Amaliy mashg‘ulot №2 Kuchlanish og‘ishini hisoblash va qiymatini baholash oid misollar yechish

AMALIY MASHG‘ULOT №2
Kuchlanish og‘ishini hisoblash va qiymatini baholash OID MISOLLAR YECHISH
1-misol. 1-rasmda ko‘rsatilgan elektr iste’molchining qisqichidagi kuchlanish og‘ishini hisoblang va uni ruxsat etilgan (ГОСТ 13109-97) qiymat bilan taqqoslang. Agar zarur bo‘lsa, kuchlanishni nominal qiymatga keltirish chorasini qo‘llang. KP1 dagi kuchlanish 385 V deb qabul qilingan.

1-rasm. Kuchlanish og‘ishini hisoblash sxemasi
Yechish. Kuchlanish isrofi quyidagi ifodadan aniqlanadi:
  (1.2)
bu yerda, R va X aktiv va induktiv qarshiliklar bo‘lib, u quyidagicha aniqlanadi: R=r₀l; X=x₀l.
KP1-KP2 uchastka orasidagi kuchlanish isrofi:

KP2-EP uchastkadagi kuchlanish isrofi:

Unda KP1-EP uchastkadagi kuchlanish isrofi quyidagiga teng bo‘ladi:  _∑
yoki
Iste’molchi qisqichlaridagi kuchlanish quyidagiga teng bo‘ladi:
 - ∑=385-17,57 367,43 V
Iste’molchi qisqichidagi kuchlanish (1.1) ifodaga asosan kichik:

ГОСТ 13109-97 ga asosan  = . Shunday qilib, EP qisqichidagi kuchlanishning og‘ishi ruxsatlangan oraliqda.

Ko‘p chulg‘amli transformatorning chulg‘amlarining biriga yoki reaktorga ulangan shinaning ayrim seksiyasiga nochiziqli yuklamani ulash bilan nosinusoidallikning ruxsat etilgan darajasi ko‘p hollarda ta’minlanadi. Ushbu holatda nichiziqli yuklama shinasida ruxsat etilgan nosinusoidallik faqat avtomatik boshqarish va yuklamani o‘zida (VO‘ ni ishonchli kommutatsiya sharti) ishonchlilik sharti bilan aniqlanadi. ETT ni har xil tugunlariga nochiziqli yuklamalarni tarqatib, ushbu yuklamalarga elektr motorlarini ulash bilan boshqacha qaror qabul qilinishi mumkin. Ushbu yo‘l ba’zida nosinusoidallikni ruxsatlangan darajasini ta’minlashi mumkin. Ushbu yuklamalar ulanganda, YuG ni filtrlash uchun to‘g‘rilaydigan qurilmalarni o‘rnatish talab etiladi.

Katta quvvatli VO‘ ni 110-220-330 kVli tarmoq tugunlariga maxsus transformatorlar orqali tegishli nominal yuqori kuchlanishli ulashda agar tarmoq tuguniga sal-pal yuklangan t_kr dan 0,5 da katta yoki “salt yurish” holatidagi HL ulanmagan bo‘lsa, ifodaga asosni ulash mumkin:

Bu yerda,  - liniyaning faza koeffitsiyenti ( ); x_q.t. - podstansiya shinasidagi q.t. qarshiligi; z_c – liniyaning to‘lqin qarshiligi (z_c =330400 Om).
Bu shart, VO‘ uch chulg‘amli transformatorning ayrim chulg‘amiga ulangan holatda ham to‘g‘ri keladi. Bu 110 kV va undan yuqori kuchlanish tugunlarida ES kirish qarshiligida AChX ni noliniyali va nosimmetriyali harakterda bo‘lishligidir.
Bir xil quvvatli 6 fazali ko‘priksimon VO‘ shunday guruhlanadiki, juft transformatorning tarmoq chulg‘amlari yulduz va uchburchak ulanadi. Bir xil yuklamada, bunda o‘zgartgichlar ekvivalent 12 fazali tartibda amalda ishlaydi, 12 fazali o‘zgartgiyalarda bo‘lmagan harakter, YuG larni o‘zaro kompensatsiyasi (5, 7, 17, 19) bo‘ladi. Lekin bir hil bo‘lmagan yuklamada 12 fazali tartibda ishlaydigan VO‘, shuningdek SIFU ni boshqarish impulsi assimmetriyasi har xil to‘g‘rilanganda, ushbu VO‘ da kompensatsiya qilinmagan YuG ko‘p bo‘ladi, ushbu holatda ko‘p fazali tartibda amalga oshirish samara bermaydi.
Mustaqil yechish uchun misollar
1-misol. Rayon podstansiyasiga TDN-25000/110 markadagi transformator o‘rnatilgan. Maksimal yuklamada transformatorning birlamchi chulg‘amining kuchlanishi 105,8 kV ga, minimal yuklamada esa 108,5 kVga teng. Maksimal yuklamada kuchlanish yo‘qotilishi -   , minimalda -   . Agar podstansiyada qarama – qarshi rostlash amalga oshirilsa, rostlash oralig‘ini aniqlang.
2-misol. (310+j320) kVA yuklamani ta’minlaydigan liniyadan tashkil topgan (R_l=1,2 Om X_l=3,2 Om) tarmoq va TM-400/10 turli transformatorda ( ) quvvat isrofini kamaytirish uchun   quvvatli kondensator o‘rnatilgan. Maksimal yuklamada kondensator ulanganda, transformator shoxobchasini tanlash kerakki, transformatorni PK shinasida  ta’minlansin. Sutka davomida ( ) yuklama o‘zgarganida va tegishli ta’minlash markazdagi kuchlanish og‘ishida (V_N1=-4%; V_N2=-1%; V_N3=0%; V_N3=2%) transformator PK shinasida kuchlanishning og‘ishi tegishli oraliqda bo‘lishini ta’minlash uchun kondensator batareyasi quvvatini qanday rostlashni aniqlang.


Nazorat savollari:

1. 
   Kuchlanish og’ishining formulasi?
   
2. 
   Kuchlanish og’ishini qanchaga ruxsat etilgan?
   
3. 
   Nominal kuchlanish shkalsini ko’rsating?
   
4. 
   Qaysi standart bo’yicha ruxsat etilgan qiymat tekshiriladi?