Amerika qo'shma shtatlari reja
II BOB. IQTISODIY-SIYOSIY GEOGRAFIK O'RNI
Download 136 Kb.
|
AMERIKA QO\'SHMA SHTATLARI
|
II BOB. IQTISODIY-SIYOSIY GEOGRAFIK O'RNI.
2.1. Tabiiy sharoiti va resurslari. AQSHda xalqaro yuklarni tashishda dengiz transportining ahamiyati yuqori. Mamlakatda 100 ga yaqin yirik portlar bo'lib shulardan 18 tasi 20 mln tonnadan ortiq yuk aylanmasiga ega. AQSH dengizda yuk tashish umumiy hajmi bo'yicha dunyoda Yaponiyadan keyin 2-chi o'rinda turadi. Mamlakatda bir qancha Nyu-York, Novo'y Orlean, Filadelfiya, Baltimor, Xyuston, Baton-Ruj, Korpus-Kristi, Tinch okean qirg'oqlarida esa San-Fransisko, Sietl, Los-Anjelos kabi yirik portlar ishlab turibdi. Mamlakat havo transportining xalqaro va ichki yo'lovchi tashishda katta ahamiyatga ega. Mamlakatda Nyu-York, Chikago, Los-Anjelos, Atlanta, Dallas, Mayyami kabi yirik aeroportlar ishlab turibdi. Bundan tashqari AQShda quvur transporti tarmoqlari ham rivojlangan. 6. Tashqi iqtisodiy aloqalari. AQSH tashqi savdosida Kanada va Meksika kabi qo'shni mamlakatlarning ahamiyati katta bo'lsa,shu bilan birga, tashqi savdo aylanmasining 40 foizi bosh savdo sheriklari bo'lgan «Uchlik» mamlakatlar Kanada Meksika va Yaponiyaga to'g'ri keladi. Shuningdek mamlakat yevropa mamlakatlari va janubiy-sharqiy Osiyoning yangi sanoatlashgan (Janubiy Koreya, Singapur, Gang Kong, Tayvan) mamlakatlari va Xitoy bilan faol tashqi savdo olib boradi. AQSh, shtat, federal okrug, federativ respublika, kongross, senat. Geografik o’rni va mamlakat haqida umumiy ma’lumotlar. AQSh yer maydoni butun G’arbiy Yevropa mamlakatlaridan katta bo’lganligi bilan Rossiyadan keyingi o’rinda turadi. Mamlakat 50 ta shtat va Kolumbiya Federal okrugidan iborat. Asosiy 48 ta shtati Shimoliy Arnerika materigining janubiy va markaziy qismida joylashgan. Hozirgi kunda AQSh - Federativ Respublika. Mamlakatda 1787- yili qabul qilingan Konstitutsiyaga amal qilinadi. Davlat rahbari — Prezident. Qonun chiqaruvchi organ — kongress. Mamlakatning materik qismi hududi dehqonchilik va chorvachilikning deyarli barcha tarmoqlarini yetishtirish uchun qulay bo’lgan agroiqlim resurslariga ega. AQShning juda katta maydonini egallagan dasht zonasi mamlakatning eng yirik g’alla makonidir. Qizig’i shundan iboratki, deyarli 100-120 mln. tonna don lalmi yerlarda yetishtiriladi. Yalpi hosilning barqarorligi 6-7 yilda bir marta buziladi, ya’ni iqlim qurg’oqchil kelib, don ekinlari binnuncha zarar ko’radi. AQSh — tabiiy resurslarning barcha turlariga boy. Mineral resurslarning ba’zi bir turlarining zaxiralari bo’yicha dunyoda yetakchi o’rinlarni egallaydi. Shular qatoriga toshko’mir, mis, molibden, aluminiy xomashyosi, qo’rg’oshin-rux, uran rudalari, oltin, fosforitlar, har xil tuzlar kiradi. Yoqilg’i-energetika resurslari toshko’mir, neft, tabiiy gaz va gidroresurslarga asoslanadi. Toshko’mirning yirik konlari Appalachi havzasida hamda O’rta G’arb rayonida mavjud, bir yilda mamlakatda 900 million tonnadan ziyod ko’mir qazib olinmoqda. AQSh yirik neft zaxiralariga ega. Yirik neft konlari