An'anaviy iqtisodiyotning asosiy xususiyatlari. An'anaviy iqtisodiy tizim

Ananaviy iqtisodiyot va bozor iqtisodiyoti o`rasidagi farqlar
Reja:
1An`anaviy iqtisodiyot
2.Bozor iqtisodiyoti nima?
3 O`zaro bo`g`liqliklar va farqlar

An'anaviy iqtisodiyotning asosiy xususiyatlari. An'anaviy iqtisodiy tizim

An'ananing qonundan qanday farq qilishi va iqtisodiy nuqtai nazardan uning yomonligi.
An'anaviy iqtisodiyot deganda odamlarning xatti-harakatlari va resurslarni taqsimlash an'analar bilan belgilanadigan iqtisodiy tizim tushuniladi. Ko'pgina darsliklarda an'anaviy iqtisodiyot qo'l mehnati, qishloq xo'jaligining ustunligi, kommunal mulk va boshqalar kabi xususiyatlarga ega. Bunday yondashuv tubdan noto'g'ri, chunki an'analarning mavjudligi ustun texnologiyalar va ustun tur bilan belgilanmaydi. mulk. Axir, siz an'anaviy tarzda, kompyuterdan foydalangan holda harakat qilishingiz mumkin yoki jamiyatda o'zingizni juda oqilona tutishingiz mumkin (E. Ostromning asarlarini o'qing).
An'ana nima va u qonun yoki norasmiy institut kabi unga yaqinroq tushunchalardan nimasi bilan farq qiladi? Qonun ham, norasmiy institut ham, an'ana ham muayyan vaziyatlarda odamlarning xatti-harakatlarini belgilaydigan muayyan normalarni anglatadi. Ularning orasidagi farq quyidagicha:
Qonun har doim oqilona maqsadga ega bo'lib, uning bajarilishini maxsus hokimiyat nazorat qiladi. An'ananing oqilona maqsadi yo'q. Ular tarixan rivojlangan marosimning bir turini ifodalaydi. Norasmiy institut an'anaga qaraganda kengroq tushunchadir. U an'anaviy xulq-atvor normalarini ham, ma'lum bir maqsadni ko'zlagan norasmiy normalarni ham o'z ichiga oladi.
An'anaviy iqtisodiyotda quyidagi muammolar doimo yuzaga keladi:
1. Ishlab chiqarishning samarasizligi. Boshqa barcha narsalar teng, eng ko'p emas samarali usul ishlab chiqarish va an'anaga ko'proq mos keladigan.
2. O'z-o'zini rivojlantirish uchun past rag'batlantirish. Insonning an'anaviy iqtisodiyotdagi mavqei va daromadi uning kelib chiqishi (zodagonlar va oddiy odamlar) bilan belgilanadi. Shuning uchun odamlar rivojlanishga undamaydilar. Axir, boshqa kastaga o'tish deyarli mumkin emas.
3. Innovatsiyalarning past darajasi. Bir-biriga zid keladigan yangi texnologiyalar mavjud yo'l ishlab chiqarish rad etiladi. Bundan tashqari, hukmron kasta har doim o'z kuchiga tahdid soladigan o'zgarishlarga qarshi turadi (cherkov va olimlar o'rtasidagi munosabatlar haqida o'ylang).
4. Turli an'analarga ega bo'lgan jamiyatlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning yuqori xarajatlari. Turli xil an'anaviy qadriyatlarga ega bo'lgan odamlar uchun mojarolarsiz muloqot qilish qiyin. Bundan tashqari, yuqori tranzaksiya xarajatlari"moslik xarajatlari" bilan bog'liq (til qanchalik ko'p farq qilsa, tarjimonning narxi shunchalik yuqori bo'ladi).
Tahlil qilayotganda an'anaviy iqtisodiyot, qo'pol qilib aytganda, muzey xarakteriga ega bo'lgan an'analar (bayramlar, milliy kiyimlar, Milliy taomlar va boshqalar) bu erda hal qiluvchi ahamiyatga ega emas. An'anaviy iqtisodiyot odamlarning o'zaro munosabatlari bilan bog'liq an'analarga asoslanadi.
Mamlakatimiz uchun an'anaviy iqtisodiyot uzoq o'tgan bosqich degan fikr bor. Aslida, albatta, bunday emas. Uning elementlari hali ham atrofimizda (masalan, urug‘chilik, kattalarni hurmat qilish, ayollarni kamsitish va boshqalar).
An'anaviy iqtisodiy tizim
