Amaliy yadro fiziкasi

Prnpor. io"al /1isohlпgic/1. Pr-opor·sional his0Ыagicl1larda kuch­ lanislшing 111а'lшп Ьir ionizatsion tok Ьirlamcl1i ionizatsiyaga propor­ sional, ЬiпоЬаriп tushayotgaп ш1rlanisl1 energiyasiga 11am. Shuпiпg uclшn 1шrla11ish detektori sifatida pr-oporsioпal hisoЫagiclшi qo'llab, y-nurlanishlar va 13-zarтalar energetik taqsiпюtiпi olish mumkin.
Geyger /1isohlagic/1i. Geyge1· his0Ыagicl1larda zaryadlangan zar­ ralar va y-kvantlar qayd qilisl1 11clшn l1is0Ыagich orqali zarтachalar o'tisl1ida lюsil bo·tadigan mustaqil gaz 1·az1yadidan foydalaniladi. Gey­ ger his0Ыagicl1ida11 t11sliayotgan nurla11ishni11g energetik taqsimotini olish uclшn foydalanib bo·tmaydi.
B11gungi kur1da proporsional va Geyge1· l1is0Ыagichla1·i qo'l1a11ilmaydi. Za111onaviy aktivatsion tal1lilda boshqalarga nisbatan ko'proq ssintillatsion va yarim o'tkazgicl1li detektorlai· qo'llaniladi.
Ssi"tillatsim, detektorlar. Ssiпtillatsion detektor Ыoki nurlanish ta'sit-ida yor·ug'lik cl1aqnasl1lari yuz ber·adigan ssintillatsiyator va foto­ elektroп k11chaytirgichlar komЬiпatsiyasidan iborat bo'ladi. Fotoku­ chaytirgicl1da yorug'lik chaq11asl1lari elektr imp11lsla1·iga aylantiriladi. Usl1bu imp11lslar amplitudasi qayd qilinayotgaп (registratsiya qilinayot­ gaп) 11urla11isl1 eпergiyasiga pr·oporsional bo'ladi.
Ssi11tillatsiyator sifatida talliy bilan aktivla11ga11 natr·iy yod kristal­ lari. ya'11i Na.l(Te), talliy Ьila.11 aktivlaлgan seziy yod kristallari. ya'ni CsJ(Te). rux sulfat - ZпS. ssintillatsiyalaпuvchi plastmassalar - a11trat­ sen. stilbeп va hokazo qo·llaniladi.
Ssiпtillatsion detektori yuqori qayd qilish effektivligiga ega bo'lib. ular апсhа «o'lik vaqt»ga ega bo·lgan gaz razryadli his0Ыagicl1lardan farq qilib, katta inteпsivlikdagi лurla11ishlar11i o'lcl1ash uclн111 ishlati­ lishi mumkin. Ssintillatsion detektorlash Ыokiпing kшnchilikla1·idai1 Ьiri fotokuclшytirgicl1ga beгilayotgan yuqori k11cl1lanislшi11g turg·uп bo'lisl1i kerakligidadir. Bu l1is0Ыagich l1arorat tebгaпishlariga o·ta sez­ girdir. Вuпdап tasl1qari, mazkur detektшlarпiпg eпergiya bo'yiclш ajr·a­
tish qobiliyati j11da ham past.