Alyaska(Pradxo-Bey), Texas, Nyu-Meksika, Luiziana, Kaliforniya shtatlarida hamda Meksika ko’rfazida joylashgan. Mamlakatda bir yilda 400-450 million tonna atrofida neft qazib olinmoqda. AQShda yirik tabiiy gaz konlari neft konlari yonida joylashgan (Texas, Kaliforniya shtatlari va Meksika ko’rfazi). Mamlakatda yiliga o’rtacha 500 milliard kub.m. tabiiy gaz olinmoqda. AQShda qora va rangli metallurgiya tarmoqlari uchun zarur bo’lgan rudali qazilma konlari va zaxiralari ancha ko’p. Temir rudasining katta zaxiralari Buyuk ko’llarning sohillaridagi konlarda to’plangan. Daryolaridan Kolumbiya, Kolorado, Niagara gidroenergiya resurslariga boy bo’lib, undan hozirgi vaqtda samarali foydalanilmoqda. Aholi soni bo’yicha mamlakat Xitoy va Hindistondan so’ng 3- o’rinni egallaydi. Aholi sonini bu darajaga yetishida immigratsiya katta rol o’ynagan. AQSh aholisining soni 2004- yilning 1- yanvarida olingan ma’lumotga ko’ra 291,0 mln. kishini tashkil etdi. Aholining o’rtacha yillik o’sish sur’ati 1,2 foizga teng bo’lmoqda. Aholi soni tabiiy ko’payish hisobiga ham, immigratsiya hisobiga ham o’smoqda. Mamlakatda keyingi yillarda aholining har mingtasida 16 bola tug’ilmoqda, 9 kishi o’lmoqda. Tabiiy ko’payish koeffitsienti 7 ga teng. O’rtacha yashash davri erkaklar uchun 75 yoshni, ayollarda 81 yoshni tashkil etadi. AQSh aholisining o’rtacha zichligi iqtisodiy rivojlangan Yevropa mamlakatlaridan ancha past (o’rtacha 1 kv. km. maydonga 29 kishi). Aholi notekis taqsimlangan. Aholisining soniga ko’ra yirik shtatlar quyidagilar: Kaliforniya (35 mln. kishi), Nyu-York (21 mln. kishi), Texas (20 mln. kishi), Florida (16 mln. kishi). Umuman, mamlakatning iqtisodiy rivojlangan, yuqori darajada sanoatlashgan hududlarida aholining deyarli 2/3 qismi istiqomat qiladi (Bosvash, Chpits, Sansan). AQSh jahonning yirik urbanizatsiyalashgan hududlaridan biridir (shaharlarda yashovchilar ulushi 75 foiz). Millioner shaharlar qatoriga Nyu-York, Chikago, Los-Anjeles, Xyuston, Filadelfiya, Detroyt, Dallas, Sietl, Boston, San-Fransisko va boshqalar kiradi. XO’JALIGI Jahon mamlakatlari orasidan AQSh singari e’tiborni o’ziga kuchli jalb qilgan davlatni topish mushkul. U dunyodagi yirik davlatlardan biri bo’lib, ko’p sohalarda jahon siyosatida ham hal qiluvchi rol o’ynaydi. AQSh yirik iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy hamda harbiy zaxiralarga ega. Shu jumladan, neft, tabiiy gaz. ko’mir va po’lat ishlash bo’yicha u 3 ta yetakchi jahon davlatlari ichiga kiradi. Elektr energiya ishlab chiqarish bo’yicha esa AQSh yagona yetakchi davlat hisoblanadi. Elektr texnika, elektronika va aerokosmik mahsulotlari sifati, rivojlanish darajasi bo’yicha, avtomobilsozlik, kemasozlik va samolyotsozlik tarmoqlarining, kimyo sanoatining rivojlanish darajasi bo’yicha AQSh dunyoda peshqadamlik mavqeyini saqlab turibdi. Don mahsulotlarini yetishtirishda jahonda ikkinchi, qishloq xo’jalik mahsulotlarini eksport qilish bo’yicha birinchi o’rinni egallaydi. Amerika iqtisodiyotida kapitalning markazlashuvi asosiy belgi