Amaliy mashg’ulot №1 Eritib qoplash uchun qoplamali elektrodlarni turini va rusumini tanlash Qisqacha nazariy ma’lumot


Elektrod simini chiqishi uning diametriga bog‘liqligi


Download 260.15 Kb.
bet10/17
Sana27.01.2023
Hajmi260.15 Kb.
#1133082
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   17
Bog'liq
Amaliy mashg\'ulot

Elektrod simini chiqishi uning diametriga bog‘liqligi

de, mm

0,5

0,8

1,2

1,6

2,0

2,5

3,0

le ,mm

5÷7

6÷8

8÷12

14÷16

15÷18

18÷20

20÷25

le =20mm qabul qilamiz

Gazli eritib qoplash rejimini hisoblang


9.4-jadval
Topshiriq variantlari





Eritib qoplangan yuza
balandligi h, mm



Eritib qoplangan yuza
balandligi h, mm

1

2,0

1

4,0

2

2,2

2

4,2

3

2,4

3

4,4

4

2,5

4

4,5

5

2,6

5

4,8

6

2,8

6

5,0

7

3,0

7

6,0

8

3,2

8

7,0

9

3,4

9

8,0

10

3,5

10

9,0

11

3,6

11

10,0

12

3,7

12

12,0

13

3,8

13

2,0

14

4,0

14

2,2

15

4,2

15

2,4

16

4,4

16

2,5

17

4,5

17

2,6

18

4,8

18

2,8

19

5,0

19

3,0

20

6,0

20

3,2

21

7,0

21

3,4

22

8,0

22

3,5

23

9,0

23

3,6

24

10,0

24

3,7

25

12,0

25

3,8

Nazorat savollari

1. Payvandlash rejimi deb nimaga aytiladi?


2. Flyus ostida eritib qoplashning rejim parametrlariga nimalar kiradi?
3. Payvandlash toki kuchi qanday hisoblanadi?
4. Payvandlash simini uzatish tezligini qanday aniqlaymiz?
Amaliy mashg’ulot №8
Elektrshlakli eritib qoplash parametrlarini hisoblash

Elektrshlakli eritib qoplash rejimi asosiy parametrlariga quyidagilar kiradi: payvandlash toki, yoydagi kuchlanish, payvandlash tezligi, payvandlash simini uzatish tezligi.


1. Payvandlash toki kuchini quyidagi formula bilan aniqlanadi:
IPAY = (80 - 100)h1
Bu yerda h1 — erish chuqurligi, mm.
Bir o‘tishli bir tomonli payvandlashda h1 = s qabul qilinadi, ikki tomonli payvandlashda h1 = (0,6 — 0,7)s (tirqishsiz yig‘ish, payvandlash chetlarini tayyorlab), bu yerda s — payvandlanayotgn detal qalinligi. Burchak choklarni payvandlashda uchma-uch birikmalarni payvandlashdagi hisob-kitoblar bajariladi, payvandlash qirralarini 90° ga ochish bilan.
2. Elektrod simi diametri, mm

Bu yerda j — tok zichligi chegarasi, A/mm2.
Tok zichligi chegarasi turli diametrli elektrodlar uchun diametr elektrodiga bog‘lik (7.1- jadval).

7.1-jadval

Elektrod diametriga nisbatan tok zichligi chegarasiga bog‘liqligi





dE, mm

2

3

4

5

6

j, A/mm2

65-200

45-90

35-60

30-50

25-45

3. Payvandlash tezligi:


vpay = A/Ipay, m/soat
A koeffitsienti bu yerda elektrod diametriga nisbatan tanlanadi (7.2 - jadval):

7.2-jadval

A koeffitsientini elektrod diametriga nisbatan bog‘liqlik chegarasi





dE, mm

2

3

4

5

6



8-12

12-16

16-20

20-25

25-30

4. Yoydagi kuchlanish:


, V


Misol. Payvand buyumni qalinligi s=16,0 mm ni tashkil etadi. Bir tarafining erish chuqurligi 0,5s dan 0,5 mm ga ko‘p bo‘lishi kerak, chunki chok o‘zagi yaxshi payvandlanishi uchun, ikkinchi tomondan esa 0,75s ga kam, chunki erigan metalni oqib ketishini bartaraf etish uchun. Ya‘ni erish chuqurligi 8,5...12 mm diapazonida bo‘lishi kerak. Shartlarga ko‘ra erish chuqurligini h=10 mm deb qabul qilamiz.
1. Payvandlash toki kuchini formula bo‘yicha aniqlaymiz
, A
Bu yerda k – proporsionallik koeffitsienti, bu tok turi va qutbiga, elektrod diametriga, flyus markasiga bog‘liq. Flyus markasi AN-348A va elektrod simining diametri 4 mm bo ‘lsa k=1,15 teng bo ‘ladi.

