Amaliy mashg’ulot №1 Mavzu: Kimyoviy birikmalarning asosiy sinflari

8. 20,06 g metall 0,2016 g vodorod o’rnini oladi. Bu metailning solishtirma issiq!ik sig’imi 0,032 ga teng. Uning atom og’irligi va va!ent!igini toping?
9. 0,87g vismutni oksidlash uchun 0,1 g kislorod sarflangan. Vismutning ekvivalent massasini aniqiang?
10. Tarkibida 25,93 % azot va 74,07 % kislorod bo1gan azot oksididagi azotning ekvivalent massasini aniqiang?
11. Tarkibida 2,24 g metall sulfat bo’lgan eritmaga rux plastinka tushirildi. Metall butunlay ajralib chiqqandan keyin, plastinka massasi 0,94g ga ortdi. Metailning ekvivaientini aniqlang? (Javob: 56).
12. 0,24 g metall yopiq idishda yondirilganda, shu metailning oksidlari hosil bo’ldi. N.sh.da keltirilgan gaz hajmi 112 ml ga kamaydi. Metall ekvivaientini aniqiang? (J avob: 12).
Avagadro qonuni. 1811 yilda kashf qilindi. A.Avagadro (italyan olimi) hajmiy nisbatlar qonunini tushuntirish maqsadida izlanishlar olib borib, oddiy gazlarning molekulalari 2 atomli ekanligi xaqidagi fikrni olg’a surdi va qonunni quyidagicha ta’rifladi: Bir xil sharoitda (bir xil bosim, bir xil temperatura) turli xil gazlarning teng hajmlarida molekulalar soni ham bir xil bo’ladi. Suyuq va qattiq moddalarda molekulalar orasida masofa kichik bo’ladi. Shu sababdan suyuqliklarda va qattiq moddalarda egallaydigan hajm faqat molekulalar soniga emas, molekulalar turiga ham bog’liq. Gaz moddalarda molekulalari orasidagi masofa juda katta bo’lib, o’zaro ta’siri kam bo’lgani uchun gaz egallaydigan hajm molekulalar soniga bog’liq turiga bog’liq emas.
V₁=V₂ : N₁=N₂ : n₁=n₂ va gazlar uchun quyidagi tenglik ham o’rinlidir.
V₁/V₂=n₁/n₂=No₁/No₂ va m₁/m₂=w₁/w₂
Avagadro qonunidan kelib chiqgan hulosalar :
− Bir xil sharoitda turli gazlarning teng miqdori bir xil hajmni egallaydi.
− Normal sharoitda ( T=273K, P=101.325kPa yoki 0’C , P=1atm) turli gazlarning 1 mo’l miqdori 22.4 l hajmni egallaydi. Bu hajm molyar hajm deyiladi.
− Har qanday moddaning 1 molida 6.02·10²³dona molekula bo’ladi.
M-n: 22,4 l O₂ da 6.02·10²³dona molekula, 22,4 l N₂ da ham 6.02·10²³dona molekula, 22,4 l NH₃ da ham 6.02·10²³dona molekula bo’ladi.
Berseliusning xato fikri: « Bir xil sharoitda (bir xil bosim, bir xil temperatura) turli xil gazlarning teng hajmlarida atomlar soni ham bir xil bo’ladi ».