hisoblanadi. Amerikaning yirik korporatsiyalari o’zi amalga oshirayotgan ishlari bo’yicha transmilliy xarakterga egadir. Jahonning yirik 500 ta TMK lari orasida 100 dan ziyodi AQShda joylashgan. Ro’yxat boshida «Jeneral Motors», «Exxon», «Ford Motor» va «IBM» turadi. Qora metallurgiya. Sanoatning bu tarmog’ini «muammoga» boy deb aytish mumkin. Boshqa iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar singari AQShda qora metall eritish qisqarmoqda (90- yillar boshlarida taxminan 100 mln.t., hozirda 75—80 mln.t.). Bu sohada ishlovchilar soni ham kamayib ketmoqda. Qora metallarni eritish jarayonini mamlakatda bir nechta yirik kompaniyalar nazorat qiladi. Shularning eng mashhuri — «Yunayted Steyts Stil» korporatsiyasidir. Rangli metallurgiya. AQSh rangli metallarning asosiy turlarini yirik ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi. Mis, rux, qo’rg’oshin eritish zavodlari Montana, Yuta, Aydaxo, Arizona shtatlarida mavjud. Yirik rangli metallurgiya rayoni Tinch okean sohilining shimoli-g’arbiy qismida joylashgan. Mashinasozlik va metallni qayta ishlash sanoati AQSh sanoatidagi eng yirik tarmoq hisoblanadi. Unga sanoatda jami band aholining 40 foizi to’g’ri keladi. AQSh mashinasozligini o’n minglab korxonalar va minglab firmalar tashkil etadi, lekin shularning ichida bir nechta yirik monopoliyalar hukmronlik qiladi. Avtomobilsozlikda — «Jeneral Motors», «Ford Motor»; aviasozlikda — «Boing», «Makdonald Duglas», «Lokxid»; elektronikada — «Jeneral elektroniks», kompyuter ishlab chiqarishda — «Interneyshnl Biznes Mashins» (IBM) shular jumlasidandir. Amerika mashinasozligida eng muhim tarmoq avtomobilsozlikdir. Avtomobilsozlik tarmog’i AQShning 20 ta shtatida mavjud. Michigan shtatidagi Detroyt shahri mamlakatning «avtomobil poytaxti» hisoblanadi. Bu rayonning hamma katta shaharlari (Toledo,Chikago, Klivlend, Buffalo va boshqalar) avtomobilsozlikning markazlaridir. Aviatsiya sanoati — AQSh xo’jaligining yirik tarmoqlaridan bin. Uning tarkibiga raketasozlik va kosmik texnika ishlab chiqarish ham kiritiladi. Yirik monopoliyalari; «Boing», «Yunayted Teknolojis», «Makdonald Duglas», «Lokxid». «Boing»esa jahondagi eng yirik aviatsiya sanoati korporatsiyasidir. AQShda kemasozlik markaztari Atlantika okeani va Meksika qo’ltig’i sohillaridagi shaharlarda joylashgan. Elektr texnika va elektronika sanoati. Bu sanoatda, asosan, maishiy texnika ishlab chiqariladi. EHM jahon bozorini IBM boshchiligidagi Amerika firmalari boshqarib boradi. AQSh va boshqa davlatlardagi IBM korxonalarida 300 ming kishi ish bilan band. Tarmoqning yirik markazlari — Chikago, Los-Anjeles, San-Fransisko, Nyu-York, Boston, Pittsburg, Filadelfiya, Anaxaym, Dallas va Fort-Uert. Kimyo sanoati. AQSh dunyoda kimyo sanoatining rivojlanish darajasi bo’yicha yetakchi o’rinni egallaydi. Bu sohada «Dyupon dc Nemur», «Dou kemikl», «Monsanto» va boshqa firmalar yuqori o’rinlarda turadi. Tarmoq polimerlar (plastmassalar, kimyoviy tola, sintetik kauchuk), mineral o’gitlar, bo’yoqlar, tnaishiy-kimyoviy bo’yoqlar, farmatsevtika