qabul qilamiz.
2. Yoy kuchlanishini aniqlash Ud = 20 + ± 1

Ud =20 + ±1=30÷32V


3. Erish chuqurligi ψer koeffitsientini. Grafigi bo‘yicha, ψer=2,85 ni qabul qilamiz.


4. ψer bilgan xolda, chok eni b ni aniqlaymiz:
b=ψerh=2,85·10=28,5 mm
b=28 mm qabul qilamiz
5. Valik shakli koeffitsientini bilgan holda ya ‘ni ψv=b/c=5÷8, chokni bo‘rtib chiqanligini aniqlaymiz; ψb=5 deb qabul qilamiz, u holda s=b/ ψb=28,5/5=5,7 mm tashkil etadi.
6. Qoplangan metall kesim yuzasini aniqlaymiz: Fn:
Fn=0,75bc=0,75·28·5,7=119,7 mm2
7. Eritib qoplash koeffitsientini aniqlaymiz αek=A+B·Ipay/del
AN-348A flyus uchun, A=7,0 va V=0,04 O‘zgaruvchan tok uchun
αn=7+0,04·870/4=15,7g/A·soat
8. Payvandlash tezligini aniqlaylamiz:

9. Payvandlash simini uzatish tezligini aniqlaymiz

10. Elektrod chiqishini aniqlaymiz:

Elektrod chiqish qiymatini 7.3 – jadvaldan olamiz


7.3-jadval
Elektrod simini chiqishi uning diametriga bog‘liqligi



de, mm

0,5

0,8

1,2

1,6

2,0

2,5

3,0

4,0

le,mm

5÷7

6÷8

8÷12

14÷16

15÷18

18÷20

20÷25

25-30

le =25 mm qabul qilamiz
Flyus ostida payvandlashning payvandlash rejimini hisoblang

7.4-jadval


Topshiriq variantlari





Payvandlanadigan metall
qalinligi s, mm



Payvandlanadigan metall
qalinligi s, mm

1

0,5

1

3,0

2

1,0

2

3,2

3

1,2

3

3,4

4

1,4

4

3,5

5

1,5

5

3,6

6

1,8

6

3,7

7

2,0

7

3,8

8

2,2

8

4,0

9

2,4

9

4,2

10

2,5

10

4,4

11

2,6

11

4,5

12

2,8

12

4,8

13

3,0

13

5,0

14

3,2

14

0,5

15

3,4

15

1,0

16

3,5

16

1,2

17

3,6

17

1,4

18

3,7

18

1,5

19

3,8

19

1,8

20

4,0

20

2,0

21

4,2

21

2,2

22

4,4

22

2,4

23

4,5

23

2,5

24

4,8

24

2,6

25

5,0

25

2,8



Nazorat savollari

1. Payvandlash rejimi deb nimaga aytiladi?


2. Flyus ostida payvandlashning rejim parametrlariga nimalar kiradi?
3. Payvandlash toki kuchi qanday hisoblanadi?


Amaliy mashg’ulot №9
Himoya gazlari muhitida eritib qoplash uchun ishlatiladigan payvandlash
simlarini tanlash


Qisqacha nazariy ma’lumot

Himoya gazlari muhitida payvandlashda payvand sim eriydigan qoplamsiz elektrod sifatida ishlatiladi. Payvanllash simidan qoplamli elektrodlarning eriydigan o‘zaklari yasaladi.