Iqtisodiy jihatdan zaif rivojlangan mamlakatlar an'anaviy iqtisodiy tizim mavjud. Bu tur iqtisodiy tizim qoloq texnologiya, keng tarqalgan qo‘l mehnati va ko‘p tarmoqli iqtisodiyotga asoslangan.
Iqtisodiyotning xilma-xilligi ma'lum iqtisodiy tizimda boshqaruvning turli shakllarining mavjudligini bildiradi. Bir qator mamlakatlarda jamoa xo'jaligiga asoslangan tabiiy-jamoa shakllari va tabiiy shakllar yaratilgan mahsulotni taqsimlash. Kichik ishlab chiqarish katta ahamiyatga ega. U ishlab chiqarish resurslariga xususiy mulkchilik va ular egasining shaxsiy mehnatiga asoslanadi. An'anaviy tizimga ega mamlakatlarda kichik ishlab chiqarish iqtisodiyotda ustunlik qiladigan ko'plab dehqon va hunarmand xo'jaliklari tomonidan ifodalanadi.
Nisbatan kam rivojlangan milliy tadbirkorlik sharoitida ko'rib chiqilayotgan mamlakatlar iqtisodiyotida ko'pincha katta rol o'ynaydi. xorijiy kapital.
Jamiyat hayotida asrlar davomida yoritilgan an’ana va urf-odatlar, diniy madaniy qadriyatlar, tabaqa va tabaqaviy tabaqalanish, ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotni to‘xtatib turadi.
Asosiy iqtisodiy muammolarni hal qilish turli tuzilmalar doirasida o'ziga xos xususiyatlarga ega. Uchun an'anaviy tizim bunday xususiyat xarakterlidir - davlatning faol roli. Milliy daromadning katta qismini byudjet orqali qayta taqsimlagan holda davlat mablag'larni infratuzilmani rivojlantirish va aholining eng kam ta'minlangan qatlamlarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlashga yo'naltiradi. An’anaviy iqtisodiyot avloddan-avlodga o‘tib kelayotgan an’analarga asoslanadi. Bu an'analar tovar va xizmatlar kim uchun va qanday ishlab chiqarilishini belgilaydi. Tovarlar ro'yxati, ishlab chiqarish texnologiyasi va taqsimoti mamlakat odatlariga asoslanadi. Jamiyat a'zolarining iqtisodiy rollari irsiyat va kasta bilan belgilanadi. Iqtisodiyotning bunday turi bugungi kunda texnologik taraqqiyot katta qiyinchiliklar bilan kirib kelayotgan bir qator rivojlanmagan mamlakatlarda saqlanib qolmoqda, chunki u, qoida tariqasida, ushbu tizimlarda o'rnatilgan urf-odat va an'analarga putur etkazadi.
An'anaviy iqtisodiyotning afzalliklari
barqarorlik;
bashorat qilish qobiliyati;
sifat omili va ko'p miqdorda yaxshi.
An'anaviy iqtisodiyotning kamchiliklari
tashqi ta'sirlarga nisbatan zaiflik;
o'z-o'zini takomillashtirish, taraqqiyot uchun qobiliyatsizlik.
O'ziga xos xususiyatlar:
juda ibtidoiy texnologiyalar;
qo'l mehnatining ustunligi;
barcha asosiy iqtisodiy muammolar azaliy odatlarga muvofiq hal qilinadi;
xo‘jalik hayotini tashkil etish va boshqarish kengash qarorlari asosida amalga oshiriladi.
An'anaviy iqtisodiy tizim: Burkina-Faso, Burundi, Bangladesh, Afg'oniston, Benin. Bular dunyodagi eng kam rivojlangan davlatlardir. Iqtisodiyotga e'tibor qaratilgan Qishloq xo'jaligi... Aksariyat mamlakatlarda aholi milliy (ommaviy) guruhlar shaklida parchalanadi. Aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot 400 dollardan oshmaydi. Mamlakatlar iqtisodiyoti asosan qishloq xo'jaligi, kamdan-kam hollarda tog'-kon sanoati bilan ifodalanadi. Ishlab chiqarilgan va qazib olingan hamma narsa bu mamlakatlar aholisini boqish va ta'minlashga qodir emas. Bu davlatlardan farqli o'laroq, daromadlari yuqori bo'lgan, ammo qishloq xo'jaligiga e'tibor qaratgan davlatlar - Ozarbayjon, Kot-d'Ivuar, Pokiston.