va kosmetika mahsulotlari ishlab chiqaradi. Oziq-ovqat sanoati AQShda boshqa yirik tarmoqlar bilan bir qatorda turadi. Bu tarmoq mamlakat qishloq xo’jaligining rivojlanishiga tayanadi. Oziq-ovqat sanoati mahsulotining katta qismi Shimoliy shtatlarga to’g’ri keladi. Yirik go’sht-konserva zavodlari G’arbiy shtatlardagi shahar va shaharchalarda ishlaydi. Dunyoda «Кока-Kola», «Pepsi-Kola» firmalarining mahsulotlari keng tarqalgan. Qo'shma Shtatlarda 2,05 million fermer xo'jaligi mavjud bo'lib, ularning 97% oilaviy mulkdir.Oilaviy fermer xo'jaliklari uchun raqobatdosh ustunlik mavjud, chunki ular mahalliy tuproq sharoitlari va ob-havo sharoiti to'g'risida o'z tushunchalarini berishga qodir. Shunga qaramay, ko'pgina kichik fermer xo'jaliklari xarajatlaridan oldin yiliga atigi 350 ming dollar ishlab topishadi. AQSh qishloq xo'jaligida katta yoki juda katta bo'lgan 3% fermer xo'jaliklari ustunlik qiladi. Yirik fermer xo'jaliklarining daromadi 1 million dollar va undan ko'proqni tashkil qiladi.Bu yirik fermer xo'jaliklari muvaffaqiyatli, chunki ular bitta ekinga e'tibor berishadi. Ushbu amaliyot monokultura deb nomlanadi va bu juda tejamli. Yirik qishloq xo'jaligi korporatsiyalari ham o'zgaruvchan oziq-ovqat narxlarini engish uchun yaxshi jihozlangan. Korporatsiyalar tovar bozorini kuzatish va undan foyda olish uchun zarur bo'lgan xodimlarni ta'minlay olishadi. Tovar bozori - bu savdo mollari savdogarlari asosiy vositalar narxini taklif qiladigan kim oshdi savdosi. Ular bug'doy va makkajo'xordan moy va oltinga qadar hamma narsani taklif qilishdi. Ushbu kim oshdi savdosi orqali tovar savdogarlari ochiq birjadagi narxlarni belgilaydilar. Natijada, oziq-ovqat mahsulotlari har kuni o'zgarib turadi, chunki ular bozorda sotiladi. Bu fermerlar uchun qo'shimcha xavf tug'diradi. Xavfni pasaytirish uchun fermerlar fyuchers shartnomalarini sotib olishlari mumkin, ular ma'lum bir kunga kelishilgan narxda sotishga va'da berishadi. Dehqonlar o'rim-yig'im vaqti kelganida narx qanday bo'lishiga o'z imkoniyatlaridan foydalanadilar. Qanday bo'lmasin, ular o'zlarining xarajatlari kelajakdagi daromadlaridan past bo'lishiga pul tikishadi. Xavfni qoplash uchun fyuchers bozoridan foydalanishda kichik fermerlar korporatsiyalar kabi murakkab emas. Bu yirik korporatsiyalarga kichik fermerlarga nisbatan yana bir ustunlikni beradi. AQShda 2 million fermer xo'jaligi mavjud bo'lib, ularning 97% oilalarga tegishli. Bu sohada juda katta bo'lgan 3% hukmronlik qiladi. Katta fermer xo'jaliklari juda arzon narxlarda oziq-ovqat ishlab chiqarishda sanoat qishloq xo'jaligiga tayanadi. Tarmoqning 75 foiz daromadlari uni ishlab chiqaradigan hayvonlar uchun go'sht va ozuqa sotishdan iborat. Barqaror qishloq xo'jaligi kelajakda dehqonchilik qilish uchun zarur bo'lgan tabiiy resurslarni buzmaydi. AQSh Qishloq xo'jaligi vazirligi bu sohani subsidiyalar, kreditlar va texnik yordam bilan qo'llab-quvvatlaydi. AQSh qishloq xo'jaligi tarkibiy qismlari Qo'shma Shtatlarda qishloq xo'jaligi inflyatsiyani hisobga olgan holda 2018 