GOST 2246-70 "Payvandlash po‘lat simi" ga ko‘ra payvand sim 0,3; 0,5; 0,8; 1; 1,2; 1,4; 1,6; 2; 2,5; 3,0; 4; 5; 6; 8; 10 va 12 mm diametrda ishlab chiqariladi. Birinchi yetti diametrli simlar asosan himoya gazlari muxitida yarim avtomatik va avtomatik payvandlashga mo‘ljallangan. Flyus ostida yarim avtomatik va avtomatik payvandlash uchun 2-6 mm diametrli sim ishlatiladi. Diametri 1,6 - 12,0 mm bo‘lgan simdan elektrodlarning o‘zaklari tayyorlanadi. Sim og‘irligi ko‘pi bilan 40 kg ga boradigan buxta-o‘ram tariqasida ishlab chiqariladi.
GOST 2246-70 kimyoviy tarkibi turlicha bo‘lgan po‘lat simlarning quyidagi 77 ta markasini ishlab chiqishni nazarda tutadi:
a) tarkibida 0,12% gacha uglerod bo‘lgan va oz hamda o‘rtacha uglerodli, shuningdek ba‘zi bir kam legirlangan po‘latlarni payvandlashga mo‘ljallangan kam uglerodli simlar, ular jumlasiga, Sv-08, Sv-08A, Sv-08AA Sv-08GA, Sv-10GA, Sv-10G2 lar kiradi;
b) tegishli markalardagi kam legirlangan po‘latlarni payvandlashda ishlatiladigan marganes, kremniy, xrom, nikel, molibden va titan bilan legirlangan simlar; bunday simlarga jami 30 marka sim, shu jumladan Sv-08GS, Sv -08G2S, Sv -12GS va boshqalar kiradi;
v) maxsus po‘latlarni payvandlash va eritib yopishtirish uchun mo‘ljallangan ko‘p legirlangan Sv-12X11NMF, Sv-12X13, Sv-08X14GNT va boshqa markadagi simlar; jami 41 ta marka.
Payvandlash simining belgisi Sv (payvandlash) xarfi bilan va uning tarkibini bildiruvchi harfiy-raqamli belgi bilan belgilanadi. Birinchi ikki raqam simda uglerodning foizining yuzdan bir ulushlaridagi miqdorini ko ‘rsatadi. So‘ngra harf va raqam (raqamlar) bilan navbati bilan legirlovchi elementlarning nomi va foizlardagi miqdori ko ‘rsatilgan bo‘ladi. Legirlovchi element miqdori 1 % dan kam bo‘lsa, bu elementning nomini bildiruvchi xarfning o‘zigina qo‘yiladi. Legirlovchi elementlarning shartli harfiy belgilari 2.1 - jadvalda ko‘rsatilgan.
2.1-jadval
Legirlovchi elementlarning belgilanishi



Nomi

Elementning Mendeleyev davriy sistemasidagi shartli belgisi

Metallni rusumdagi belgisi

Azot

N

A*

Niobiy

Nb

B

Volfram

W

V

Marganes

Mn

G

Mis

Cu

D

Selen

Se

Ye

Kobalt

Co

K

Molibden

Mo

M

Nikel

Ni

N

Bor

B

R

Kremniy

Si

S

Titan

Ti

T

Vanadiy

V

F

Xrom

Cr

X

Alyuminiy

Al

Yu

* Yuqori legirlangan po‘latlarda belgi oxirgi markasini qo‘yish mumkin emas.


Po‘lat markasi oxiridagi A xarfi uning juda yuqori sifatli ekanini va unda oltingugurt va fosfor miqdori juda kam ekanligini bildiradi.
Payvandlash simlarining diametrlari esa raqam bilan, ularning markalari oldiga yozib ko‘rsatiladi:
Misol: 3-Cv10G2SMA GOST 2246-70
Bu quyidagicha o‘qiladi: simning diametri - 3 mm, payvandlash uchun mo‘ljallangan, uglerod – 0,10%, marganes - 2%, kremniy va molibden 1% atrofida, oltingugurt va fosforlarning miqdori 0,01%dan kamaytirilgan.
Ko‘pgina hollarda payvandlash simlarining markalar oxirida quyidagi xarflarni uchratishimiz mumkin:
"O" - simning sirti mis qatlami bilan qoplanganini bilidiradi.
"E" - ushbu sim qoplamali elektrod tayyorlashga ishlatilishini bildiradi.
"Sh" - bu sim elektr-shlak usulida eritilgan po‘latdan tayyorganligini bildiradi.
"VD" - bu sim vakuum-yoyli usulida eritilgan po‘latdan tayyorganligini bildiradi.
"VI" - bu sim vakuum-induksion usulida eritilgan po‘latdan tayyorlanganligini bildiradi.
Simning sirti toza va silliq, kuyindisiz, zanglamagan va moysiz bo‘lishi kerak. Payvandlashning mexanizatsiyalashtirilgan usullarida ishlatiladigan sim sirtiga mis qoplab chiqarilishi mumkin. Chiqarilgan har qaysi sim partiyasida sertifikat bo‘lishi kerak. Unda sim qaysi zavodda ishlab chiqarilgani, simning nomi va po‘lat markasi, pulatning kimyoviy tarkibi, sinash natijalari, vazni va boshqa zarur ma‘lumotlar ko‘rsatiladi.
GOST 7871-75 «Alyumin va alyumin qotishmalaridan tayyorlangan payvandlash simi» alyuminiy va uning qotishmalarini payvandlash uchun ishlatiladigan 14 xil simlarini namoish etadi, bulardan:
- toza alyuminiylar uchun SvA97, SvA85T, SvA5;
- ayuminiy-marganes qotishmalari uchun SvAms;
- alyuminiy-magniy qotishmalari uchun SvAMg3; SvAmg4; SvAMg5; SvAMg 6; Sv1557; SvAMg61; SvAMg63;
- alyuminiy-kremniy qotishmalari uchun SvAK5; SvAK10; Sv1201.
Payvand sim 0,8 mm dan 12,5 mm gacha diamatrda ishlab chiqariladi.
GOST 16130-90 «Mis va asosi mis qotishmalaridan tashkil topgan payvandlash uchun simlar va chiviqlar» mis va uning qotishmalarini payvandlash uchun qo‘llaniladigan 17 xil payvandlash simlari (M1; M1r; MSr1; MNJ5-1; MNJKT5-1-0,2-0,2; BrKMs3-1; BrAMs9-2; BrX0,7; BrXNT; BrNSr; BrAJMs10-3-1,5; BrOS4-3; BrOF6,5-0,15; L63; LO60-1; LKBO62-0,2-0,04-0,5; LK62-0,5) va 5 xil chiviqlar (M1r; M2r; LMs58-2; LJMs59-1-1; LOK59-1-0,3) turlarini namoyish etadi. Simlar diametri 0,8 mm dan 8 mm gacha bulib 14 turdagi diametrlardan iborat. 6 va 8 mm li chiviqlar mavjud.
Payvandlash simlari mis va uning qotishmalari singari belgilanadi, ya‘ni raqamlar va harflar shunday belgilanadi.
Mis aralashmali qotishmalar quyidagicha belgilanadi M – mis-nikelli qotishmalar; Br – bronza; L – latun. Qolgan harflar legirlovchi elementlarning xarfli belgilaridan iborat bo‘ladi.


