Amaliy mashg’ulot №1. Kimyoning asosiy tushuncha va qunulariga doir masalalar yechish 1-masala

Amaliy mashg’ulot №1. Kimyoning asosiy tushuncha va qunulariga doir masalalar yechish
1-masala. Massasi 5,0g. bo`lgan metal kislorod bilan birikib, 9,44g. oksidni hоsil qildi. Shu metallning ekvivalent molyar massasini aniqlang.
Berilgan :Yechish:
m_Me = 5,0g. Me + O₂ = Me_xO_y
 = 9,44g.
Э_Me - ?   =  - m_Me= 9,44 – 5,0=4,44g.
A = Э V = 9 3 = 27  [Al]
4Al + 3O₂ = 2 Al₂O₃


2-masala. Agar 2,69 g metall xloriddan 1,95 g metall gidroksid olingan bo’lsa metallning ekvivalent massasi va nomini aniqlang?
Ekvivalentlar qonunidan foydalanib Cl^- va OH^- larning ekvivalent massalarini topamiz.
Ek(Cl^-) = Mr/v = 35,5/1= 35,5 g/ekv Ek(OH^-)=Mr/v = 17/1 = 17g/ekv
2,69g 1,95g
MeCl_x = Me(OH)_x
x+35,5 x+17
proporsiya tuzib bir noma’lumli tenglamadan x ni topamiz.
2,69 ∙ (x + 17) = 1,95 ∙ (x + 35,5); 2,69x + 45,73 = 1,95x + 69,225
2,69x – 1,95x = 69,225 – 45,73; 0,74x = 23,495; x = 31,75 g/ekv Me
Ar(Me)= Ek(Me) ∙ v(Me) = 31,75 ∙ 2 = 63,5 g/mol Cu
3-masala. 1,8 g metall oksidini qaytarish uchun 840 ml vodorod sarf bo’ldi. Metall va uning oksidi ekvivalentini aniqlang?
840 ml vodorodning massasini aniqlaymiz.
22400 ml H₂ ---------- 2 g keladi
840 ml H₂ ------------ x g keladi x = 0,075 g H₂
1,8 g 0,075 g
Me_xO_y + y H₂ = x Me + y H₂O
x + 8g/ekv 1 g/ekv
1,8 ∙ 1 = 0,075 ∙ (x + 8); 1,8 = 0,075x + 0,6; 1,8 – 0,6 = 0,075x; 1,2 = 0,075x; x = 16 g/ekv Ekv (Me_xO_y) = x + 8 = 16 + 8 = 24 g/ekv
4- masala. Hajm bo’yicha 60% metan, 30% etan va 10% propandan iborat gazlar aralashmasining nisbiy molekulyar massasini (g/mol) aniqlang?
a) proporsiya usuli:
metan(CH₄) Mr = 16g, etan(C₂H₆) Mr = 26g, propan(C₃H₈) Mr = 44g
Umumiy hajmni (aralashma)(normal sharoitda) 22,4 litr deb olamiz.
22,4 litr aralashma ------------- 100% bo’lsa
x litr metan ---------------------- 60% CH₄ x = 13,44 l CH₄
x litr etan ---------------------- 30% C₂H₆ x = 6,72 l C₂H₆
x litr propan --------------------- 10% C₃H₈ x = 2,24 l C₃H₈
Topilgan gazlarning hajmlaridan foydalanib ularning (n.sh.dagi) massalarini topamiz.
a) 16g CH₄ ---------------- 22,4 l bo’lsa
x g CH₄ ------------------- 13,44 l bo’ladi x = 9,6g CH₄
b) 26g C₂H₆ ---------------- 22,4 l bo’lsa
x g C₂H₆ ------------------- 6,72 l bo’ladi x = 7,8g C₂H₆
c) 44g C₃H₈ ---------------- 22,4 l bo’lsa
x g C₃H₈ ------------------- 2,24 l bo’ladi x = 4,4g C₃H₈
Mr(o’rtacha) = 9,6 + 7,8 + 4,4 = 21,8 g/mol
b) Formula usuli: Gazlarning φ% = χ% (mol ulush) deb olib quyidagi formula asosida ishlaymiz.
Mr(o’rtacha) = Mr(CH₄)∙ n + Mr(C₂H₆)∙n + Mr(C₃H₈)∙n / n+n+n = 16∙0,6 + 26∙0,3 + 44∙0,1/ 0,6+0,3+0,1 = 9,6 + 7,8 + 4,4 / 1 = 21,8 g/mol