yilda 374 milliard dollar daromad keltirdi. Ushbu daromadning 75% atrofida go'sht va uni ishlab chiqaradigan hayvonlar uchun ozuqa bo'lgan. Taqqoslash uchun, AQSh qishloq xo'jaligi tushumlarining atigi 17% odamlar uchun go'sht bo'lmagan oziq-ovqatdan olingan. Bunga mevalar, yong'oqlar, sabzavotlar, bug'doy va guruch kiradi. Qabul qilingan pullarning qolgan 10% paxta, tamaki va boshqa mahsulotlardan olingan. Hayvonlar uchun ozuqa 2018 yilda tushumning 25 foizini tashkil etdi. Bu birinchi navbatda makkajo'xori va soya. Sorghum, arpa va jo'xori ham ozuqa uchun ishlatiladi. Mamlakatning eng katta ekinlari makkajo'xori va Qo'shma Shtatlar dunyodagi eng yirik ishlab chiqaruvchidir. 90 million akrlik "makkajo'xori kamari" asosan Illinoys, Indiana, Ayova, Missuri va Nebraskada joylashgan bo'lib, makkajo'xori don uchun ham ishlatiladi. , alkogol va makkajo'xori siropi. Hosilning yana 40% etanol yoqilg'isi uchun ishlatiladi. 2017 yilda AQSh makkajo'xori 17% eksport qilindi. AQSh go'sht ishlab chiqarish AQSh qishloq xo'jaligi daromadlarining yarmi go'sht ishlab chiqarishdan iborat bo'lib, ularning aksariyati qoramol, sut, parrandachilik, cho'chqa go'shti va tuxumdir. Kichik qismi - bizon, quyon, qo'y, echki va tuyaqush. Qo'shma Shtatlar mol go'shti ishlab chiqarish bo'yicha dunyoda birinchi o'rinda turadi.100 va undan ortiq bosh qoramolga ega yirik fermer xo'jaliklari barcha sigir sigirlarning 56 foizini ishlab chiqaradi.Chaylov chorva mollari o'tloq maydonlarida jo'natilishidan oldin so'nggi 90-300 kun davomida . 32000 bosh sig‘imli ulkan ozuqa maydonlari AQSh mollarining 40 foizini tugatadi. Qo'shma Shtatlar shuningdek, mol go'shti importi bo'yicha dunyoda ikkinchi o'rinda turadi. Uning aksariyati Kanada, Avstraliya, Meksika va Yangi Zelandiyadan keladi. Ular mol go'shti tayyorlash uchun ishlatiladigan past sifatli oriq trimni etkazib berishadi. Shuningdek, Qo'shma Shtatlar parrandachilik bo'yicha dunyodagi eng yirik hisoblanadi va deyarli 18% eksport qilinadi. AQSh dunyodagi eng yirik cho'chqa go'shti ishlab chiqaruvchisi va eksportchi va import qiluvchi ikkinchi yirik cho'chqa go'shti hisoblanadi. Qishloq xo'jaligi eksporti 2018 yilda eksport hajmi 143,4 milliard dollarni tashkil etdi. 2018 yilgacha Xitoy eng yirik eksport oluvchi mamlakat bo'lgan. Ammo prezident Donald Tramp tomonidan boshlangan savdo urushi soya va boshqa qishloq xo'jalik mahsulotlarining eksportini kamaytirdi .. Natijada 2018 yilda Kanada eng yirik eksport bozoriga aylandi: Kanada: 20,7 milliard dollar Meksika: 19,0 milliard dollar Evropa Ittifoqi: 13,5 milliard dollar Yaponiya: 12,9 milliard dollar Xitoy: 9,2 milliard dollar Sanoat qishloq xo'jaligi Zamonaviy AQSh dehqonchiligining muvaffaqiyati sanoat qishloq xo'jaligining natijasidir. Bu oziq-ovqat mahsulotlarini yaratish uchun ommaviy ishlab chiqarish texnikasidan foydalanilganda. Katta tarkibiy qism - xuddi shu katta maydonda bir xil ekinlarni monokulturali etishtirish. Ishlab chiqarishni faollashtirish uchun kimyoviy o'g'itlar, pestitsidlar va ozuqa qo'shimchalaridan foydalanish kerak. 