Amaliy mashg`ulot 1-Mavzu: Yozma hisoblash algoritmini o‘rgatish. Hisoblash malakalarini tekshirish uchun nazorat ishlari

2. Quyidagi figuralar nechtadan kvadrat santitmetrlarga bo‘lingan. Ularning har birining yuzalari nimaga teng?

23-rasm
3.Rasmdagi figuralarning tomonlari uzunligini va yuzalarini aniqlang.

(24 – rasm ).To‘g‘ri to‘rtburchak (yuzini) topish qoidasini o‘rganishi uchun quyidagi chizmalardan foydalanish mumkin.
 25-rasm. Yuza birliklari orasidagi munosabatlarni o‘rganish va bu haqidagi bilimlarni mustahkamlash uchun quyidagi mashqlarni kiritish foydali.
1. Kvadrat detsimetrlarda ifoda qil:8 m ² ; 14 m ² ; 40 m ² ; 6 m ² 35 dm 35 dm ² ; 18 m² 70 m² ; 200 m² ; 1000 m² ; 2768 sm ²
Kvadrat santimetrlarda ifoda qil: 5 m²; 7 m²; 9 m² ; 8 dm²; 5 dm² ; 35 dm² :

Kvadrat metrlarda ifoda qil: 100 dm²; 300 dm² ; 1000 dm² ; 645 dm² ; 916 dm². Taqqosla: 15 m² 6 dm² va 156 dm² 80sm² va 8 dm ²
6 m² va 6000 sm ² 5 dm² va 500 sm²
Test topshiriqlari

1. 
   Yuza birliklari mavzusi nechanchi sinfdan o‘rganiladi?
   

1. 
   4-sinf
   
2. 
   3-sinf
   
3. 
   2-sinf
   

2. 
   Yuza haqidagi boshlang‘ich tushunchalarni shakllantirishga tayyorgarlik ishi nechanchi sinflardayoq boshlanadi?
   

1. 
   2-3-sinf
   
2. 
   1-2-sinf
   
3. 
   3-4-sinf
   

3. 
   Yuzalarni o`lchashda nimadan foydalanamiz?
   

1. 
   Chizg`ich
   
2. 
   Go`niya
   
3. 
   Paletka
   

4. 
   Qanday figuralar teng figuralar deyiladi?
   

1. 
   Ikkiga bo`linadigan figuralar
   
2. 
   Ustma-ust tushadigan figuralar
   
3. 
   To`g`ri javob yo`q
   

5. 
   To`g`ri to`rtburchak yuzi qanday topiladi?
   

1. 
   Eni bilan bo`yini ko`paytiramiz
   
2. 
   Eni bilan bo`yini qo`shamiz
   
3. 
   Eni bilan bo`yini qo`shib 2 ga ko`paytiramiz
   

6. 
   Quyidagilardan qaysi biri fazoviy shakllar hisoblanadi?
   

1. 
   Kub,kvadrat, parallelepiped
   
2. 
   Aylana, to`g`ri to`rtburchak, romb
   
3. 
   Slindr, kub, parallelepiped
   

7. 
   Yassi shakllarga qaysilar kiradi?
   

1. 
   Kub,kvadrat, parallelepiped
   
2. 
   Aylana, to`g`ri to`rtburchak, uchburchak
   
3. 
   Slindr, kub, parallelepiped
   

8. 
   To`g`ri to`rtburchakning perimetri qanday topiladi?
   

1. 
   Tomonlari uzunliklari yig`indisi
   
2. 
   Eni bilan bo`yi ko`paytiriladi
   
3. 
   Eni bilan bo`yi qo`shiladi
   

9. 
   Kvadrat deb nimaga aytiladi?
   

1. 
   Hamma tomoni teng bo`lgan to`g`ri to`rtburchakka
   
2. 
   Qarama qarshi tomonlari teng bo`lgan shalga
   
3. 
   Burchaklari to`g`ri burchak bo`lgan shaklga
   

10. 
    Perimetr tushunchasi nechanchi sinfdan boshlab kiritiladi?
    

1. 
   1-sinf
   
2. 
   2-sinf
   
3. 
   3-sinf
   

4-Mavzu: Burchak turlari. Yoyiq burchak. Burchak gradusi. 30, 45, 60, 90 gradusli burchaklarni transportir yordamida o‘lchash. Soat millari. Shakllarni burish. Burchak simmetriyasi. Simmetrik shakllar.
Reja:

