Analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigiyenasi

Ko`z akkomodatsiyasi. Akkomodatsiya (ko`zning moslanishi) bu ko`zni turli o`zoqlikdagi narsalarni aniq ajratish qobiliyatidan iboratdir. Ko`z akkomodatsiyasi ko`z soqqasini harakatga keltiruvchi nervini parasimpatik tolalari bilan ta'minlangan kipriksimon muskullarni reflektor qisqarishi natijasida gavharni elastikligi o`zgarishi bilan vjudga keladi. Odam yaqindan narsalarga qaraganda gavhar qavariqroq bo`ladi, o`zoqdan narsalarga qaraganda esa yassiroq bo`ladi. Yaqindan va o`zoqdan ko`rish yaqindan va o`zoqdan ko`rish to`g`ma bo`lishi shuningdek, hayot davrida orpirilishi mumkin. Normal ko`rishda narsalarning tasviri to`r pardada xosil bo`ladi. Yaqindan ko`rishda esa narsalarning tasviri to`r pardaning oldida hosil bo`ladi. O`zoqdan ko`rishda esa narsalarning tasviri to`r pardaning orqasida xosil bo`ladi. Yaqindan quruvchi kishilar narsalarni ravshan ko`rishlari uchun ikki tomoni botiq ko`zoynak taqishlari kerak. O`zoqdan ko`radigan kishilarga esa ikki tomoni qavariq ko`zoynak taqish tavsiya etiladi. Bunday linzalar ko`z gavharini qo`shimcha ravishda nur to`plash kuchini orttiradi. Keksa qishilarda gavharning elastikligi va akkomodatsiyasi yuqoladi. Natijada ko`z o`zoqdan ko`radigan bo`lib qoladi.
To`r pardaning yorug`lik ta'sirini sezadigan hujayralari tayoqchalar bilan kolbachalardan iborat. Tayoqchalar to`r pardaning chetlarida, kolbachalar esa markazida joylashgan bo`ladi.
Ranglarni sezish. Ko`z bilan ko`riladigan narsalarning hammasi ranglidir. Narsalarning turli uzunlikdagi yorug`lik to`lqinlarini yutishiga yoki aks etishiga qarab, ularning rangini sezamiz. Spektrda 7 xil rang bo`lib, bularning orasida juda ko`p oraliq ranglar bor. Bizning ko`zimiz 200 ga yaqin orliq rangni ajratadi. Spektrdagi hammasi to`lqinlarning aks etishi oq rang sezgisini keltirib chiqaradi, narsa hamma ranglarni yutganda esa, qora rangli bo`lib ko`rinadi. To`r pardaning rang sezuvchi hujayralari kolbochkalaridir. Bular 6-7 mln. bo`lib bular kunduzi ko`radi. Tayoqchalar narsaning rangini sezmaydi, ular faqat kechasi va gira-shirada qo`zgaladi. Shuning uchun kechasi narsalar bir xilda qo`l rang bo`lib ko`rinadi. Ranglarni sezmaslikni birinchi bo`lib Dalton aniqlagani uchun bu kasallikni Daltonizm kasalligi deb ataladi. To`r parda kolbochkalar qizil, yashil va ko`k ranglarni qabul qiladi. Bu uchta rang asosiy deb ataladi. Ikki ko`z bilan ko`rish. Ikki ko`z bilan kurish charchashni kamaytiradi, chunki narsani turli nuqtalari bir gruppa retseptorlar yordamida ko`riladi, shu vaqtda bioximik reaktsiya qayta tiklanadi. Narsalarni ikki ko`z bilan ko`rish bir ko`z bilan ko`rish maydoniga nisbatan kengroq bo`ladi. Ikki ko`z bilan ko`rishda kuzning o`tkirligi ortadi. Kishi ikki ko`z bilan ko`rganda qaralayotgan narsaning tasviri har bir ko`zning to`r pardasiga tushadi.