Amaliy mashg’ulot №1. Kimyoning asosiy tushuncha va qunulariga doir masalalar yechish 1-masala

5- masala. Hajmi 3 l bo’lgan is gazining bosimi 93,3 kPa ni tashkil etsa, gazning massasini aniqlang? (harorat 15⁰c).
Mendeleyev – Klapeyron tenglamasidan foydalanib m ni topamiz.
PV = mRT/Mr m = PVMr/ RT =93,3 ∙ 3 ∙ 28 / 8,314 ∙ (273 + 15) = 3,27 g CO
6-masala. Sig’imi 15 litr bo’lgan idishda massasi 30,3 g gazlar aralashmasi to’ldirilgan. Agar idishdagi harorat 18⁰C va bosim 122 kPa bo’lsa. Shu gazlar aralashmasining nisbiy molekulyar massasini aniqlang?
Mendeleyev – Klapeyron tenglamasidan foydalanib Mr ni topamiz.
PV = mRT/Mr Mr = mRT/PV = 30,3 ∙ 8,314 ∙ (273 + 18)/ 122 ∙ 15 = 40g
7-masala. Tarkibida 25% ozon bo’lgan ikki gaz aralashmasining geliyga nisbatan zichligi 9 ga teng. Noma’lum gazning molyar massasini aniqlang?
Formula usuli: Mr(o’tacha) = Mr(He) ∙ D(He) = 4∙9 = 36g/mol
η(O₃) = 25% yoki n = 0,25 mol η(X) = 100 – 25 = 75% yoki n = 0,75mol
Mr(o’rtacha)= Mr(O₃)∙n₁+Mr(X)∙n₂/n₁+n₂
36 = 48 ∙ 0,25 + x ∙ 0,75
36 = 12 + 0,75x
36 – 12 = 0,75x
24 = 0,75x x = 32 g/mol O₂
8-masala. Hajmi 5,6 litr bo’lgan oltingugurt (IV) oksidda necha litr karbonat angidrit qo’shilganda aralashmadagi elektronlar soni Avogadro sonidan 20 marta katta bo’ladi.
Oltingugurt (IV) oksid va karbonat angidritdagi elektronlar sonini aniqlaymiz?
a) SO₂ e^- = 16 + 8 ∙ 2 = 32 mol yoki 32 ∙ 6,02 ∙ 10²³ = 192,64 ∙ 10²³ dona
CO₂ e^- = 6 + 8 ∙ 2 = 22 mol yoki 22 ∙ 6,02 ∙ 10²³ = 132,44 ∙ 10²³ dona
b) 32 mol SO₂ elektronni ----------- 22,4 litr bo’lsa
x mol SO₂ elektronni ------------ 5,6 litr bo’ladi x = 8 mol e^- SO₂
c) e^-(CO₂) = 20 – 8 = 12 mol e^- CO₂
d) 22 mol CO₂ elektronni ----------- 22,4 litr bo’lsa
12 mol CO₂ elektronni ------------ x litr bo’ladi x = 12,22 litr CO₂