Analitik kimyodan masalalar

ANALITIK KIMYODAN MASALALAR

l-masala. Kuchli elektrolit eritmasi ion kuchini aniqlash. 1000 g suvda 0,02 mol molyallikka ega K₂SO₄ eritmasining ion kuchini toping.

Yechish: Elektrolitlarning suvii eritmalarida faollik (aktivlik) koeffitsiyenti eritmadagi barcha ishtirok etayotgan ionlarning zaryadi va konsentratsiyasiga bog‘liq. Bu bog‘liqiikni miqdoriy ifodalash uchun eritm aning ion kuchi kiritilgan va u alohida eritmadagi ionlar konsentratsiyasi va zaryadiga bog‘liq:

I=1/2(C₁Z₁²₊ C₂Z₂²+ C₃Z₃² +….)

K₂SO₄ eritmasida ion kuchini topsak:

I(K₂SO₄)=1/2(+

2-masala. Kuchli elektrolit eritmasi faol konsentratsiyasini aniqlash.500 g suvda 0,925 g CaCl₂ saqlagan eritm adagi CaCl₂ ni faol konsentratsiyasini aniqlang.

Yechish. Eritmda 500 g suvga 0,925 g CaCl₂ saqlasa, unda 1000 g suvga 1,85 g CaCl₂ tog‘ri keladi. Eritma molyalligi:

C_molyal(CaCl₂) =m(CaCl₂) /M_r(CaCl₂) =1,85/111=0,017 mol/kg

Eritma ion kuchini topamiz:
I=1/2(0,017∙2²+0,017∙2∙1²)=(0,068+0,034)/2=0,051

Eritma ion kuchidan foydalanib ionlar uchun aktivlik koeffitsiyentini (ilovadagi jadvaldan) topamiz: ; . Ca²⁺ va Cl^- ionlari aktivligini topamiz.





3-masala. Eritma ion kuchi bo‘yicha kuchli elektrolitning o‘rtacha faollik koeffitsiyentini aniqlash.

100 g suvda 0,01 mol AgNO₃ saqlagan kumush nitratning suvli eritmasidagi ionlar o‘rtacha faollik koeffitsiyentini aniqlash.

Yechish. Dastlab eritmaning ion kuchini aniqlaymiz:

I=1/2(0,01∙1²+0,01∙1²) =(0,01+0,01)/2=0,01

Debay - Gyukkel tenglamasiga asosan o ‘rtacha faollik koeffitsiyentini aniqlaymiz:
lgf=-A∙Z₁∙Z₂

bu yerda A - haroratga va erltuvhci tabiatiga bog‘Iiq bo‘lgan koeffitsiyent.

Suvli eritmalar uchun T=298 К da A = 0,5117. Kumush nitrat eritmasida ionlarning o ‘rtacha faollik koeffitsiyentini aniqlaymiz:
lgf=-0,5117∙1∙1; f=0,890
4-masala.

29 sm³ 6,2 N sirke kislotasi erimasi bilan 1 sm³ 2,0 N natriy acetati eritmasini aralashtirishdan hosil bo`lgan eritmaning pH-in hisoblang.

Yechish:

Masalada berilgan bufer eritma- kuchsiz kislota va uning tuzidan iborat bo`lganligi sababli quyidagi formulani foydalanamiz

рН = рКа  +  lg[C_m(duz)/C_m(kislota)];

C_m = С_N/Z, bu erda; Z – ekvivalent soni.

Kislota uchun z uning negizligiga teng, tuz uchun –kation yoki anion sonini ionning zariyadiga kópaytmasiga teng.

Sirka kislota – bir asosli, shu sababli z = 1.

Natriy acetate formulasida zariyadi 1 ga teng bolgan bittadan ionlar bor, shu sababli, z = 1

Demak, ikki modda uchun ham С_N = С_М eritmalarni aralshtirganda hajmi 29 + 1 = 30 мл = 0,03 litr bolgan bufer eritma olinadi.

С₁V₁ = C₂V₂, bundan:
См(СН₃СООNa) = С₁V₁/V₂(bufer) = (6,2 • 0,029)/0,03 = 5,99 М;
См(CH₃COOH) = С₁V₁/V₂(bufer.) = (2 • 0,001)/0,03 = 0,067 М;
рК(СН₃СООН) = 4,76; 
рН = 4,76 + lg(5,99/0,067) = 4,76 + lg89,4 = 4,76 + 1,95 = 6,71.

 

5-masala. 80 ml bufer eritmaga 30 ml 0,1 M HCl qo`shilganda eritmaning pH bir-birlikka ózgargan bo`lsa eritmaning kislota boyicha bufer sig`imi neshaga teng?