1. 
   Boshlang`ich sinflarda Burchak turlarini o‘rgatish metodiksi
   
2. 
   Burchak gradusi. 30, 45, 60, 90 gradusli burchaklarni transportir yordamida o‘lchash
   
3. 
   Soat millari. Shakllarni burish. Burchak simmetriyasi. Simmetrik shakllar
   

Burchak ustida amaliy ishlar bajarilayotganda avval burchakning qog’oz modellari bilan, keyinchalik, "suriladigan burchak" (malka) bilan ishlanadi. Burchakning bunday modelini ikki cho’pdan mix yoki plastilin bo’lagi bilan mahkamlab tayyorlash har bir o’quvchiga tavsiya etiladi. Keyin ko’pburchaklarni yasashda ham burchaklar bilan tanishadilar (masalan to’g’ri to’rtburchak bo’lish uchun burchaklari to’g’ri bo’lishi kerakligini anglaydilar). Ishning navbatdagi bosqichida 1-sinf o’quvchilari to’g’ri to’rtburchakning quyidagi xossasi bilan tanishadilar. To’g’ri to’rtburchakning qarama-qarshi tomonlari o’zaro teng. O'qituvchi avval to’g’ri to’rtburchakning qarama-qarshi deb atash mumkinligini bolalar tushunish-tushunmasliklarini aniqlab,to'g’ri to’rtburchakning qog’oz modellarida bevosita buklash bilan qarama-qarshi tomonlarini taqqoslashni o’quvchilarga taklif qiladi. Darslikda va doskada berilgan to’rtburchaklarning qarama-qarshi tomonlarini o’lchab, bolalar o’z kuzatishlarini taqqoslaydilar va umumlashtiradilar. To’g'ri to’rtburchak tomonlarining bu xossasi haqidagi bilim keyinchalik o’quvchilar berilgan ikki tomoni (eni va bo’yi) bo’yicha to’g’ri to’rtburchakni chizganlarida mustahkamlanadi. I-II sinflаrda o’quvchilar to’g’ri to’rtburchaklarni chizg’ich yordasmida chizadilar (to'g’ri-to’rtburchaklarni daftar chizig’idan foydalanib chizadilar).III-IV sinflarda esa to’g’ri to’rtburchaklarni chizishda chizg’ichdan va chizmachilik uchburchagidan foydalanadilar.To’g’ri to’rtburchaklar orasidan kvadratlarni ham o’lchab (tomonlarini,burchaklarini) topadilar.Ko’pburchaklar haqidagi tasavvurlarini mustahkamlash, shuningdek, umuman fazoviy tasavvurlarni rivojlantirishda geometrtik mazmunli masalalar, shuningdek, umuman fazoviy tasaurlarni rivqjlantirishda geometrek mazmunli masalalar katta ahamiyatga ega.Vaholanki bunday masalalar I sinfdan boshlab kiritilib boriladi. Bular figuralarni hosil bo’ladigan bo’laklar ko’rsatilgan shaklga ega bo’ladigan qilib bo’lishga doir masalalar:Berilgan ko’pburchaklardan yangi figuralar tuzishga doir masalalar (ya'ni bolaklardan butunni hosil qilish). Masalan, kvadrat qisimlaridan shunday shakllar yasang:

Bunday masalalarni yechish jarayonida bolalarda bo’laklardan tuzilgan ko’pburchakni qabul qilish va shu bilan birga boshqa ko’pburchaklarning bo’laklari bo’lgan ko’pburchaklarni ko’ra olish uquvi shakllanadi, kuzatuvchanlik, ziyraklik, geometrik figuralarni xayolda konstruksiya qilish uquvi ishlab chiqiladi. II sinfda o’quvchilar aylana bilan tanishadilar, aylanani sirkul yordamida chizishni o’rganadilar, aylana va doiraning elementlari bo’lgan markaz va radius bilan tanishadilar. Bu barcha ma'lumotlarni bolalar amaliy mashqlar jarayonida o’zlashtiradilar. Masalan, aylana yotgan nuqtalarni markaz bilan tutashtirib va hosil qilingan kesmalarni taqqoslab, bolalar bu kesmalarning tengligiga ishonch hosil qiladilar. Bu kesmalarning nomi-doira yoki aylana radiusi kiritiladi. O’quvchilar doira va aylanani adashtirib yubormasliklari uchun maxsus mashqlar beriladi, masalan: aylana chizing va doirani bo'yang, doira yoki aylananing markazini, shuningdek, doira ichida, doira tashqarisida va aylana yotuvchi nuqtalarni belgilang.(So’ngra mashq qilish jarayonida bolalarda ko’rsatilgan radius bo’yicha aylana chizish, shuningdek, aylanani sirkul yordamida teng 6,3,12 bo’lakka bo’lish uquvi shakllanadi.