Amaliy mashg’ulot №1

Uzi markazlovchi mexanizmning xarakat printsipi
Uzi kisuvchi markazlovchi mexanizmlarni texnologik baza ukiga nisbatan yukori aniklikdagi ulchamlarni olishdan tashkari geometrik ukiga nisbatan xam ishlatiladi.
Ikki yoki bir necha ulchamlar orasidagi dopuskni bazalar orasida teng bulishda.
Ishlov berilayotgan yuzani xolati ukka nisbatan berilganda ishlatiladi.
Ishchi yuzalarini shakli: prizmatik, kulachokli: konstruktsiyasiga kura - vintli, reyka tishli, spiral' - reykali, klinli, deformatsiyalanadigan elementli (tsangali, membranali, gidroplastli). Spiral reykali uzi marakzlovchi patron.
Tsanga - deb zagotovkani ichki yoki tashki yuzalaridan kisib markazlovchi, kesilgan prujinalanuvchi vtulkaga ataladi. Tsangalarni xar-xil shakldagi prutokdan iborat zagotovkalarni urnatib kisish uchun kullaniladi.
Tsangalar kuyidagi tartibda tayyorlanadi: Diametri 30 mm.gacha bulgan detallarni kisish uchun tsangalar 3 bargli kilib tayyorlanadi. Diametri 30-80 mm.gacha bulgan detallarni kisish uchun tsangalar 4 bargli kilib tayyorlanadi. 80 mm.dan yukori ulchamga ega bulgan detallarni kisish uchun ular 6 bargli kilib tayyorlanadi.
Tsangalar asosan U8A yoki 65G, 15XA, 12XN3A markali asbobsozlik pulatlaridan tayyorlanib NRC 55-62 birlik kattiklikkacha termik ishlov berib toblanadi.
KISISH KUCHI XISOBI METODIKASI
Ukuv moduli birliklari:
1. Kesish kuchini xisoblashda boshlangich ma`lumotlar.
2. Xisoblash yuli koeffitsientini aniklash.
3. Zagotovkaning muvozanat shartlarini aniklash.
7.1. Kesish kuchini xisoblashda boshlangich ma`lumotlar
Kisish kuchini xisoblash kattik jismga ta`sir kilayotgan tashki kuchlar sistemasi statistika misolida echish mumkin. Ishlov berilayotgan zagotovkaga bir tomondan ogirlik kuchi va ishlov berish jarayonida xosil bulayotgan kuchlar ta`sir kilsa, ikkinchi tomondan tayanch reaktsiyasi va kisish kuchlari ta`sir kiladi. Bu kuchlar ta`sirida zagotovka uz xolatini saklab turishi kerak. Xisoblashda asosan siljituvchi kuch va momentlarni nazarda tutish kerak, bunda kisish kuchi katta bulishi kerak.
Kisish kuchini xisoblashda kuyidagi boshlangich ma`lumotlar bulishi kerak:
a) zagotovkani bazalash sxemasi,
b) ishlov berish vaktida paydo buladigan kuchni yunalishi,kattaligi va kuchni tutish joyi,
v) zagotovkani maxkamlash sxemasi,ya`ni kisish kuchini yunalishi va tutish nuktasi.
Moslamalarni loyixalashda aniklikni baxolash (M-4 ga karalsin) sharti buyicha baxolanadi. Ammo xatolikni statistik tashkil etuvchisini xisoblash mumkin bulgani uchun, berilgan aniklikni ta`minlash sharti kuyidagi kurinishda buladi;
_z . _st
bu erda: Ks - umumiy xatolikni statistik tashkil etuvchisi kismini xisobga oluvchi koeffitsient:
Ks- koeffitsienti kiymati dinamik xatolik kattaligiga boglikdir. Masalan: konduktorda parmalash dinamik xatolik kesuvchi asbobni ogishiga tengdir, shuning uchun minimal buladi, shu bilan birga koeffitsient eng katta buladi. Boshka ma`lumotlar bulmagan takdirda kuyidagi jadvaldan tanlanishi mumkin.
Turli ishlov berishda Ks koeffitsienti kiymatlari
jadval 4.1

Konduktorda parmalash	Jilvirlash	Toza yunish va frezalash	Dastlabki yunish va frezalash, konduktorsiz parmalash
0,8 – 1,0	0,7 – 0,9	0,6 – 0,8	0,4 – 0,6

Moslamalarni loyixalashda asosiy elementlarni (zagotovkani urnatish uchun dastgoxga moslamani urnatish va maxkamlash uchun element, kesuvchi asbobni yunaltiruvchi element va x.k.) ulchamlari va ularni joylanish dopusk-larini tayinlash muxim rol' uynaydi.
Zagotovkaga ishlov berish vaktida asosan kesish kuchi ta`sir kiladi.

Xisoblash yuli koeffitsientini aniklash

Xisoblashda kisish mustaxkamligi koeffitsienti K ni xisoblanadi: