Amaliyot vazifalari

Mahsulotlarni ko’zdan kechirish: sut

by Sitora
7 Mart, 2018

• 
  Foydali ma'lumotlar
  

• 
  Qiziqarli ma'lumotlar
  

Zira bugun sizlarga sut va uni to’g’ri saqlash, qayerdan qaqncha narxga sotib olish va sotib olayotganda nimalarga e’tibor berish shartlari haqida gapirib beradi.
Barchamizga qiziq bo’lgan bu mavzuda biz Musaffo savdo belgisi ishlab chiqarish bo’yicha direktor o’rinbosari, experti – Serger Vshivkov bilan suhbat olib bordik.

O’zbekistonda sutning qanday turlari mavjud va ularning bir-biridan farqi?

Savdo shaxobchalari va bozorlarga borib siz faqatgina 3 xil : sterillangan, pasterizatsiya qilingan va yangi sog’ilgan sigir suti.

Sterillangan sut

Do’kon peshtaxtalarida bizlar ko’proq shunday mahsulotni uchratamiz. Ular bakteriya va mikroorganizmlardan butunlay tozalanib, sterillangan idishlarda qadoqlanilgan. Sutni sterillash ikkta bosqichda amalga oshiriladi: avval uni pasterizatsiya qilishadi – tezda 80 darajada qizdirishadi, so’ng esa tezda sovutishadi.
Ikkinchi bosqichda esa sutni qadoqlashdan oldin yana juda tez qizdiriladi: qizdirish harorati 140 darajaga yetkaziladi, so’ng tezda harorat tushiriladi. Qizdirishning juda ham tezligi sabab sutdagi vitamin va minerallar saqlanib qoladi, zararli bakteriyalar esa halok b o’ladi.

Pasterizatsiya qilingan sut

Bunday turdagi sutni kamdan-kam uchratishimiz mumkin. Gap shundaki, buday turdagi sutlarni qizdirish faqatgina birinchi bosqichda amalga oshiriladi – birdan 80 darajagacha qizdiriladi. Buning oqibatida sut o’zidagi mikroflorani saqlab qoladi va bunday sutlar juda tez aynib qoladi.
Sterillangan sutlarni 6 oygacha saqlash mumkin bo’lsa, pasterizatsiya qilingan sutlarni esa sovutgichda faqatgina bir necha kungacha saqlash mumkin bo’ladi.

Sog’ilgan sigir suti

Bunday sutni bilmaydigan odam bo’lmasa kerak. Ayniqsa, ko’p qavatli uylar atrofida ertalab, sut sotuvchilarning vozlaridan uyg’onib ham ketamiz. Ko’pchilikning fikricha bunday sutlar, do’kondagi sutlarga nisbatan tabiiy va foydalidir. Kelinglar, bugun bu fikr qanchalik to’g’ri yoki noto’g’riligiga oydinlik kiritamiz.
Sut sotuvchilarning sutni uyingizgacha olib kelishi bu juda ham qulay albatta. Bundan tashqari bunday sutlar do’kondagi qadoqlangan sutlardan ko’ra ancha arzonligi bilan farq qiladi.
Lekin bunday sutlarning minus tomonlari, biz o’ylaganimizdan ham ko’proq. Sog’ilgan sutlarni sotib olishdan avval, bir o’ylab ko’ring: sigirlar qanday sharoitda boqiladi, sutni qanday sog’ib saqlashadi?! Sutning sifatiga u solingan idishlar ham ta’sir ko’rsatadi.
Sergey Vshivkovning gaplariga qaraganda, xom sut saqlaniladigan harorat 6 dan oshmasligi kerak: biroz yuqori bo’lgan haroratda esa bakteriyalar tezda ko’payib, sut darrov achib qoladi. Sut sog’uvchi fermerlar bu qoidalarga amal qilishlari esa aniq emas.
Yana bir minus tomoni – sutni qaynatish shartligidа. Xom sutni ichish mumkin emas, uni albatta qaynatib olish kerak. Qaynatish jarayoni esa barcha zararli bakteriyalarni o’ldirib, ul;ar bilan birga vitamizn va minerallar ham halok bo’ladi. Qaynatilgan sutda ba’zi bir mikroelementlar saqlanib qoladi, bizning organizmga kerakli oqsil esa umuman yo’qoladi.
Qiziqarli fakt: sog’ilgan xom sutning 1 millilitrida 1 dan 25 milliongacha bakteriyalar mavjud ekan. Sutni pasterizatsiya va sterillizatsiyalashdan so’ng esa 1 millilitr sutda 10 donagacha bakteriyalar saqlanib qolar ekan.
Sergey bizlarga sutni yangi sog’ilgandek saqlashga xizmat qiluvchi, fermerlarlarning bir hiylasi haqida gapirib berdi. Sutga ammiak, kauchuk yoki iste’mol sodasi solinishi ham mumkin, suv bilan aralashtirishlarini esa gapirmasa ham bo’ladi.
Qadoqlangan sut mahsulotlarini ishlab chiqaruvchilar har doim sutlar ustida turli-tuman tajribalar o’tkazib sutni muntazam tekshirib borishadi. Bozordan yangi sog’ilgan sut mahsulotlariga esa hech kim kafolat bermaydi.