1948-2015 yillarda sanoat qishloq xo'jaligi AQSh fermer xo'jaliklari ishlab chiqarishini ikki baravarga oshirdi Shu bilan birga, ishlov berilgan erlar ham, dehqonlar soni ham kamaydi. Sanoat qishloq xo'jaligi 1900-yillarda boshlangan.Chikagodagi Union Stock Yard qassobxonasi go'sht ishlab chiqarishni ko'paytirish uchun konveyer bantlaridan foydalangan.Genri Fordning aytishicha, sanoat qassoblik operatsiyalari uni avtoulov ishlab chiqarishda yig'ish liniyalaridan foydalanishga ilhomlantirgan. 20-asrning 20-yillari oxirida tovuqlar iqtisodiy jihatdan katta, ammo tor binolarda o'stirilgan birinchi hayvonlar edi.1970-yillarda cho'chqa go'shti va mol go'shti bilan shug'ullanadigan dehqonlar unga ergashdilar. Zavoddagi dehqonchilikning bu turi hayvonlarni konsentratsiyali oziqlantirish operatsiyalari deb ataladi. Ushbu tor sharoitlarda kasalliklarning oldini olish uchun hayvonlarga antibiotiklar beriladi. 1951 yilda Federal Farmatsevtika boshqarmasi antibiotiklardan foydalanishni ma'qulladi, chunki u hayvonlarning vaznini ko'paytiradi.Ba'zi olimlarning fikriga ko'ra sotiladigan barcha antibiotiklarning 80% qishloq xo'jaligida ishlatiladi. Hozirda ushbu usul odam yuqumli kasalliklarida antibiotiklarga chidamliligini oshirdi degan xavotirlar mavjud. Barqaror qishloq xo'jaligi Sanoat qishloq xo'jaligi masalalariga javoban ko'plab fermerlar barqaror texnikani qo'llashmoqda. Barqaror qishloq xo'jaligi ekologik, hayvonot va dehqon ishchilarining farovonligini foydali biznes modeliga kiritadi. Bunda tuproqning sog'lig'ini yaxshilash, suvdan foydalanishni minimallashtirish va ifloslanish darajasini pasaytirish usullari qo'llaniladi.Bu barqaror deb nomlanadi, chunki kelajakda dehqonchilik qilish uchun zarur bo'lgan tabiiy resurslarni buzmaydi. Barqaror dehqonchilik almashlab ekish kabi an'anaviy usullarga qaytadi. Bu monokulturali ekinlardan qochadi. Bu nafaqat tuproqni yaxshilaydi, balki bitta hosil yig'im-terimida dehqonni narx o'zgarishi yoki kasalliklardan himoya qiladi. U tuproqni yopiq ekinlar, kompost va mulch bilan oziqlantiradi. Bu cheklangan chorvachilik mahsulotlaridan qochadi. Buning o'rniga u chorvachilikni o'simlik etishtirishga qo'shadi. Qurg'oqchilik xavfi bo'lgan hududlarda barqaror dehqonlar faqat suvni kam ishlatadigan o'simliklarni etishtirishadi. Ular suv sathini pestitsidlar, nitratlar va tuzdan himoya qiladi. Fermerlar suv havzalarida yoki botqoqlarda yovvoyi tabiat zonalarini ushbu hududlarga ekish qilmasdan himoya qiladi. Barqaror qishloq xo'jaligi qayta tiklanadigan energiya va organik dehqonchilik usullariga tayanadi. Bu global isishni keltirib chiqaradigan issiqxona gazlariga yordam beradigan qazib olinadigan yoqilg'ilarning yonishini kamaytiradi. Global haroratning yuqoriligi iqlimning o'zgarishiga olib keldi. Bu AQSh qishloq xo'jaligi sanoatiga tahdid soladigan ekstremal ob-havo. Masalan, 2019 yilda O'rta G'arbiy suv toshqini tug'ilish mavsumini to'xtatdi va makkajo'xori ekishni kechiktirdi. AQSh qishloq xo'jaligi vazirligining