2.2-jadval
Legirlovchi elementlarni belgilash



Nomi

Elementning Mendeleyev davriy sistemasidagi shartli belgisi

Metallni rusumdagi belgisi

Alyuminiy

Al

A

Beriliy

Be

B

Vol‘fram

W

V

Temir

Fe

J

Magniy

Mg

Mg

Marganes

Mn

Ms

Kremniy

Si

K

Kalay

Sn

O

Titan

Ti

T

Sink

Zn

S

Fosfor

P

F

Xrom

Cr

X

Mis – nikelli qotishmalar va bronzalar uchun raqamli belgilanishlar legirlovchi elementlarning foiz miqdorida tashkil etishini belgilaydi qolgani esa misni miqdori bo‘ladi.


Latunlar uchun birinchi raqam misning miqdorini belgilaydi, keyngi raqamlar mos ravishda legirlangan elementlarning foizdagi miqdorini belgilaydi qolgani esa sinkni tashkil etadi.

Payvandlash simlarining rusumlarini tarjimasini aytib bering




2.3-jadval
Topshiriq variantlari





Legirlangan simlar

Yuqori legirlangan simlar

Alyuminiy va mis qotishmalaridan tayorlangan simlar

1

Sv-08GS

Sv-12X11NMF

Sv A97

2

Sv-12 GS

Sv-10X11NVMF

Sv A85T

3

Sv-08 G2S

Sv-12X13

Sv A5

4

Sv-10 GN

Sv-20X13

Sv AMs

5

Sv-08GSMT

Sv-06X14

Sv AMg3

6

Sv-15GSMTYuSA

Sv-08X14GNT

Sv AMg4

7

Sv-20GSTYuA

Sv-10X17T

Sv AMg5

8

Sv-18XGS

Sv-13X25T

Sv 1557

9

Sv-10NMA

Sv-01X19N9

Sv AMg6

10

Sv-08MX

Sv-04X19N9

Sv AMg63

11

Sv-08XM

Sv-08X16N8M2

Sv AMg61

12

Sv-18XMA

Sv-08X18N8G2B

Sv AK5

13

Sv-08XNM

Sv-07X18N9TYu

Sv AK10

14

Sv-08XMFA

Sv-06X19N9T

MNJKT5-1-0,2-0,2

15

Sv-10XMFT

Sv-04X19N9S2

MNJ5-1

16

Sv-08G2S

Sv-08X19N9F2S2

BrKMs3-1

17

Sv-08XGSMA

Sv-05X19N9F3S2

BrAMs9-2

18

Sv-10XG2SMA

Sv-07X19N10B

BrXNT

19

Sv-08XGSMFA

Sv-08X19N10G2B

BrNSr

20

Sv-04X2MA

Sv-06X19N10M3T

BrAJMs10-3-1,5

21

Sv-13X2MFT

Sv-08X19N10M3B

BrOS4-3

22

Sv-08X3G2SM

Sv-04X19N11M3

BrOF6,5-0,15

23

Sv-08XMNFBA

Sv-05X20N9FMBS

LO60-1

24

Sv-08XN2M

Sv-06X20N11M3TB

LKBO62-0,2-0,04-0,5

25

Sv-10XN2GMT

Sv-10X20N15

LK62-0,5




Download 260.15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling