotlarini ko'chirib, amalni tezda bajarish uchun ham xizmat qiladi.
   
2. 
   ROM (Read-Only Memory): Bu turdagi xotiralar, ko'pgina kompyuterning operatsion tizimiga yuklangan kerakli ma'lumotlar, odatda, BIOS ma'lumotlarini saqlash uchun foydalaniladi. ROM-da saqlangan ma'lumotlar faqat o'qilish uchun mo'ljallangan bo'lib, ularda o'zgartirish kiritish mumkin emas.
   
3. 
   Cache xotirasi: Bu turdagi xotiralar, internetdan ko'proq ma'lumot yuklashni tezlashtirish uchun foydalaniladi. Brauzer, internet saytiga kirishda foydalanuvchining kutishini engellemasligi uchun avtomatik ravishda saytning asosiy ma'lumotlarini saqlab qoladi.
   
4. 
   Virtual xotira: Bu turdagi xotiralar, RAM va disklarning qo'llanishini biriktiradi va faqat kiritilgan dasturlar va ma'lumotlar uchun foydalaniladi. Virtual xotiralar, hajmli o'zgartirishlar uchun kompyuterda saqlanadigan o'zgartirishlar kabi yo'nalishlarni emulatsiya qilish uchun ham foydalaniladi.
   
5. 
   Seksiya xotirasi: Bu turdagi xotiralar, turli dasturlar tomonidan ishlatiladigan ma'lumotlar uchun ajratilgan bo'lib, bular turli dasturlarning ishga tushirilishiga ham hamkorlik qiladi. Misol uchun, MS Word-da yaratilgan hujjatni saqlash uchun, fayl yoki to'g'ri sarlavhadan turib yasalgan faylni saqlash uchun xizmat qiladi.
   
6. 
   Optik xotira: Bu turdagi xotiralar, diskda saqlangan ma'lumotlarga yozish va ularni o'qish uchun foydalaniladi. Optik xotiralar, CD, DVD va Blu-ray diskining maydonlari bo'lib, ularning hajmi ko'pgina kompyuter xotirasidan katta bo'ladi.
   

HDD (Hard Disk Drive) - Bu turdagi xotiralar aksiya-reaksiya prinsipi asosida ishlaydi. Shunchaki, diskida turli turdagi mag'lubiyat va elektronik elementlar orqali ma'lumotlar saqlanadi. Disk hajmi va tezligi odatda HDD sifatida qo'llanilgan xotiralar SSD-larga nisbatan past bo'ladi. Ammo HDD-lar ko'proq arzon va katta xotira hajmi bilan ta'minlanadi.

SSD (Solid State Drive) - Bu turdagi xotiralar esa qattiq disk yoki har qanday mag'lubiyatning ishlatilmagan solid-state elementlari orqali ishlaydi. Bu turlar hajmi kam, tezligi esa katta bo'lib, SSD-lar ko'p qurilmalar va tizimlarning ish xususiyatlarini oshirishiga yordam beradi. Ammo SSD-lar HDD-larga nisbatan arzon emas va ular hajmi ko'proq kichik bo'lishi mumkin.