muhim roli AQSh Qishloq xo'jaligi vazirligi (USDA) AQSh qishloq xo'jaligi sanoatini qo'llab-quvvatlashda katta rol o'ynaydi. Amerikaning oziq-ovqat ta'minoti qurg'oqchilik, bo'ron va bo'ron kabi ob-havodan himoyalangan bo'lishi kerak. Urushlar, tanazzullar va boshqa iqtisodiy inqirozlar paytida oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishni ta'minlashda hukumatning o'rni bor. Oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish boshqa biznes mahsulotlariga qaraganda xalq farovonligi uchun muhimroq hisoblanadi. O'z vazifasini bajarish uchun USDA-da 29 ta agentlik va idoralar mavjud. Uning 100 ming xodimi 4500 joyda ishlaydi. USDA tadqiqot, hayvonot va o'simliklarni tekshirish va ovqatlanish bo'yicha ko'rsatmalarni taqdim etadi. Eng keng miqyosli USDA funktsiyasi - fermer xo'jaliklarining subsidiyalarini boshqarish. 2018 moliya yilida ular 4 milliard dollarni tashkil etdi.Idoralar fermer xo'jaliklariga ularning umumiy daromadi yoki alohida ekinlar narxi o'rtacha qiymatdan past bo'lgan taqdirda to'laydi. Bozor narxlari belgilangan stavkalardan past bo'lganida, shuningdek, kreditlar taqdim etadi. 2017 yilda Texas, Nebraska, Kanzas, Arkanzas va Illinoys umumiy subsidiyalarning 38,5 foizini oldi. Hukumat faqat beshta ekinga: makkajo'xori, soya, bug'doy, paxta va sholiga subsidiya beradi. Yong'oq, jo'xori va tiftik uchun kichikroq subsidiyalar mavjud. Go'sht, meva va sabzavotlar ishlab chiqaruvchilari hosilni sug'urtalash va tabiiy ofatlarni bartaraf etishdan faqat foyda ko'rishlari mumkin. USDA fermer xo'jaliklariga xizmat ko'rsatish agentligi boshqa mamlakatlarning dehqonlariga kreditlar, moliyaviy yordam va texnik yordam berish bilan bir qatorda butun Amerika bo'ylab favqulodda yordam, hatto asalarichilik koloniyalarining qulashi buzilishiga qarshi kurashda yordam beradi. USDA opioid inqirozidan ta'sirlangan fermerlarga resurslarni taklif etadi. 2017 yilda o'tkazilgan so'rov natijalariga ko'ra dehqonlarning 74% to'g'ridan-to'g'ri ta'sir ko'rsatgan. USDA shuningdek, fermer xo'jaliklaridan tashqari bir nechta oziq-ovqat dasturlari uchun javobgardir. Qo'shimcha ovqatlanish dasturiga yordam dasturi kam ta'minlangan oilalar uchun oziq-ovqat mahsulotlarini sotib olish uchun subsidiyalarni taqdim etadi. Ayollar, chaqaloqlar va bolalar uchun qo'shimcha ovqatlanish dasturi AQShdagi chaqaloqlarning yarmidan ko'pini oziq-ovqat bilan ta'minlaydi. 2018 moliya yilida Milliy maktablarning tushlik dasturi muvofiq bolalarga 4,8 milliard bepul yoki arzonlashtirilgan tushlik qildi. Maktab nonushta dasturi 2,4 milliard nonushta qildi. Yozgi oziq-ovqat xizmati dasturi yozgi ta'til vaqtida bolalarning ovqatlanishiga ishonch hosil qiladi. Bolalar va kattalarga g'amxo'rlik dasturida 4,2 million bola va 130 ming kattalar parvarishlash muassasalarida ovqatlanishadi. USDA tarkibiga AQSh o'rmon xizmati ham kiradi, u milliy o'rmonlar va o'tloqlarni boshqaradi va ko'payib borayotgan o'rmon yong'inlariga qarshi kurashadi. Download 136 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|