Amonboyev mahammadsidik

21 
Shoha’zam iy Sh.Sh. M oliya bozori va qimmatli qog'ozlar. Darslik.-T.: 
Iqtisod-moliya, 2007.- 495 
b.
46

---

tuzish kabi belgilari bilan ajralib turadi.
Respublikamizda birja faoliyatiga maxsus ruxsatnomalar 
berishning muhim shartlaridan biri biija savdolarida qatnashuvchi 
xo'jalik subyektlarining yagona elektron savdo tizimi bilan bogMiq 
boMishidir.
0 ‘zbekiston Respublika Tovar-xomashyo biijasida elektron 
savdo tizimini joriy etilishi quyidagi maqsad va vazifalarini ko‘zlab 
amalga oshirilmoqda:
-m am lakatda yagona birja hududini yaratish, umumiy milliy 
tovar bozorini shakllantirish;
- b iija operatsiyalari va tovar bozorlarining erkinligi va 
oshkoraligini oshirish;
-b irja savdolaridagi raqobat muhitini, savdo ishtirokchilari 
sonini oshirish;
-respublikam iz birja savdolariga chet ellik xo‘jalik 
subyektlarini jalb etish, 0 ‘zbekiston tadbirkorlarini chet el tovar 
bozorlariga chiqishlari uchun imkoniyatlar yaratish;
-k u n -u tun davomida savdo imokoniyatini yaratish; 
-birjadagi eksport-import operatsiyalar bitimlari yuzasidan 
joriy xarajatlami kamaytirish;
—kichik shahar va qishloq joylaridagi tadbirkorlar uchun, 
joylashishidan qat’i 
nazar, biijadagi savdolarda qatnashish 
imkoniyatini yaratish;
-elektron savdolarida qatnashuvchi xo‘jalik subyektlarining 
doirasini muntazam ravishda kengaytirib borish.
Tovar-xomashyo birjasida elektron savdo tizimida ishtirok 
etishi mumkin boMgan xo‘jalik subyektlarining doirasi quyidagilami 
o ‘z ichiga oladi:
-to v a r ishlab chiqaruvchilar, savdo korxonalari, xususiy 
tadbirkorlar, jumalistlar, talaba-o‘quvchilar va boshqa birja 
savdolari haqidagi axborotga zaruriyati bor shaxslar;
-b irja savdolarida qatnashmaydigan va lekin o ‘z faoliyatlari 
uchun “biznes navigator” m a’lumot manbasidan foydalanuvchi
47

---

tovar ishlab chiqaruvchilar, xususiy tadbirkorlar;
—malakali 
brokerlar vositachiligida 
birja savdolarida 
qatnashuvchi tovar ishlab chiqaruvchilar, savdo korxonalari;
—mustaqil qatnashuvchi tovar ishlab chiqaruvchi va savdo 
korxonalari dilerlari, uzoq masofada turib biija savdolarida o ‘z 
mahsulotlari yuzasidan savdo olib boruvchi subyektlar;
—mustaqil elektron brokerlar va boshqalar.
Birja bitimlari turlari juda murakkab tizimga ega b o iib , 
ulardan muhimlarini quyidagi tartibda turkumlash mumkin (3.2.1- 
rasm).